G20 Summit India: ભઇ...આખી વાતમાં પાકિસ્તાન ક્યાં છે ?  વાંચો આ અહેવાલ..

દુનિયાની નજર ભારત (India) માં આયોજિત G20 સમિટ પર છે. પાડોશી દેશ પાકિસ્તાન  (Pakistan) પણ ભારત વિશ્વમાં કેવી રીતે પોતાની ઓળખ બનાવી રહ્યું છે તેના પર નજીકથી નજર રાખી રહ્યું છે. ભારત અમેરિકા, બ્રિટન, ફ્રાન્સ અને આફ્રિકન દેશોના નેતાઓની યજમાની કરી રહ્યું છે. આ જોઈને પાકિસ્તાનને ક્યાંક ને ક્યાંક ઈર્ષ્યા થતી હશે. આટલા મોટા કાર્યક્રમના આયોજનની જવાબદારી પાકિસ્તાનને ક્યારેય મળી નથી.

જો કે, આવી સ્થિતિમાં એક પ્રશ્ન ઉભો થઈ રહ્યો છે કે પાકિસ્તાન વસ્તીની દ્રષ્ટિએ પાંચમા નંબર પર છે. દેશની વસ્તી 24 કરોડની આસપાસ છે. જમીનની દ્રષ્ટિએ તે વિશ્વનો 33મો સૌથી મોટો દેશ છે. તે જ સમયે, પાડોશી દેશ વિશ્વના એવા કેટલાક દેશોમાં સામેલ છે જેની પાસે પરમાણુ શસ્ત્રો છે. જો કે, આ બધી બાબતો છતાં પાકિસ્તાન જી-20 દેશોના સમૂહમાં નથી. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ કે શા માટે પાકિસ્તાન G20 જૂથમાં સામેલ નથી.

પાકિસ્તાન G20માં સામેલ ન થવાના પ્રશ્નનો જવાબ જાણતા પહેલા, ચાલો સમજીએ કે G20 શું છે. G20ને 'ગ્રૂપ ઓફ ટ્વેન્ટી' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. નામ પરથી જ સ્પષ્ટ થાય છે કે આ 20 દેશોનો સમૂહ છે. G20માં સામેલ દેશો વિશ્વની મુખ્ય અર્થવ્યવસ્થાઓ છે. આ જૂથની સ્થાપના 1999 માં કરવામાં આવી હતી. તેનો હેતુ આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક સહયોગ વધારવાનો છે. તે તમામ મુખ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક મુદ્દાઓને આકાર આપવા અને મજબૂત કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. 1999માં તેનો પાયો નંખાયો તેનું એક કારણ છે.

આ જૂથમાં આર્થિક મુદ્દાઓ ઉપરાંત પર્યાવરણ, ઉર્જા, કૃષિ અને ભ્રષ્ટાચાર જેવા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા

વાસ્તવમાં, 1999માં એશિયાને આર્થિક સંકટનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, જેના પછી ઘણા દેશોના નાણા પ્રધાનો અને કેન્દ્રીય બેંકના ગવર્નરો એક સાથે આવ્યા અને એક મંચ બનાવવાની યોજના તૈયાર કરી. આ ફોરમમાં આર્થિક મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવાની વાત થઈ હતી. 2008માં જ્યારે આર્થિક મંદીનો ખતરો વધ્યો, ત્યારે તેને નાણા મંત્રીઓના સ્તરથી રાજ્યના વડાઓના સ્તર સુધી વધારવામાં આવ્યો. આ રીતે હવે G20 બેઠકમાં સભ્ય દેશોના રાષ્ટ્રાધ્યક્ષો ભાગ લે છે. આ જૂથમાં આર્થિક મુદ્દાઓ ઉપરાંત પર્યાવરણ, ઉર્જા, કૃષિ અને ભ્રષ્ટાચાર જેવા મુદ્દાઓ પર પણ ચર્ચા કરવામાં આવે છે.

જ્યારે G20 ની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી, ત્યારે તેમાં તે દેશોનો સમાવેશ થતો હતો જે વિશ્વની મુખ્ય અર્થવ્યવસ્થાઓ હતી. તે સમય સુધી પાકિસ્તાન વિશ્વની ટોચની અર્થવ્યવસ્થાઓમાં સામેલ નહોતું. બાદમાં પાકિસ્તાનની આર્થિક સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ ગઈ, જેના કારણે તેનું G20માં સામેલ થવાનું સપનું ચકનાચૂર થવા લાગ્યું. હાલમાં પાકિસ્તાન માટે માત્ર અર્થવ્યવસ્થા જ પડકાર નથી, પરંતુ રાજકીય અસ્થિરતા, માનવાધિકારનું ઉલ્લંઘન અને આતંકવાદ પણ તેને G20માં સામેલ થવાથી રોકે છે.

જો આપણે માત્ર અર્થવ્યવસ્થાની વાત કરીએ તો પાકિસ્તાન વિશ્વની 42મી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે. આવી સ્થિતિમાં, તેણે હજી લાંબી મજલ કાપવાની છે. નવાઈની વાત એ છે કે બાંગ્લાદેશ, વિયેતનામ, નાઈજીરીયા, ઈરાન જેવા દેશો પણ અર્થવ્યવસ્થાના મામલામાં પાકિસ્તાન કરતા આગળ છે. આર્થિક મુદ્દાઓ ઉપરાંત G20 વૈશ્વિક શાંતિ વિશે પણ વાત કરે છે. દુનિયા જાણે છે કે પાકિસ્તાન કેવી રીતે આતંકવાદને પોષે છે. આ જ કારણ છે કે તેના માટે તેમાં ભાગ લેવો વધુ મુશ્કેલ બની જાય છે.

પાકિસ્તાન પાસે તે બધું છે જે કોઈપણ દેશને પ્રગતિ કરવા માટે જરૂરી છે. પાડોશી દેશની 60 ટકાથી વધુ વસ્તી યુવાન છે, દેશમાં ખનિજ સંપત્તિનો મોટો ભંડાર છે અને પોતાના માટે અનાજ ઉગાડવા માટે ખેતીલાયક જમીન છે. આ જ કારણ છે કે દેશના શાસકોએ થોડા વર્ષો પહેલા જાહેરાત કરી હતી કે તેઓ 2030 સુધીમાં પાકિસ્તાનને વિશ્વની 20મી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનાવવા માટે કામ કરશે. જો કે, પ્રવાસ હજુ ઘણો લાંબો છે. જો પાકિસ્તાન ક્યારેય આ તબક્કે પહોંચે છે, તો કદાચ તેના માટે જી-20ના દરવાજા ખુલી જશે.

આ પણ વાંચો-----G-20 SUMMIT : જાણો શા માટે મોદીની સામે મૂકવામાં આવી છે આ ‘નેમ પ્લેટ’…?, સભ્ય દેશોને આપ્યો મોટો સંદેશ