દિલ્હી MCDના પરિણામોની શું લોકસભા ચૂંટણી પર જોવા મળશે અસર?

હવે દિલ્હીમાં આમ આદમી પાર્ટી (AAP)ના મેયર બનવા જઈ રહ્યા છે. આ કેવી રીતે થયું? કયા કારણો હતા જેના કારણે AAP મજબૂત થઇ? કોને સૌથી વધુ નુકસાન થયું છે અને આ ચૂંટણી પછી કેવી રીતે રાજકારણ બદલાઈ શકે છે, જાણો આ અહેવાલમાં...

દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન એટલે કે MCDના ચૂંટણી પરિણામોનું ચિત્ર સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે. MCD 15 વર્ષ બાદ ભાજપના હાથમાંથી સરકી ગઈ છે. આમ આદમી પાર્ટી (AA))ને કુલ 250 બેઠકોમાંથી અડધાથી વધુ બેઠકો મળતી જણાય છે. આ ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસનો પરાજય થયો છે. આ ચૂંટણી શરૂઆતથી જ ચર્ચામાં રહી છે. નગરપાલિકાની ચૂંટણી એ દેશની ચૂંટણીની સરખામણીમાં ઓછી ન ગણી શકાય કારણ કે અહીં મોટા ચહેરાઓ મેદાનમાં ઉતર્યા હતા. ચાલો આ બધી બાબતોને સાત મુદ્દા સાથે સમજીએ.

દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનની ચૂંટણીની ચર્ચાના ત્રણ કારણો છે. પહેલું કારણ એ છે કે આ ચૂંટણી દેશની રાજધાનીમાં યોજાવાની છે. બીજું કારણ એ છે કે દેશમાં કોંગ્રેસ ભાજપ પછી પહેલીવાર કોઈ અન્ય પક્ષની ચર્ચા થઈ રહી છે. તે છે આમ આદમી પાર્ટી, આ પાર્ટી 2013 પછી ધીરે ધીરે મજબૂત બનતી ગઈ. ત્રીજું મોટું કારણ છે દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનનું કદ અને બજેટ. 2022-23માં દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનનું બજેટ 15,276 કરોડ રૂપિયા છે. વિસ્તારના દૃષ્ટિકોણથી પણ MCDનો વ્યાપ બૃહન્મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન કરતાં ત્રણ ગણો વધુ છે.

દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનમાં, જનતા પાંચ વર્ષ માટે કાઉન્સિલરોને વોટ કરે છે. જેઓ મહાનગરપાલિકામાં દર વર્ષે નવા મેયર કે મેયરની પસંદગી કરે છે. સામાન્ય રીતે પ્રથમ વર્ષમાં મહિલા મેયર તરીકે ચૂંટાય છે. ત્રીજા વર્ષે, મેયર અનુસૂચિત જાતિ કેટેગરીમાંથી ચૂંટાય છે.

એક્ઝિટ પોલના પરિણામો બાદ આમ આદમી પાર્ટી ઉત્સાહિત હતી, ત્યારે ભાજપના પ્રવક્તાએ થોડો સમય લીધો હતો. જ્યારે સવારે આઠ વાગ્યે ટ્રેન્ડ આવવાનું શરૂ થયું ત્યારે શરૂઆતમાં ભાજપ અને આમ આદમી પાર્ટી વચ્ચે બરાબરીનો મુકાબલો હતો. ધીરે ધીરે AAP 40 સીટો પર પહોંચી ગઇ. અને ભાજપ 15 બેઠકો સાથે ટ્રેન્ડમાં પાછળ જોવા મળ્યું હતી. થોડા સમય પછી બીજેપી ફરી એકવાર 104 અને પછી 126 સીટો સાથે આગળ વધી. એક સમય એવો પણ આવ્યો જ્યારે બંને પક્ષો વચ્ચે સમાન હરીફાઈ હતી. સવારે 10:30 વાગ્યા પછી ચિત્ર લગભગ સ્પષ્ટ થઈ ગયું. ટ્રેન્ડમાં આમ આદમી પાર્ટી 30 સીટોની લીડ સાથે આગળ વધી છે.

આ ચૂંટણીમાં કેટલીક એવી બેઠકો હતી જેણે બધાને ચોંકાવી દીધા હતા. વોર્ડ નંબર 203 લક્ષ્મીનગર જ્યાં દિલ્હીના નાયબ મુખ્યમંત્રી મનીષ સિસોદિયા રહે છે. આમ આદમી પાર્ટી અહીં હારી ગઈ છે. બીજેપીના અલકા રાઘવે AAPની મીનાક્ષી શર્માને હરાવ્યા છે. બીજી સીટ વોર્ડ નંબર 189 ઝાકિર નગર છે, જે દિલ્હી વક્ફ બોર્ડના અધ્યક્ષ અને AAP ધારાસભ્ય અમાનતુલ્લા ખાનનો ગઢ છે. કોંગ્રેસની નાઝિયા દાનિશે અહીં બંને પક્ષોના ઉમેદવારોને હરાવ્યા હતા. વોર્ડ નં. 74 ચાંદની ચોક. દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલનું ઘર આ વિસ્તારમાં છે. આ વોર્ડમાંથી સવારના ટ્રેન્ડમાં આમ આદમી પાર્ટી પાછળ રહી ગઈ હતી. અહીં આશ્ચર્યજનક પરિણામો આવી શકે તેવી ચર્ચાઓ હતી. જોકે, અંતે AAPના પુનરદીપ સિંહનો વિજય થયો હતો. વોર્ડ 58 સરસ્વતી વિહાર, વોર્ડ 59 પશ્ચિમ વિહાર અને વોર્ડ 60 રાણી બાગ. આ ત્રણ વોર્ડ મંત્રી સત્યેન્દ્ર જૈનની વિધાનસભામાં આવે છે. ત્રણેય વોર્ડમાં ભાજપનો વિજય થયો છે.

દિલ્હી MCDમાં 2007થી ભાજપ સતત જીતી રહ્યું છે. એટલે કે તેમણે MCD પર 15 વર્ષ શાસન કર્યું. 2002માં કોંગ્રેસ અહીં જીતી હતી, પરંતુ તે પહેલા 1997માં પણ અહીં ભાજપે જીત મેળવી હતી. આ ચૂંટણીમાં દિલ્હીના મતદારોએ ભાજપને બહુમતી મેળવતા રોકી દીધા હતા. આમ આદમી પાર્ટી માટે આ સારા સમાચાર છે કારણ કે અત્યાર સુધી તે માત્ર વિધાનસભામાં જ મજબૂત હતી.

2017 માં, ત્રણ અલગ અલગ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન માટે 272 કાઉન્સિલરો ચૂંટાયા હતા. આ ત્રણેયમાં ભાજપને સરેરાશ 35 ટકા વોટ શેર મળ્યા હતા. જ્યારે આમ આદમી પાર્ટી પાસે સરેરાશ 25 ટકા વોટ શેર હતા. ત્રણ કોર્પોરેશનના એકીકરણ બાદ 250 બેઠકો માટે ચૂંટણી યોજાઈ હતી. હવે આમ આદમી પાર્ટીની વોટ ટકાવારી 42 ટકાની આસપાસ છે. ભાજપ પાસે 39 ટકા વોટ શેર છે. મતલબ છેલ્લી વખત કરતાં 4 ટકા વધુ. કોંગ્રેસને આ ચૂંટણીમાં સૌથી વધુ નુકસાન થયું છે, જેનો ગત વખતે સરેરાશ 20 ટકા વોટ શેર હતો, પરંતુ આ વખતે તે ઘટીને 12 ટકાની આસપાસ આવી ગયો છે.

2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં, ભાજપને 56 ટકા વોટ શેર હતા અને તમામ સાત બેઠકો જીતી હતી. કોંગ્રેસ પાસે 22 ટકા અને આમ આદમી પાર્ટી પાસે 18 ટકા વોટર શેર હતા. આ પછી, 2020 વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, આમ આદમી પાર્ટીએ 53 ટકા મત મેળવીને 62 બેઠકો જીતી. ભાજપને માત્ર આઠ બેઠકો મળી હતી, પરંતુ તેનો વોટ શેર 38 ટકા હતો. MCD ચૂંટણીમાં આમ આદમી પાર્ટીના વોટ ટકાવારીમાં મોટો ઉછાળો આવ્યા બાદ દિલ્હીમાં 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં મુકાબલો રસપ્રદ બની શકે છે.