TODAY HISTORY: શું છે 11 ફેબ્રુઆરીની HISTORY? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલીક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલ છે.

સંકલન : પોપટભાઇ પટેલ, ઘેલડા

1856 – અવધના રાજા વાજિદ અલી શાહને પદભ્રષ્ટ કરી અવધ રજવાડું બ્રિટિશ ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીમાં ભેળવી દેવામાં આવ્યું.

મિર્ઝા વાજિદ અલી શાહ અવધના અગિયારમા અને છેલ્લા રાજા હતા, જેઓ ૧૩ ફેબ્રુઆરી ૧૮૪૭ થી ૧૧ ફેબ્રુઆરી ૧૮૫૬ સુધી ૯ વર્ષ સુધી આ પદ પર રહ્યા હતા. એક સંધી હેઠળ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપની (EIC) દ્વારા લાંબા સમય સુધી સુરક્ષિત તેમનું સામ્રાજ્ય, તેમના જ્યાભિષેકની નવમી વર્ષગાંઠના બે દિવસ પહેલા, 11 ફેબ્રુઆરી 1856 ના રોજ EIC દ્વારા જોડાણ કરવામાં આવ્યું હતું. નવાબને કોલકાતાના ઉપનગર મેટિઆબ્રુઝમાં ગાર્ડન રીચમાં દેશનિકાલ કરવામાં આવ્યો હતો, જ્યાં તેણે બાકીનું જીવન ઉદાર પેન્શન પર પસાર કર્યું હતું. તેઓ કવિ, નાટ્યકાર, નૃત્યાંગના અને કળાના મહાન આશ્રયદાતા હતા. તેમણે મનોરંજન પ્રવૃત્તિ માટે મુઘલોના પતન પછી દરબારી નૃત્ય તરીકે શાસ્ત્રીય ભારતીય નૃત્યનું મુખ્ય સ્વરૂપ કથક રજૂ કર્યું.

1990 – નેલ્સન મંડેલાને 27 વર્ષ સુધી રાજકીય કેદી તરીકે રાખ્યા બાદ દક્ષિણ આફ્રિકાના કેપટાઉનની બહારની વિક્ટર વર્સ્ટર જેલમાંથી મુક્ત કરવામાં આવ્યા.

નેલ્સન રોલિહલાહલા મંડેલા દક્ષિણ આફ્રિકાના રંગભેદ વિરોધી કાર્યકર અને રાજકારણી હતા જેમણે 1994 થી 1999 સુધી દક્ષિણ આફ્રિકાના પ્રથમ પ્રમુખ તરીકે સેવા આપી હતી. તેઓ દેશના પ્રથમ અશ્વેત રાજ્યના વડા હતા અને સંપૂર્ણ પ્રતિનિધિ લોકશાહી ચૂંટણીમાં પ્રથમ ચૂંટાયેલા હતા. તેમની સરકારે વંશીય સમાધાનને પ્રોત્સાહન આપીને રંગભેદના વારસાને ખતમ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. વૈચારિક રીતે આફ્રિકન રાષ્ટ્રવાદી અને સમાજવાદી, તેમણે 1991 થી 1997 સુધી આફ્રિકન નેશનલ કોંગ્રેસ (ANC) પાર્ટીના પ્રમુખ તરીકે સેવા આપી હતી.

જોહાનિસબર્ગમાં વકીલ તરીકે કામ કરતા પહેલા તેણે યુનિવર્સિટી ઓફ ફોર્ટ હેર અને યુનિવર્સિટી ઓફ વિટવોટરસેન્ડમાં કાયદાનો અભ્યાસ કર્યો હતો. ત્યાં તેઓ વસાહતી-વિરોધી અને આફ્રિકન રાષ્ટ્રવાદી રાજકારણમાં સામેલ થયા, 1943 માં ANCમાં જોડાયા અને 1944 માં તેની યુથ લીગની સહ-સ્થાપના કરી. નેશનલ પાર્ટીની માત્ર શ્વેત સરકારે રંગભેદની સ્થાપના કર્યા પછી, વંશીય અલગતાની એક પ્રણાલી કે જે વિશેષાધિકારને અસર કરે છે, એએનસીએ તેને ઉથલાવી દેવા માટે પોતાને પ્રતિબદ્ધ કર્યા. 1952 ની ડિફેન્સ કેમ્પેઈન અને 1955 ની કોંગ્રેસ ઓફ ધ પીપલમાં તેમની સામેલગીરી માટે તેઓને ANC ની ટ્રાન્સવાલ શાખાના પ્રમુખ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. રાજદ્રોહની ગતિવિધિઓ માટે તેમની વારંવાર ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને 1956 ના રાજદ્રોહની ટ્રાયલમાં તેમની સામે અસફળ કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી.

માર્ક્સવાદથી પ્રભાવિત થઈને, તેઓ ગુપ્ત રીતે પ્રતિબંધિત સાઉથ આફ્રિકન કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી (SACP)માં જોડાયા. શરૂઆતમાં અહિંસક વિરોધ માટે પ્રતિબદ્ધ હોવા છતાં, SACP સાથે મળીને તેમણે 1961 માં આતંકવાદી uMkhonto we Sizwe ની સહ-સ્થાપના કરી અને સરકાર સામે તોડફોડ ઝુંબેશનું નેતૃત્વ કર્યું. 1962 માં તેની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યો હતો, અને રિવોનિયા ટ્રાયલ બાદ, રાજ્યને ઉથલાવી પાડવાનું કાવતરું કરવા બદલ આજીવન કેદની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. મંડેલાએ 27 વર્ષ જેલમાં રહીને રોબેન ટાપુ, પોલ્સમૂર જેલ અને વિક્ટર વર્સ્ટર જેલ વચ્ચે જીવન વિતાવ્યું .

વધતા જતા સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ અને વંશીય ગૃહયુદ્ધના ભય વચ્ચે, પ્રમુખ એફ.ડબલ્યુ. ડી ક્લાર્કે તેમને 1990 માં મુક્ત કર્યા. મંડેલા અને ડી ક્લાર્કે રંગભેદના અંત માટે વાટાઘાટો કરવાના પ્રયાસોનું નેતૃત્વ કર્યું, જેનું પરિણામ 1994 ની બહુજાતીય સામાન્ય ચૂંટણીમાં પરિણમ્યું, જેમાં મંડેલાએ ANCનું નેતૃત્વ કર્યું. વિજય મેળવ્યો અને પ્રમુખ બન્યા. એક વ્યાપક ગઠબંધન સરકારનું નેતૃત્વ કરીને જેણે એક નવું બંધારણ બહાર પાડ્યું હતું, મંડેલાએ દેશના વંશીય જૂથો વચ્ચે સમાધાન પર ભાર મૂક્યો હતો અને ભૂતકાળના માનવાધિકારના ઉલ્લંઘનની તપાસ કરવા માટે સત્ય અને સમાધાન પંચની રચના કરી હતી.

2001 – એક ડચ પ્રોગ્રામરે ટેનિસ સ્ટાર અન્ના કુર્નિકોવાના ટ્રિક ફોટો દ્વારા લાખો ઇમેઇલ્સ સંક્રમિત કરીને 'અન્ના કુર્નિકોવા વાઇરસ'નો ફેલાવો કર્યો.

અન્ના કુર્નિકોવા એ એક કમ્પ્યુટર વાયરસ હતો જે ફેબ્રુઆરી 2001 માં ઇન્ટરનેટ પર વિશ્વભરમાં ફેલાયો હતો. વાયરસ પ્રોગ્રામ એક ઇમેઇલ જોડાણમાં સમાયેલ હતો. આ ઈમેલ જોડાણ, કથિત રીતે ટેનિસ ખેલાડી અન્ના કુર્નિકોવાની છબીવાળો હતો. આ વાયરસ 20 વર્ષીય ડચ વિદ્યાર્થી જાન ડી વિટ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો હતો, જેણે 11 ફેબ્રુઆરી 2001 ના રોજ "OnTheFly" ઉપનામનો ઉપયોગ કર્યો હતો. તે ઈમેઈલ વપરાશકર્તાઓને એક ઈમેઈલ જોડાણ ખોલવા માટે ક્લિક કરવા માટે છેતરવા માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું. વ્યાવસાયિક ટેનિસ ખેલાડી અન્ના કુર્નિકોવા, પરંતુ તેના બદલે એક દૂષિત પ્રોગ્રામ છુપાવે છે. વાયરસ "Here you have, ;0)" વિષય વાક્ય સાથેના ઇમેઇલમાં અને AnnaKournikova.jpg.vbs શીર્ષકવાળી જોડાયેલ ફાઇલ સાથે આવ્યો હતો. જ્યારે માઈક્રોસોફ્ટ આઉટલુકમાં ખોલવામાં આવે છે, ત્યારે ફાઈલ કુર્નિકોવાનું ચિત્ર પ્રદર્શિત કરતી ન હતી, પરંતુ વાયરલ VBScript પ્રોગ્રામ શરૂ કરે છે જે પીડિતની સરનામા પુસ્તિકામાંના તમામ સંપર્કોને પોતાને ફોરવર્ડ કરે છે.

ડી વિટે આર્જેન્ટિનાના [K]અલામર નામના પ્રોગ્રામર દ્વારા લખેલા એક સરળ ઓનલાઈન વિઝ્યુઅલ બેઝિક વોર્મ જનરેટર પ્રોગ્રામનો ઉપયોગ કરીને કલાકોની અંદર અન્ના કુર્નિકોવા બનાવી. "યુવાએ ૧૧ ફેબ્રુઆરી, રવિવારના રોજ, ઇન્ટરનેટ પરથી એક પ્રોગ્રામ ડાઉનલોડ કર્યો હતો અને પછીથી તે જ દિવસે, લગભગ ૩.૦૦ વાગ્યાની આસપાસ, એક ન્યૂઝગ્રુપમાં વાયરસ છૂટી ગયો હતો." અન્ના કુર્નિકોવા વાયરસે ચેપગ્રસ્ત કમ્પ્યુટર પરનો ડેટા દૂષિત કર્યો ન હતો, એક વર્ષ અગાઉ ૨૦૦૦ માં ત્રાટકેલા સમાન ILOVEYOU વાઇરસથી વિપરીત, છતાં લાખો વપરાશકર્તાઓના કમ્પ્યુટર્સને ચેપ લાગ્યો હતો અને વિશ્વભરમાં ઇમેઇલ સર્વરમાં સમસ્યાઓ ઊભી કરી હતી.

અવતરણ:-

1847- થોમસ આલ્વા એડિસન અમેરિકન શોધક

થોમસ આલ્વા એડિસન અમેરિકન શોધક અને વિદ્વાન હતા. તેમણે ફોનોગ્રાફ અને ઈલેક્ટ્રિક બલ્બ સહિત ઘણા બધા ઉપકરણો વિકસાવ્યા, જેણે વિશ્વભરના લોકોના જીવનમાં મોટો ફેરફાર કર્યો. "મેનલો પાર્કના વિઝાર્ડ" તરીકે જાણીતા, તે વિશાળ ટીમનો ઉપયોગ કરીને મોટા પાયે ઉત્પાદન અને સંશોધનના સિદ્ધાંતો સાથે પ્રયોગ કરનાર પ્રથમ સંશોધક હતા. તેથી જ એડિસનને પ્રથમ ઔદ્યોગિક પ્રયોગશાળાની સ્થાપનાનો શ્રેય આપવામાં આવે છે. એડિસન, જેમણે એકલા અમેરિકામાં 1093 પેટન્ટ ફાઇલ કર્યા હતા, તેમની ગણતરી વિશ્વના મહાન શોધકોમાં થાય છે. એડિસન બાળપણથી જ જિજ્ઞાસુ હતા.

મહાન શોધક થોમસ આલ્વા એડિસનનો જન્મ 11 ફેબ્રુઆરી 1847ના રોજ ઓહાયો રાજ્યના મિલાન શહેરમાં થયો હતો. બાળપણથી જ, એડિસને કુશાગ્રતા, જિજ્ઞાસુ સ્વભાવ અને દ્રઢતા દર્શાવી હતી. તેની માતાએ તેને છ વર્ષ સુધી ઘરે ભણાવ્યો, પરંતુ તેણે માત્ર ત્રણ મહિનાનું શિક્ષણ એક સાર્વજનિક શાળામાં મેળવ્યું. હજુ સુધી એડિસને તેના 10 મા જન્મદિવસે હ્યુમ, સીઅરલ, બર્ટન અને ગિબનના મહાન ગ્રંથો અને વિજ્ઞાનના શબ્દકોશનો અભ્યાસ પૂર્ણ કરી લીધો હતો. લોકો તેને પાગલ કહેતા હતા. એકવાર તેણે એક પક્ષીને જંતુઓ ખાતા જોયા, તેણે વિચાર્યું કે જો આપણે જંતુઓ ખાઈશું, તે પણ ઉડવાનું શરૂ કરે છે. તેથી તેણે તેના મિત્રને જંતુઓનું દ્રાવણ ખવડાવ્યું, જેને તે બીમાર માનતો હતો અને તેને ખૂબ ઠપકો આપતો હતો.
12 વર્ષની ઉંમરે, એડિસને એક દિવસના ડોલરમાં તેના પરિવારને ટેકો આપવા માટે ફળો અને અખબારો વેચવાનો વ્યવસાય શરૂ કર્યો. તે પત્રો છાપતો અને ટ્રેનમાં વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગો કરતો. ટેલિગ્રાફ ટ્રાન્સમિશનમાં નિપુણતા મેળવીને, 20 વર્ષની ઉંમર સુધીમાં, એડિસને ટેલિગ્રાફ વર્કર તરીકે નોકરી લીધી. એડિસને રોજીરોટી મેળવવામાંથી બચેલા સમયનો પ્રયોગ અને પરીક્ષણમાં ઉપયોગ કર્યો.
✓1869 માં, એડિસને તેની પ્રથમ શોધ "ઇલેક્ટ્રિક વોટર" પેટન્ટ કરી.
✓1870-76 વચ્ચે, એડિસને ઘણી શોધો કરી. એક જ વાયર પર ચાર, છ, અલગ-અલગ સંદેશાઓ મોકલવાની પદ્ધતિની શોધ કરી, સ્ટોક એક્સચેન્જ માટે ટેલિગ્રામ છાપવા માટે ઓટોમેટિક મશીનમાં સુધારો કર્યો અને બેલ ટેલિફોન ઉપકરણ વિકસાવ્યું.
✓ફોનોગ્રાફ મશીનની પેટન્ટ 1878 માં કરવામાં આવી હતી, જે ઘણા સુધારાઓ પછી 2010 માં તેનું વર્તમાન સ્વરૂપ મેળવ્યું હતું.
✓1879 વિશ્વને વેક્યૂમ બલ્બ રજૂ કર્યો જે 40 કલાકથી વધુ સમય સુધી વીજળીથી સળગતો હતો.
✓1883 "એડિસન ઇફેક્ટ" ની શોધ થઈ, જે પાછળથી વર્તમાન સમયના રેડિયો વાલ્વના જન્મદાતા સાબિત થયા.
✓આગામી દસ વર્ષોમાં એડિસને વીજળી ઉત્પન્ન કરવાના માધ્યમો અને પદ્ધતિઓ અને પ્રકાશ, ગરમી અને શક્તિ માટે ત્રણ-વાયર વિતરણ પ્રણાલીઓનો પ્રયોગ કર્યો; ભૂગર્ભ કેબલ માટે રબર અને કાપડમાં વીજ વાયરને વીંટાળવાની પદ્ધતિની શોધ કરી; ડાયનેમો અને મોટર્સમાં સુધારા કર્યા; ઇલેક્ટ્રીક ટ્રેન દ્વારા સંદેશાઓ મોકલવા અને પ્રાપ્ત કરવાની પદ્ધતિની શોધ કરી અને મુસાફરો અને નૂર વહન કરવા માટે ચાલતા જહાજ. એડિસને આલ્કલી એક્યુમ્યુલેટર બેટરી પણ બનાવી; ચુંબકીય પદ્ધતિ દ્વારા આયર્ન ઓરને કેન્દ્રિત કરવા માટે પ્રયોગો હાથ ધરવામાં આવ્યા હતા.
✓1891 મોશન પિક્ચર કેમેરાની પેટન્ટ કરી અને આ ચિત્રો પ્રદર્શિત કરવા માટે કિનેટોસ્કોપની શોધ કરી.
✓21 ઓક્ટોબર, ૧૯૧૫ ના રોજ એડિસન ડેનું આયોજન કરીને, વિશ્વના કલ્યાણ માટે સૌથી વધુ સંખ્યામાં શોધ કરનારા આ સર્જકનું સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું.
✓1927 એડિસન નેશનલ એકેડેમી ઓફ સાયન્સના સભ્ય તરીકે ચૂંટાયા.
✓21 ઓક્ટોબર, 1929 ના રોજ, પ્રમુખ II એ એડિસનનું તેમના વિશેષ અતિથિ તરીકે સ્વાગત કર્યું.
✓એડિસને મેનલોપાર્ક અને વેસ્ટ ઓરેન્જની ફેક્ટરીઓમાં 50 વર્ષમાં 1093 શોધની પેટન્ટ કરાવી. સતત ટિનીટસથી પીડિત હોવા છતાં, એડિસને થોડું મનોરંજન, સતત મહેનત, અપાર ધૈર્ય, અદભૂત યાદશક્તિ અને અનન્ય કલ્પના શક્તિ દ્વારા ઘણી સફળતા મેળવી. તેણે મૃત્યુને વધુ ગંભીર પ્રયોગો માટે અન્ય પ્રયોગશાળામાં પ્રવેશ તરીકે પણ ગણ્યો. ""મેં મારા જીવનનું કાર્ય પૂર્ણ કર્યું છે. હવે હું બીજા પ્રયોગ માટે તૈયાર છું", આ લાગણી સાથે 18 ઓક્ટોબર 1931 ના રોજ વિશ્વના આ મહાન પરોપકારીએ દુનિયા છોડી દીધી.

પૂણ્યતિથિ:-

1968 – દીનદયાલ ઉપાધ્યાય

ભારતીય વિચારક, સમાજ સેવક અને રાજકારણી....

તેમનો જન્મ 1916 માં મથુરાથી 26 કિમી દૂર આવેલા ચન્દ્રભાણ નામના ગામમાં થયો હતો. એ ગામને હવે દીનદયાલ ધામ તરીકે ઓળખાય છે. તેમના પિતા ભગવતી પ્રસાદ એક જાણીતા જ્યોતીષ શાસ્ત્રી હતા અને તેમના માતા શ્રીમતી રામપ્યારી એક ધર્મિષ્ઠ નારી હતા. તેઓ આઠ વર્ષના હતા ત્યારે તેમના માતા અને પિતા, બન્ને અવસાન પામ્યા અને તેમના મામાએ તેમને ઉછેરીને મોટા કર્યા.

તેઓ રાજસ્થાનના પીલાની ઝુન્ઝુનુની શાળામાંથી મેટ્રીક્યુલેશનની પરીક્ષા પાસ થયા. તેઓ તે પરીક્ષામાં પ્રથમ ક્રમાંકે આવ્યા જેથી તેમને સીકરના મહારાજા કલ્યાણ સિંહ તરફથી સુવર્ણ ચંદ્રક મળ્યો અને તે સાથે 10 રૂપિયા માસિક શિષ્યવૃત્તિ અને 250 રૂપિયા પુસ્તક આદિના ખર્ચ પેટે મળ્યા. તેમણે પિલાનીની બિરલા કૉલેજમાંથી ઇંટરમીડિયેટની પરીક્ષા પાસ કરી. ઈ.સ. 1939 માં તેમણે કાનપુરની સનાતન ધર્મ કૉલેજમાંથી પ્રથમ શ્રેણીમાં બી.એ.ની પરીક્ષા પાસ કરી. તેમણે આગ્રાની સેંટ જ્હોન કૉલેજમાંથી અંગ્રેજી વિષયમાં પ્રથમ ક્રમાંકે અનુસ્નાતકની પદવી મેળવી અને સુવર્ણચંદ્રક મેળવ્યો. તેમના મામાએ તેમને પ્રાંતીય સેવા પરીક્ષા આપવા જણાવ્યું. આ પરીક્ષા આપી તેઓ પાસ થયા પરંતુ તેમણે સરકારી નોકરી સ્વીકારી નહીં કેમકે તેઓ રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના પ્રચારક તરીકે સેવા આપવા માંગતા હતા. તેમણે પ્રયાગમાં બી. એડ. અને એમ. ઍડ.ની પદવીઓ મેળવી અને લોક સેવામાં જોડાયા.

જ્યારે 1939 ના વર્ષ દરમ્યાન તેઓ કાનપુરની સનાતન ધર્મ કૉલેજમાં અભ્યાસ કરતા હતા, ત્યારે તેમના મિત્ર બાલુજી મહાશબ્દે દ્વારી તેમને રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (આર.એસ.એસ.)નો પરિચર થયો. તે દરમ્યાન તેમની મુલાકાત રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના સ્થાપક કે. બી. હેડગેવાર સાથે થઈ. તેમની સાથે તેઓ સંઘની કોઈ એક શાખામાં બૌદ્ધિક ચર્ચામાં ઉતર્યા. સુંદરસિંહ ભંડારી પણ તેમના એક વર્ગ મિત્ર હતા. આગળ વધી તેમણે પૂરો સમય રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘની સેવા કરવાનો નિર્ણય કર્યો. તેમણે નાગપુરમાં સંઘની 40 દિવસીય ઉનાળુ શિબિરમાં ભાગ લીધો અને સંઘ સંબંધે તાલીમ લીધી. રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘની બે વર્ષની તાલીમ પુરી કરી તેઓ આજીવન સંઘ પ્રચારક બન્યા. તેઓ લખમી પુરજીલ્લાના પ્રચાર રહ્યા. 1940 માં તેમણે લખનૌથી રાષ્ટ્ર ધર્મ નામનું પ્રકાશન બહાર પાડ્યું. ત્યાર પછી તેમણે પંચજન્ય નામનું સામાયિક અને સ્વદેશનામનું વર્તમાન પત્ર બહાર પાડ્યું.

1951 માં જ્યારે શ્યામા પ્રસાદ મુખર્જીએ ભારતીય જનસંઘની સ્થાપના કરી ત્યારે તેના બીજા ક્રમના વરિષ્ઠ નેતા તરીકે રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘે દીનદયાલની વરણી કરી. આ પક્ષને સંઘ પરિવારનીએ વિચારધારાને અનુકુળ બનાવવાની કામગિરી તેમને સોંપાઈ. 1953 માં મુખર્જીના અવસાન પછી સમગ્ર જનસંઘની જવાબદારી દીનદયાલ પર આવી. તેઓ 15 વર્ષ સુધી જનસંઘના સેક્રેટરી રહ્યા. તેમણે ઉત્તર પ્રદેશથી લોકસભાની ચૂંટણી પણ લડી પણ જીતી શક્યા નહિ. દીન દયાલ ઉપાધ્યાયનો મત હતો કે એક સ્વતંત્ર દેશ તરીકે ભારત પશ્ચિમી વ્યવસ્થાઓ જેમ કે એકવાદ, લોકશાહી, સમાજવાદ, સામ્યવાદ કે મૂડીવાદ પર આધાર રાખી શકે નહિ અને સ્વાતંત્ર્યોત્તર ભારતીય રાજનીતિ તે આધારવિહીન વ્યવસ્થા તરફ વળી રહી હતી.

નાનાજી દેશમુખ અને સુંદર સિંહ ભંડારી તેમના અનુગામીઓ હતા. તેમની સાથે મળી તેમણે 1960 અને 1970 ના દશકની કોંગ્રેસ વિરોધી મોરચાની આગેવાની કરી. તેમણ પંચજન્ય નામનું સામાયિક કાઢ્યું હતું. તેના પર પ્રતિબંધ મુકાતા તેમણે અન્ય સામાયિક શરૂ કર્યું. તેના પર પણ પ્રતિબંધ મુકાયો અને તેમણે ત્રીજું સામાયિક પણ શરૂ કર્યું. તેઓ જ આયોજક, મશીન ચલાવનાર અને પોસ્ટ કરનાર હતા. તેમણે એક પણ અંક ચૂક્યો ન હતો. તેમનું મૃત્યુ શંકાસ્પદ સંજોગોમાં થયું હતું. તેઓ લખનૌથી પટના પ્રવાસ કરતા હતા અને ત્યારે તેમનું કતલ કરવામાં આવ્યું. 11 ફેબ્રુઆરી 1968 ના રોજ તેમનો મૃતદેહ મુગલસરાઈના રેલ્વેયાર્ડમાં મળી આવ્યો હતો.