INDIA'S DIGITAL REPORT : જાણો ડિજિટલ ઈન્ડિયા માટે 2023 નું આ વર્ષ કેવું રહ્યું ? E - COMMERCE થી OTT સુધી કોણે મારી બાજી

અહેવાલ - રવિ પટેલ 

વર્ષ 2023 ડિજિટલ ન્યૂઝ મીડિયા માટે પડકારજનક હતું. ડિજિટલ સતત વધી રહ્યું છે, પરંતુ ડિજિટલ ન્યૂઝ માર્કેટ, મુખ્યત્વે ટેક્સ્ટ માર્કેટ, સંકોચાઈ ગયું છે. બાય ધ વે, આજે આપણે ભારતના એકંદર ડિજિટલ માર્કેટ વિશે વાત કરીશું. વૈશ્વિક ડિજિટલ ડેટા પર નજર રાખતી વેબસાઈટ કોમસ્કોર અનુસાર, ભારતમાં હાલમાં 510 મિલિયન યુનિક યુઝર્સ છે. એટલે કે ભારતમાં લગભગ 51 કરોડ યુઝર્સ છે. જેમાંથી 293 મિલિયન પુરુષો અને 217 મિલિયન મહિલાઓ છે. એટલે કે 57 ટકા પુરુષો અને 43 ટકા સ્ત્રીઓ છે.

ભારતમાં, વપરાશકર્તાઓ મોટાભાગની સામગ્રીનો ઉપયોગ ફક્ત મોબાઇલ પર જ કરે છે. લગભગ 80 ટકા સામગ્રી મોબાઇલ પર જોવામાં આવી છે, જ્યારે લગભગ 20 ટકામાં ડેસ્કટોપ અને મલ્ટી-પ્લેટફોર્મ બંનેનો સમાવેશ થાય છે. જો આપણે મોટાભાગના વિકાસશીલ દેશોના ડેટા પર નજર કરીએ, તો આ વલણ છે. લોકો મોબાઈલ પર વધુ સામગ્રીનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. તે જ સમયે, ડેસ્કટોપ અથવા મલ્ટી-પ્લેટફોર્મ પરનો વપરાશ પણ વિકસિત દેશોમાં ઘણો સારો છે. જેમાં અમેરિકા, જાપાન, જર્મની, યુનાઇટેડ કિંગડમ, ફ્રાન્સ, ઇટાલી, સ્પેન, આર્જેન્ટિનાનો સમાવેશ થાય છે.

ઈ-કોમર્સ માર્કેટ કેવું હતું ?

વર્ષ 2023 એ ભારતના ઈ-કોમર્સમાં એમેઝોનનું વર્ષ હતું. સપ્ટેમ્બર 2023 ના ડેટા અનુસાર, AMAZON ના 277 મિલિયન યુઝર્સ છે. જ્યારે FLIPKART પાસે 208 મિલિયન યુઝર્સ છે, SWIGGY પાસે 73 મિલિયન, MYNTRA પાસે 69 મિલિયન, SHOPSY પાસે 68 મિલિયન, ZOMATO પાસે 66 મિલિયન અને AJIO પાસે 39 મિલિયન યુઝર્સ છે.

ભારતમાં પેમેન્ટ્સ એપ માર્કેટ

જો આપણે ઑક્ટોબર 2023 ના ડેટા પર નજર કરીએ તો, GROWW વ્યક્તિગત ફાઇનાન્સમાં વપરાશકર્તાઓની દ્રષ્ટિએ સૌથી મોટો છે, એક વર્ષ પહેલા GROWW પાસે લગભગ 30 મિલિયન વપરાશકર્તાઓ હતા જ્યારે ZERODHA પાસે 20 મિલિયન વપરાશકર્તાઓ હતા. હવે એક વર્ષ પછી, GROWW ના વપરાશકર્તાઓ વધીને લગભગ 50 મિલિયન થઈ ગયા છે જ્યારે ZERODHA ના વપરાશકર્તાઓ ઘટીને લગભગ 17 મિલિયન થઈ ગયા છે.

જો આપણે પર્સનલ ફાઇનાન્સની ત્રણ મોટી એપ્સના યુઝર્સના વય જૂથનું વિશ્લેષણ કરીએ તો અનોખો ડેટા બહાર આવે છે. 25-34 વય જૂથમાં COINના વપરાશકર્તાઓની સૌથી વધુ સંખ્યા છે, 15-24 વય જૂથમાં ગ્રોવ સૌથી વધુ વપરાશકર્તાઓ ધરાવે છે અને 35 વય કૌંસમાં KITE સૌથી વધુ વપરાશકર્તાઓ ધરાવે છે. તેનો અર્થ એ કે KITE વપરાશકર્તાઓ વધુ પરિપક્વ અને આર્થિક રીતે મજબૂત છે.

OTT માટે વર્ષ કેવું રહ્યું 

ગયા વર્ષે, જ્યારે OTT પર લેખ લખવામાં આવ્યો હતો, ત્યારે YOU TUBE પછી, MX PLAYER લગભગ 170 મિલિયન વપરાશકર્તાઓ સાથે ભારતમાં સૌથી મોટો OTT પ્લેયર હતો. પરંતુ હવે રમત બદલાઈ ગઈ છે. ડેટા પરથી એક વાત સ્પષ્ટ છે કે ભારતનું OTT માર્કેટ સંપૂર્ણપણે ક્રિકેટ પર નિર્ભર છે.

ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં, ડિઝની હોટસ્ટારના લગભગ 142 મિલિયન વપરાશકર્તાઓ હતા, જ્યારે MX પ્લેયરના 134 મિલિયન વપરાશકર્તાઓ હતા. JIO સિનેમા એકદમ નીચું હતું. આશરે 10 મિલિયન. પરંતુ FIFA અને IPL આ વર્ષે એપ્રિલ અને મે મહિનામાં JIO ને 150 મિલિયન યુઝર સુધી લઈ ગયા.

તે જ સમયે, ડિઝની હોટસ્ટારનું બજાર ઘટ્યું પરંતુ ઓક્ટોબરમાં ક્રિકેટ વર્લ્ડ કપ ફરી એકવાર ડિઝની હોટસ્ટારને લગભગ 170 મિલિયન વપરાશકર્તાઓ સુધી લઈ ગયો. ઓક્ટોબર 2023ના comScore ડેટા અનુસાર, Disney એ ભારતની સૌથી મોટી OTT પ્લેયર છે.

DISNEY HOTSTAR - 170 મિલિયન
MX PLAYER - 99 મિલિયન
JIO CINEMA - 92 મિલિયન
ZEE 5 - 61 મિલિયન
NETFLIX - 44 મિલિયન
SONY LIV - 33 મિલિયન 

સમાચાર માટે વર્ષ 2023 કેવું રહ્યું ?

જો આપણે ગ્રૂપ લેવલ વિશે વાત કરીએ, તો comScore ડેટા મુજબ ટાઇમ્સ ઇન્ટરનેટ લિમિટેડ ભારતનું સૌથી મોટું સમાચાર માહિતી જૂથ છે. જેના લગભગ 273 મિલિયન યુઝર્સ છે. જ્યારે નેટવર્ક 18 પાસે 211 મિલિયન વપરાશકર્તાઓ છે અને ઝી ડિજિટલના 186 મિલિયન વપરાશકર્તાઓ છે.

2023 ની મોટી સમાચાર ઘટનાઓ

ગૂગલ સર્ચ ડેટા અનુસાર, વર્ષ 2023માં ભારતીયો માટે સૌથી મોટી સમાચાર ઘટના ચંદ્રયાન-3 હતી. આ વર્ષે ચંદ્ર પર ચંદ્રયાન-3ના ઉતરાણ પર સમગ્ર ભારતની નજર હતી. સમાચાર અનુસાર, આ 2023ની મોટી ઘટનાઓ હતી.

ચંદ્રયાન-3
કર્ણાટક ચૂંટણી પરિણામો
ઇઝરાયેલ સમાચાર
સતીશ કૌશિક
બજેટ 2023
તુર્કી ધરતીકંપ
અતીક અહેમદ
મેથ્યુ પેરી
મણિપુર સમાચાર
ઓડિશા ટ્રેન અકસ્માત

બજાર ક્યાં વધ્યું અને બજાર ક્યાં સંકોચાયું ?

સપ્ટેમ્બર 2022 થી સપ્ટેમ્બર 2023 સુધીના comScore ડેટા અનુસાર, ટ્રાવેલ સેક્ટરમાં 18 ટકાનો વધારો થયો છે. જ્યારે રિટેલ ઓટોમોટિવમાં 13 ટકાની વૃદ્ધિ જોવા મળી છે. જ્યારે કન્ઝ્યુમર ઈલેક્ટ્રોનિક્સ માર્કેટ 26 ટકા, ફિટનેસ-ડાઈટ-એક્સરસાઇઝ માર્કેટ 25 ટકા અને એન્ટરટેઈનમેન્ટ-ન્યૂઝ માર્કેટ 18 ટકા સંકોચાયું છે. ટ્રાવેલ સેક્ટરમાં વૃદ્ધિનું મુખ્ય કારણ એરલાઇન ઉદ્યોગ છે. એરલાઇન ઉદ્યોગમાં પણ EaseMyTripના વપરાશકર્તાઓમાં 811 ટકાનો વધારો થયો છે. તે જ સમયે, વિસ્તારાના વપરાશકર્તાઓમાં 511 ટકા અને કતાર એરવેઝના વપરાશકર્તાઓમાં 87 ટકાનો વધારો થયો છે.

જ્યાં લોકો સૌથી વધુ સમય વિતાવતા હતા

જાન્યુઆરી 2023 થી ઓક્ટોબર 2023 ની વચ્ચે ભારતીયોએ કુલ 371 અબજ કલાક ઇન્ટરનેટ પર વિતાવ્યા છે. જેમાંથી 105 અબજ કલાક માત્ર સોશિયલ વેબસાઈટ પર જ વિતાવ્યા છે. 74 અબજ કલાકનું મનોરંજન. 11.4 બિલિયન કલાકો ફાઇનાન્સ સંબંધિત વસ્તુઓ પર ખર્ચવામાં આવ્યા હતા, 10 બિલિયન કલાક રિટેલ શોપિંગ પર અને 10.5 બિલિયન કલાક સમાચાર પર ખર્ચવામાં આવ્યા હતા.

ભારતના ટોચના પ્રભાવકો

જો આપણે સોશિયલ મીડિયા પરની પ્રતિક્રિયાને માપદંડ તરીકે ધ્યાનમાં લઈએ, તો વર્ષ 2023 માં, વિરાટ કોહલી દેશના સૌથી મોટા પ્રભાવક હશે. કોમસ્કોર સોશિયલના જાન્યુઆરી 2023થી નવેમ્બર 2023 સુધીના ડેટા અનુસાર, વિરાટ કોહલીને લગતી સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટ પર કુલ 550.5 મિલિયન એક્શન થયા હતા. એલ્વિશ યાદવ બીજા સ્થાને રહ્યો. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે એક વીડિયોમાં દેખાઈને લાઈમલાઈટમાં આવેલા અંકિત ભૈયાપુરિયા ત્રીજા સ્થાને રહ્યા. સલમાન ખાન ચોથા અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પાંચમા ક્રમે છે.

ટોચના પ્રભાવકો      કુલ ACTION
વિરાટ કોહલી                      550.5M
એલ્વિશ યાદવ                    369.6M
અંકિત બયાનપુરિયા           240.6M
સલમાન ખાન                     225.3M
નરેન્દ્ર મોદી                         218.4M
હાર્દિક પંડ્યા                       214.9M
આલિયા ભટ્ટ                      209.5M
રશ્મિકા મંડન્ના                    184.1M
રોહિત ઝિંજુર્કે                     178.3M
શુભમન ગિલ                      176.1M

આ પણ વાંચો -- CONGRESS : ઉત્તરાયણથી શરુ થશે કોંગ્રેસની ભારત ન્યાય યાત્રા