નીતિશ સરકારને મોટો ઝટકો, જાતીય ગણતરી પર હાઇકોર્ટે લગાવી રોક

બિહાર પટના હાઈકોર્ટે જાતિ ગણતરી પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. કેસની આગામી સુનાવણી 3 જુલાઈએ થશે. આ સમય દરમિયાન કોઈ ડેટા બહાર આવશે નહીં. પટના હાઈકોર્ટે ગુરુવારે જાતિ ગણતરી વિરુદ્ધ દાખલ અરજીઓ પર સુનાવણી કરતી વખતે વચગાળાનો આદેશ આપ્યો હતો. પટના હાઈકોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ કે વિનોદ ચંદ્રન અને જસ્ટિસ મધુરેશ પ્રસાદની ખંડપીઠે ગુરુવારે આ મામલામાં દલીલો પૂર્ણ કર્યા બાદ પોતાનો ચુકાદો આપ્યો હતો. જણાવી દઈએ કે બિહારમાં હાલમાં જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીનો બીજો અને અંતિમ તબક્કો ચાલી રહ્યો છે, આવી સ્થિતિમાં તેના પર સંકટના વાદળો મંડરાઈ રહ્યા છે.

નીતિશ સરકાર લાંબા સમયથી જાતિ ગણતરી કરાવવાના પક્ષમાં છે. નીતીશ સરકારે બિહાર વિધાનસભા અને વિધાન પરિષદમાં 18 ફેબ્રુઆરી 2019 અને ફરીથી 27 ફેબ્રુઆરી 2020 ના રોજ જાતિ ગણતરીનો પ્રસ્તાવ પસાર કર્યો છે. જો કે, કેન્દ્ર તેની વિરુદ્ધ રહ્યું છે. કેન્દ્રએ સુપ્રીમ કોર્ટમાં એફિડેવિટ દાખલ કરીને સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે જાતિની વસ્તી ગણતરી કરવામાં આવશે નહીં. કેન્દ્રએ કહ્યું કે ઓબીસી જાતિઓની ગણતરી કરવી એક લાંબુ અને મુશ્કેલ કામ છે.

જાતિ ગણતરી હાથ ધરવાના પક્ષમાં બિહાર સરકારની દલીલ એ છે કે 1951 થી SC અને ST જાતિઓનો ડેટા પ્રકાશિત થાય છે, પરંતુ OBC અને અન્ય જાતિઓનો ડેટા ઉપલબ્ધ નથી. આનાથી OBCની ચોક્કસ વસ્તીનો અંદાજ કાઢવો મુશ્કેલ બને છે. 1990માં કેન્દ્રમાં તત્કાલીન વીપી સિંહ સરકારે બીજા પછાત વર્ગ આયોગની ભલામણ લાગુ કરી હતી. તે મંડલ કમિશનના નામથી ઓળખાય છે. તેણે 1931ની વસ્તી ગણતરીના આધારે દેશમાં OBC વસ્તીના 52%નો અંદાજ લગાવ્યો હતો. મંડલ પંચની ભલામણના આધારે જ OBCને 27% અનામત આપવામાં આવે છે. નિષ્ણાતો માને છે કે એસસી અને એસટીને આપવામાં આવતી અનામત તેમની વસ્તીના આધારે છે, પરંતુ ઓબીસી માટે અનામતનો કોઈ આધાર નથી.

કેન્દ્ર સરકાર જાતિ ગણતરીના સમર્થનમાં નથી. ગયા વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં જાતિની વસ્તી ગણતરીને લઈને લોકસભામાં પ્રશ્ન ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો. તેના જવાબમાં ગૃહ રાજ્ય મંત્રી નિત્યાનંદ રાયે કહ્યું હતું કે બંધારણ મુજબ માત્ર અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિની જ વસ્તી ગણતરી થઈ શકે છે. આ સિવાય બીજું કારણ એ પણ માનવામાં આવે છે કે જાતિ ગણતરીના કારણે દેશમાં 1990 જેવી સ્થિતિ સર્જાઈ શકે છે. ફરીથી મંડલ કમિશન જેવું કમિશન બનાવવાની માંગ થઈ શકે છે. આ સિવાય અનામતની વ્યવસ્થામાં પણ ફેરબદલની શક્યતા છે.

જાતિ ગણતરીને લઈને એક યા બીજા વિવાદો સામે આવી રહ્યા છે. પહેલા કિન્નર સમાજના લોકો દ્વારા વિરોધ કરવામાં આવ્યો હતો અને અલગ કોડ આપવાની માંગ કરવામાં આવી હતી. જે બાદ નિષાદ સમાજના લોકોએ 15 અલગ-અલગ કોડ આપવાનો વિરોધ કર્યો હતો અને તમામ નિષાદને એક કોડ આપવાની માંગ કરી હતી. સાથે જ સાધુ સમાજ દ્વારા જાતિ ગણતરીમાં અલગ સ્થાન અને અલગ કોડ આપવાની માંગ કરવામાં આવી છે.

આ પણ વાંચો---મણિપુરમાં હિંસા, 8 જિલ્લામાં કર્ફ્યૂ, MARY KOM એ કરી મદદની અપીલ