Chandrayaan-3 : વિક્રમ લેન્ડર અને પ્રજ્ઞાન રોવર આજે જાગ્યા નહીં..વાંચો..શું થયું...

ચંદ્રયાન-3 (Chandrayaan-3)નું વિક્રમ લેન્ડર(Vikram lander) અને પ્રજ્ઞાન રોવર (Pragyan rover) આજે એટલે કે 22 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ જાગશે નહીં. હમણા તેઓ સ્લીપ મોડમાં જ છે. ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ જણાવ્યું છે કે ઈસરો આવતીકાલે એટલે કે 23 સપ્ટેમ્બરે ચંદ્રયાન-3 એટલે કે લેન્ડર-રોવરને જાગૃત કરવાનો પ્રયાસ કરશે. હાલમાં લેન્ડર-રોવર નિષ્ક્રિય છે.

ચંદ્ર પર આજથી સવાર થઇ છે. પ્રકાશ સંપૂર્ણપણે ઉપલબ્ધ છે. પરંતુ ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડર અને રોવરને હજુ પૂરતી ઉર્જા મળી નથી. ચંદ્રયાન-3માંથી ઘણા ઈનપુટ મળ્યા છે, જેની ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકો ઊંડાણપૂર્વક તપાસ કરી રહ્યા છે. છેલ્લા દસ દિવસના ડેટાનું પણ વિશ્લેષણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ સમયગાળા દરમિયાન પ્રજ્ઞાન રોવરે 105 મીટરની મુવમેન્ટ કરી છે.

પ્રજ્ઞાન રોવર પાસેથી મળેલા ડેટાનું વિશ્લેષણ પણ ચાલુ છે. ચંદ્રની જમીનનું વિશ્લેષણ ચાલી રહ્યું છે. જેથી આપણે ખાણકામ, પાણીની સ્થિતિ અને માનવ જીવનની શક્યતાઓ વિશે જાણી શકીશું. અત્યાર સુધી તે સ્લીપ મોડમાં હતા. તે સમયે ચંદ્રના દક્ષિણી ધ્રુવીય ક્ષેત્રમાં તાપમાન માઈનસ 120 થી માઈનસ 220 ડિગ્રી સેલ્સિયસ હતું. આના કારણે સાધનોની સર્કિટ બગડી જાય છે.

વિક્રમ લેન્ડર અને પ્રજ્ઞાન રોવર પર આ તાપમાનની કેટલી અસર થઈ છે તે ચંદ્રયાન-3 જાગ્યા પછી જ ખબર પડશે. આજે વહેલી સવારે યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી (ESA) કૌરો સ્પેસ સ્ટેશનથી ચંદ્રયાન-3 લેન્ડર વિક્રમને સતત સંદેશાઓ મોકલવામાં આવી રહ્યા હતા. પરંતુ લેન્ડરનો પ્રતિસાદ નબળો હતો. તેનો અર્થ એ છે કે જે પ્રકારની શક્તિશાળી રેડિયો ફ્રીક્વન્સી તેમાંથી આવવી જોઈએ તે તેમાંથી આવતી નથી.

આ દાવો એમેચ્યોર ખગોળશાસ્ત્રી સ્કોટ ટિલી દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. સ્કોટે ટ્વીટમાં લખ્યું છે કે ખરાબ સમાચાર, ચંદ્રયાન-3 ચેનલ 2268 મેગાહર્ટઝ પર ઉત્સર્જન કરી રહ્યું છે. આ એક નબળું બેન્ડ છે. એટલે કે ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડરમાંથી હજુ સુધી મજબૂત સંકેત મળ્યા નથી. સ્કોટે અનેક ટ્વીટ કર્યા છે.

અગાઉ, સ્કોટે ટ્વીટ કર્યું હતું કે કોરોઉ સંપર્કમાં આવી ગયો છે. તેની સાચી ફ્રીક્વન્સી પર સંદેશા મોકલી રહ્યું છે. ચંદ્રયાન સતત ઓન-ઓફ સિગ્નલ મોકલી રહ્યું છે. ચંદ્રમાંથી આવતા સંકેતો ક્યારેક સ્થિર હોય છે. ક્યારેક ઉછળે છે  જ્યારે કોરાઉથી મોકલવામાં આવેલ સિગ્નલ સ્થિર છે. વિક્રમ લેન્ડરનું ટ્રાન્સપોન્ડર RX ફ્રીક્વન્સીનું છે. તે 240/221 ની ફ્રિક્વન્સી પર કાર્ય કરવી જોઈએ. પરંતુ તે 2268 MHz નો સિગ્નલ આપી રહ્યું છે. જે સ્થિર નથી.

હાલમાં, યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી અને ઈસરો બંનેએ પુષ્ટિ કરી નથી કે ચંદ્રયાન-3નું વિક્રમ લેન્ડર અને પ્રજ્ઞાન રોવર જાગી ગયા છે કે નહીં. એવું માનવામાં આવે છે કે બપોર સુધીમાં ISRO આની પુષ્ટિ કરશે. શિવ શક્તિ પોઈન્ટ પર જ્યાં વિક્રમ લેન્ડર છે ત્યાં સૂર્યપ્રકાશ પહોંચી ગયો છે.

 ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર જ્યાં વિક્રમ લેન્ડર છે ત્યાં સૂર્યપ્રકાશ 13 ડિગ્રી પર પડી રહ્યો છે. આ ખૂણાની શરૂઆત 0 ડિગ્રીથી શરૂ થઈ અને 13 પર સમાપ્ત થઈ. એટલે કે વિક્રમ લેન્ડર અને પ્રજ્ઞાન રોવર પર સૂર્યપ્રકાશ વાંકાચૂકા પડી રહ્યો છે. 6 થી 9 ડિગ્રીના ખૂણા પરનો સૂર્યપ્રકાશ વિક્રમને ઊંઘમાંથી જગાડવા માટે પૂરતી ઉર્જા પ્રદાન કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. વિક્રમ અને પ્રજ્ઞાનના સ્વાસ્થ્ય વિશે 22 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં વાસ્તવિક ખ્યાલ આવશે. તે નિશ્ચિત છે કે જો વિક્રમ લેન્ડર અને પ્રજ્ઞાન રોવર જાગીને કામ કરવાનું શરૂ કરે તો તે ઈસરો માટે બોનસ હશે. અત્યાર સુધી મોકલવામાં આવેલા ડેટા અનુસાર, વિક્રમ લેન્ડર અને પ્રજ્ઞાન રોવરનું મિશન પૂર્ણ થઈ ગયું છે. જો લેન્ડર લિફ્ટ થઈ જશે તો પણ ઘણો ડેટા પાછો મળશે. ઘણા ઇન-સીટુ પ્રયોગો ફરીથી કરી શકાય છે.

આ પણ વાંચો---LOK SABHA ELECTION 2024 : જેડીએસ જોડાયું NDA ગઠબંધનમાં..!