મોદી સરકાર સામે વિપક્ષનો મોરચો, ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સ મામલે સરકાર અસમંજસમાં

ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સ(Global Hunger Index) 2022માં ભારતનો ક્રમ ગત વર્ષ કરતાં પણ નીચે ગયો છે. આ વખતે ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સમાં ભારત 107માં ક્રમે છે. દક્ષિણ એશિયાના દેશોમાં માત્ર અફઘાનિસ્તાન(Afghanistan) કરતાં ભારતનું રેન્કિંગ સારું છે. આ અંગે વિપક્ષી પાર્ટીઓના નેતાઓએ સરકાર સામે મોરચો ખોલ્યો છે, જો કે કેન્દ્ર સરકારે ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સના પરિમાણો પર સવાલ ઉઠાવ્યા છે અને કહ્યું- રિપોર્ટ જમીની વાસ્તવિકતાથી દૂર છે

ભારત સરકારે ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સના 2022ના રિપોર્ટ સામે સખત વાંધો ઉઠાવ્યો છે. કેન્દ્ર સરકારે ઇન્ડેક્સને લગતી ખામીઓ ગણાવી છે અને રિપોર્ટ મુદ્દે પ્રશ્નો ઉભા કર્યા છે. સરકારે કહ્યું છે કે આ ખોટું છે અને તે ગંભીર પ્રશ્નોથી ઘેરાયેલું છે. અહેવાલ માત્ર જમીની વાસ્તવિકતાથી અલગ જ નથી, પરંતુ વસ્તી માટે ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે સરકાર દ્વારા કરવામાં આવેલા પ્રયાસોને પણ જાણી જોઈને અવગણવામાં આવે છે.

તમને જણાવી દઈએ કે ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સ 2022માં ભારતનો રેન્ક ગત વર્ષ કરતા પણ નીચે ગયો છે. આ વખતે ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સમાં ભારત 107માં ક્રમે છે. દક્ષિણ એશિયાના દેશોમાં માત્ર અફઘાનિસ્તાન કરતાં ભારતનું રેન્કિંગ સારું છે. આ અંગે વિપક્ષી પાર્ટીઓના નેતાઓએ સરકાર સામે મોરચો ખોલ્યો છે. પાકિસ્તાન અને નેપાળ જેવા દેશો હંગર ઈન્ડેક્સમાં ભારત કરતા આગળ છે. ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સ 2021માં ભારત 116 દેશોમાંથી 101મા ક્રમે હતું. ભારતને એવા 31 દેશોની યાદીમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું હતું જ્યાં ભૂખમરાની સમસ્યા ગંભીર માનવામાં આવતી હતી.

હવે ભારત સરકારે ગ્લોબલ હંગર રિપોર્ટ 2022 પર આકરી પ્રતિક્રિયા આપી છે. મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલયે એક પ્રેસ નોટ બહાર પાડી છે. જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સની વાર્ષિક જાહેર થતી ખોટી માહિતીને માન્યતા મળવા લાગી છે. વિભાગે ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા પગલાં વિશે પણ માહિતી આપી હતી.

ભારત સરકારે જણાવ્યું હતું કે 'ખાદ્ય સુરક્ષા' ધરાવતા રાષ્ટ્ર તરીકે ભારતની છબી ખરાબ કરવાના સતત પ્રયાસો અને તેની વસ્તીની પોષક જરૂરિયાતોને પૂરી ન કરી શકાય તે ફરી દેખાય છે. આયર્લેન્ડ અને જર્મનીના NGO દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલ ગ્લોબલ હંગર રિપોર્ટ 2022માં ભારતને 121 દેશોમાંથી 107મું સ્થાન મળ્યું છે. હંગર ઇન્ડેક્સ ખોટી રીતે માપવામાં આવે છે અને તે ગંભીર પદ્ધતિ હોવાનું જણાય છે. ઇન્ડેક્સની ગણતરી કરવા માટે વપરાતા ચાર સૂચકોમાંથી, ત્રણ બાળકોના સ્વાસ્થ્ય સાથે સંબંધિત છે અને તે સમગ્ર વસ્તીના પ્રતિનિધિ ન પણ હોઈ શકે. કુપોષિત (POU) વસ્તીના પ્રમાણનું ચોથું અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ સૂચક 3000 ના ખૂબ નાના નમૂનાના કદ પર હાથ ધરવામાં આવેલા અભિપ્રાય મતદાનના આધારે અંદાજવામાં આવે છે.

“અહેવાલ માત્ર જમીની વાસ્તવિકતાથી અલગ નથી, પરંતુ સરકાર દ્વારા કરવામાં આવેલા પ્રયાસોને જાણી જોઈને અવગણવામાં આવ્યા છે. ખાસ કરીને કોવિડ રોગચાળા દરમિયાન વસ્તી માટે ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવામાં આવી હતી. એક-પક્ષીય અભિગમ અપનાવતા, અહેવાલ કુપોષિતોના પ્રમાણનો અંદાજ લગાવીને ભારતનો ક્રમ ઓછો કરાયો છે. ભારતની વસ્તી 16.3% છે.

ફૂડ ઈનસિક્યોરિટી એક્સપિરિયન્સ સ્કેલ (FIES) દ્વારા 'ભારત જેવા વિશાળ કદના દેશ' માટેના નાના નમૂનામાંથી એકત્ર કરાયેલ ડેટાનો ઉપયોગ ભારત માટે PoU મૂલ્યની ગણતરી કરવા માટે કરવામાં આવ્યો છે જે માત્ર ખોટું જ નથી પણ અનૈતિક પણ છે. રિપોર્ટ જાહેર કરતા પહેલા એજન્સીઓએ સ્પષ્ટપણે યોગ્ય રીતે માપનની કાર્યવાહી કરી નથી.

ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સમાં ભારતનું રેન્કિંગ અફઘાનિસ્તાન પછી દક્ષિણ એશિયા ક્ષેત્રમાં સૌથી ખરાબ છે. આ અંગે વિપક્ષી પાર્ટીઓના નેતાઓએ કેન્દ્ર સરકાર પર પ્રહારો કર્યા છે. પૂર્વ નાણામંત્રી પી ચિદમ્બરમે ટ્વિટ કરીને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને સરકાર પર નિશાન સાધ્યું છે. તેમણે પૂછ્યું છે કે વડા પ્રધાન બાળકોમાં કુપોષણ, ભૂખમરો અને સ્ટંટિંગ જેવા વાસ્તવિક મુદ્દાઓ પર ક્યારે ધ્યાન આપશે? પી ચિદમ્બરમે કહ્યું છે કે ભારતમાં 22.4 કરોડ લોકો કુપોષિત છે. ગ્લોબલ હંગર ઈન્ડેક્સમાં ભારત 121 દેશોમાંથી 107મા ક્રમે છે. તેમણે કહ્યું છે કે 19.3 ટકા બાળકો વેડફાય છે અને 35.5 ટકા બાળકો સ્ટંટ છે. પી ચિદમ્બરમે કેન્દ્ર સરકારને ઘેરી અને કહ્યું કે હિન્દુત્વ અને હિન્દી થોપવું, નફરત ફેલાવવી એ ભૂખની દવા નથી.