Chandrayaan 3 : ચંદ્રયાન-3 ચંદ્રથી માત્ર 25 કિમી દૂર, લેન્ડિંગ પહેલા કરવું પડશે આ કામ...

વિક્રમ લેન્ડર હવે ચંદ્રથી માત્ર 25 કિલોમીટર દૂર છે. બીજી તરફ રશિયાનું લુના-25 મૂન મિશન ટેક્નિકલ ખામીને કારણે રસ્તો ભટકી ગયું છે. રશિયન સ્પેસ એજન્સી તેની સાથે સંપર્ક સ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. જો રશિયાના મિશનમાં કોઈ ભૂલ થશે તો તે ચંદ્રયાન-3 પહેલા ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરી શકશે નહીં. તે ભારત માટે ગર્વની વાત હશે. ચંદ્રયાન-3ના વિક્રમ લેન્ડરે 17 ઓગસ્ટ 2023ના રોજ પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ છોડી દીધું હતું. 18 ઓગસ્ટની બપોર પહેલા, વિક્રમ લેન્ડર અને પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ 153 કિમી x 163 કિમીની ભ્રમણકક્ષામાં હતા. પરંતુ 4 વાગ્યાની આસપાસ બંનેનો રસ્તો બદલાઈ ગયો હતો.

આ પછી, વિક્રમ લેન્ડર 113 કિમી x 157 કિમીની કક્ષામાં આવ્યું. ત્યારે તેનું અંતર ચંદ્રની જમીનથી માત્ર 113 કિલોમીટર બાકી હતું. મતલબ કે વિક્રમ 113 કિમીના પેરિલ્યુનમાં હતો અને એપોલોન 157 કિમી. પેરીલ્યુન એટલે ચંદ્રની સપાટીથી ઓછું અંતર. એપોલ્યુન એટલે ચંદ્રની સપાટીથી વધુ અંતર. ચંદ્રયાન-3 ઉલ્લેખિત કોઈપણ ગોળાકાર ભ્રમણકક્ષામાં આગળ વધ્યું નથી. ન તો પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ કે ન તો વિક્રમ લેન્ડર. બધા લગભગ ગોળાકાર ભ્રમણકક્ષામાં હતા.

આ સમયે વિક્રમ લેન્ડર વિરુદ્ધ દિશામાં આગળ વધી રહ્યું છે. રિટ્રોફિટિંગનો અર્થ થાય છે. વિક્રમ લેન્ડર હવે તેની ઉંચાઈ ઘટાડીને સ્પીડ ધીમી કરી રહ્યું છે. પહેલેથી જ તૈયારી એવી હતી કે 20 ઓગસ્ટની રાત્રે ડિબૂસ્ટ કર્યા પછી, વિક્રમ લેન્ડર ચંદ્રથી માત્ર 24 થી 30 કિમીના અંતરે પહોંચે. ચંદ્રની આસપાસ ચંદ્રયાન-3 ની છેલ્લી ભ્રમણકક્ષા 16 ઓગસ્ટ 2023ના રોજ કરવામાં આવી હતી. જ્યારે લોન્ચિંગ થયું ત્યારે ઈસરોના વડા ડૉ. એસ. સોમનાથે કહ્યું હતું કે ચંદ્રયાન-3ને 100 કિલોમીટરની ગોળાકાર ભ્રમણકક્ષામાં લાવવામાં આવશે. તે પછી પ્રોપલ્શન અને વિક્રમ લેન્ડર મોડ્યુલ અલગ થઈ જશે. પણ આ વખતે એવું ન થયું.

2019માં પણ ચંદ્રયાન-2ને 100 કિમીની ગોળાકાર ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવાની વાત થઈ હતી. પરંતુ તમામ કામ નિયત યોજના મુજબ થતા નથી. લેન્ડિંગ પહેલા ચંદ્રયાન-2ની છેલ્લી ભ્રમણકક્ષા 119 કિમી x 127 કિમી હતી. એટલે કે ભ્રમણકક્ષામાં થોડો તફાવત છે. આ તફાવત સાથે કોઈ સમસ્યા નથી. એકવાર વિક્રમ લેન્ડર 24 અથવા 30 કિમીની ભ્રમણકક્ષા મેળવશે, પછી ISRO માટે સૌથી મુશ્કેલ તબક્કો શરૂ થશે. સોફ્ટ લેન્ડિંગનો અર્થ થાય છે. 30 કિમીના અંતરે ચંદ્રની ખૂબ નજીક આવ્યા બાદ વિક્રમની ગતિ ઓછી કરવી. તેના માટે યોગ્ય સ્થાન શોધવું. યોગ્ય ઝડપે ઉતરાણ. તે પણ ચાર લાખ કિલોમીટરના અંતરેથી. આ આખું કામ ખૂબ જ જટિલ અને મુશ્કેલ બનશે.

આ પણ વાંચો : Ladakh: સેનાનું વાહન રસ્તા પરથી લપસીને ખીણમાં ખાબકતાં 9 જવાનો શહીદ