India-Canada Tension: દાળ મોંઘી થઇ શકે પણ ભારત બીજા દેશ પાસેથી ખરીદી લેશે

ખાલિસ્તાન (Khalistan)ને લઈને ભારત (india) અને કેનેડા (canada)ના સંબંધોમાં તણાવ વધી રહ્યો છે. કેનેડાના પીએમ જસ્ટિન ટ્રુડોએ G-20 પછી કેનેડા પરત ફરતાની સાથે જ ભારત સાથેના વેપાર મિશનને બંધ કરવાની જાહેરાત કરી છે. કોઈપણ કારણ વગર તેમણે આ વેપાર સંધિને મુલતવી રાખવાનો નિર્ણય જાહેર કર્યો. જો કેનેડા ભવિષ્યમાં પણ આવું જ વલણ રાખશે તો તેની અસર આગામી દિવસોમાં બંને દેશોના વેપાર પર જોવા મળશે. બંને દેશો વચ્ચે બગડતા રાજદ્વારી સંબંધોની અસર ભારતના મૂડી બજાર પર પડી શકે છે, કારણ કે કેનેડા ભારતમાં સાતમા નંબરનું સૌથી મોટું રોકાણકાર છે. NSDL મુજબ, ઓગસ્ટ 2023ના અંતે ભારતીય બજારોમાં કેનેડિયન રોકાણ રૂ. 1.77 લાખ કરોડ હતું, જેમાં ઇક્વિટી બજારોમાં રૂ. 1.5 લાખ કરોડનો સમાવેશ થાય છે.

કેનેડા અને ભારત વચ્ચે વધી રહેલા તણાવથી વેપાર જગતની ચિંતા વધી છે. બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોમાં વધી રહેલા તણાવને કારણે જંગી રોકાણને અસર થઈ શકે છે. તેનાથી કેનેડાના અર્થતંત્રને નુકસાન થઈ શકે છે. 30થી વધુ ભારતીય કંપનીઓએ કેનેડામાં રોકાણ કર્યું છે. જો બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો બગડશે તો આ કંપનીઓના બિઝનેસને અસર થશે. કેનેડામાં રોજગારને લઈને મોટું સંકટ આવી શકે છે. ત્યાંની અર્થવ્યવસ્થા હચમચી શકે છે. ભારતીય કંપનીઓના કારણે કેનેડામાં મોટી સંખ્યામાં નોકરીઓનું સર્જન થયું છે. જો આ કંપનીઓ ત્યાંથી પોતાનો બિઝનેસ બંધ કરે તો કેનેડાની મુશ્કેલી વધી શકે છે.

મે 2023માં બહાર પાડવામાં આવેલા 'ફ્રોમ ઈન્ડિયા ટુ કેનેડા - ઈકોનોમિક ઈમ્પેક્ટ એન્ડ એન્ગેજમેન્ટ' રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતીય કંપનીઓ કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. સીઆઈઆઈએ આ રિપોર્ટ જાહેર કર્યો હતો, જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે ભારતીય કંપનીઓએ કેનેડામાં 40446 કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ કર્યું છે. ભારતીય કંપનીઓ કેનેડામાં 17 હજારથી વધુ નોકરીઓ પૂરી પાડી રહી છે. કેનેડામાં બિઝનેસ કરતી ભારતીય કંપનીઓએ આગામી પાંચ વર્ષમાં ત્યાં રોકાણ વધારવાની વાત કરી છે. મોટાભાગની કંપનીઓ વધુ ભરતીનું આયોજન કરી રહી છે. જો બંને દેશો વચ્ચે તણાવ વધશે તો સ્વાભાવિક છે કે કંપનીઓ પાછી ખેંચી લેશે અને કેનેડાના અર્થતંત્રને અસર થશે.

કેનેડાએ પણ ભારતમાં રોકાણ કર્યું છે. વર્ષ 2000 થી માર્ચ 2023 સુધીમાં કેનેડાએ ભારતમાં અંદાજે $3306 કરોડનું રોકાણ કર્યું છે. કેનેડા ભારતમાં 17મું સૌથી મોટું વિદેશી રોકાણકાર છે. રિપોર્ટ અનુસાર ભારતમાં કેનેડાનું કુલ રોકાણ 1 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુ છે. કેનેડા પેન્શન ફંડે કોટક મહિન્દ્રા બેંક, Zomato, Paytm, Nykaa, Infosys સહિત ઘણી બેંકોમાં રોકાણ કર્યું છે. જો બંને દેશો વચ્ચેના તણાવની અસર બિઝનેસ પર થશે તો આ ભારતીય કંપનીઓને પણ અસર થશે.

ભારત કેનેડામાંથી કઠોળ, ન્યૂઝપ્રિન્ટ, કોલસો, ખાતર, કઠોળ, લાકડાનો પલ્પ અને એલ્યુમિનિયમ જેવી વસ્તુઓની આયાત કરે છે. જો બંને દેશો વચ્ચે વિવાદ વધે તો ભારત આ તમામ સામાન અન્ય દેશોમાંથી પણ આયાત કરી શકે છે.

ભારત સૌથી વધુ દાળ કેનેડામાંથી ખરીદે છે. જો આપણે વપરાશ અને ઉત્પાદનની વાત કરીએ તો ભારતમાં 230 લાખ ટન કઠોળનો વપરાશ થાય છે, જ્યારે ઉત્પાદન ઓછું છે. આવી સ્થિતિમાં ભારત તેને કેનેડા પાસેથી ખરીદે છે. જો કે આ માટે ભારત પાસે અન્ય મિત્ર દેશોનો વિકલ્પ છે. ભારત આ સામાન માટે કેનેડા પર નિર્ભર નથી.

ભારત કેનેડામાં હીરા, રત્નો, કિંમતી પથ્થરો, ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, તૈયાર વસ્ત્રો, સિલાઇ વગરના વસ્ત્રો, ઓર્ગેનિક રસાયણો, હળવા એન્જિનિયરિંગ માલ, લોખંડ અને સ્ટીલની નિકાસ કરે છે.

ભારતમાં 600 થી વધુ કેનેડિયન કંપનીઓ કાર્યરત છે. જો કેનેડા સાથેના સંબંધો બગડશે તો નોકરીઓ અને બિઝનેસને પણ અસર થશે. ભારત કેનેડા પાસેથી કૃષિ અને બાગાયતી ઉત્પાદનો ખરીદે છે. કેનેડામાં, આ વ્યવસાયમાં મોટાભાગે ભારતીય મૂળના પંજાબીઓનું વર્ચસ્વ છે. જો બંને દેશો વચ્ચેના વેપારને અસર થશે તો તેનો સીધો ફટકો કેનેડામાં ખેતી અને બાગાયતના વ્યવસાય સાથે સંકળાયેલા લોકોને પડશે.

ભારત અને કેનેડા વચ્ચેના વેપાર સંબંધો અત્યાર સુધી સારા રહ્યા છે. ભારત કેનેડાનું 10મું વેપારી ભાગીદાર રહ્યું છે. બંને દેશો વચ્ચે આયાત અને નિકાસ લગભગ સમાન છે. નાણાકીય વર્ષ 2023 માં, ભારતે કેનેડામાં 4.11 અબજ ડોલર એટલે કે લગભગ 34 હજાર કરોડ રૂપિયાના માલની નિકાસ કરી હતી. તે જ સમયે, કેનેડાથી ભારતની આયાત 4.17 અબજ ડોલર એટલે કે 35 હજાર કરોડથી થોડી ઓછી છે. નાણાકીય વર્ષ 2021-22 દરમિયાન બંને દેશો વચ્ચે $7 બિલિયનનો વેપાર થયો હતો. જ્યારે નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં 8.16 અબજ ડોલરનો વેપાર થયો હતો. જોકે, કેનેડા વેપાર માટે ભારત પર વધુ નિર્ભર છે.

આ પણ વાંચો----INDIA-CANADA TENSION: કોંગ્રેસ સાંસદ બિટ્ટુએ કહ્યું, કેનેડા એ જ કરી રહ્યું છે જે પહેલા પાકિસ્તાન કરતું હતું.