State Elections : આ ધારાસભ્યે 15 દિવસમાં ત્રણ વખત પાર્ટી બદલી અને ભારતના રાજકારણમાં શરુ થયું 'Horse Trading'

પાંચ રાજ્યોમાં યોજાયેલી વિધાનસભાની ચૂંટણીના એગ્ઝિટ પોલ મુજબ છત્તીસગઢમાં કોંગ્રેસ સરકાર બનાવતી હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. એગ્ઝિટ પોલ પ્રમાણે રાજસ્થાન અને મધ્યપ્રદેશમાં આકરો મુકાબલો થવાનો છે. આવી સ્થિતિમાં સરકાર બનાવવા માટે ધારાસભ્યોની સંખ્યા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. એવા અહેવાલો છે કે ચૂંટણી પરિણામો પછી, કોંગ્રેસ તેના ધારાસભ્યોને બેંગલુરુના એક રિસોર્ટમાં શિફ્ટ કરવા જઈ રહી છે, જેથી સરકાર ન બને ત્યાં સુધી કોઈપણ પ્રકારની સોદાબાજી અથવા હોર્સ ટ્રેડિંગને ટાળી શકાય. ચૂંટણીના પરિણામો જાહેર થયા પછી જ હોર્સ ટ્રેડિંગ શબ્દનો ઉપયોગ થાય છે. ચાલો જાણીએ કે હોર્સ ટ્રેડિંગ શું છે અને રાજકારણમાં તેનું શું મહત્વ છે.

હોર્સ ટ્રેડિંગ શું છે?

'હોર્સ ટ્રેડિંગ' શબ્દના સંદર્ભમાં જોતાં, તેનો ઉપયોગ ઘોડાના વેચાણ અને ખરીદીના વ્યવસાયનું વર્ણન કરવા માટે થાય છે. ધ ઓક્સફર્ડ લર્નર્સ ડિક્શનરી હોર્સ ટ્રેડિંગને અલગ રીતે વ્યાખ્યાયિત કરે છે, જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે હોર્સ ટ્રેડિંગનો અર્થ છે કોઈપણ સમજૂતી કે જે ચતુરાઈથી અથવા ગુપ્ત માધ્યમથી કરવામાં આવે છે. આ પદ્ધતિમાં કોઈની સાથે વેપારની ચર્ચા અને નાણાંની આપ-લે જેવી પ્રવૃત્તિઓનો પણ સમાવેશ થાય છે. સામાન્ય રીતે સમજવામાં આવે છે, તેનો અર્થ એક ઘડાયેલું અને ગુપ્ત સોદો છે જે બંને પક્ષોના હિતમાં છે.

હોર્સ ટ્રેડિંગને અનૈતિક પ્રથા તરીકે જોવામાં આવે છે

હોર્સ ટ્રેડિંગને અનૈતિક પ્રથા તરીકે જોવામાં આવે છે, જ્યાં રાજકીય પક્ષ તેના હરીફ રાજકીય પક્ષના સભ્યને તેમનો પક્ષ છોડીને અન્ય પક્ષમાં જોડાવા માટે લાલચ આપે છે જેથી તેઓ ગૃહમાં બહુમતી મેળવી શકે અને સરકાર બનાવી શકે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, જ્યારે કોઈ પક્ષ સરકાર બનાવવા માટે અન્ય પક્ષોના સભ્યો ખરીદે છે, ત્યારે તેને રાજકારણની ભાષામાં હોર્સ ટ્રેડિંગ કહેવામાં આવે છે. હોર્સ ટ્રેડિંગ સામાન્ય રીતે ત્રિશંકુ વિધાનસભાના સમયે કરવામાં આવે છે અથવા જ્યારે પક્ષ તેના હરીફો પર થોડી જ લીડ ધરાવે છે ત્યારે થાય છે. તાજેતરના દિવસોમાં કોંગ્રેસે ભાજપ પર આ પ્રથામાં સામેલ હોવાનો આરોપ લગાવ્યો છે. 2019 માં કર્ણાટકમાં કોંગ્રેસ સરકારના પતન અને 2020 માં મધ્યપ્રદેશમાં કમલનાથની આગેવાની હેઠળની સરકારની નિષ્ફળતા પછી, કોંગ્રેસે ભાજપ પર હોર્સ ટ્રેડિંગનો આરોપ લગાવ્યો.

‘આયા રામ ગયા રામ’નું રાજકારણ ખૂબ લોકપ્રિય બન્યું

જ્યારથી પક્ષપલટો ભારતમાં રાજકારણનો મુખ્ય પ્રવાહ બની ગયો છે, ત્યારથી રાજકીય હોર્સ ટ્રેડિંગ માટે 'હોર્સ ટ્રેડિંગ' શબ્દ પણ પ્રચલિત થવા લાગ્યો. કહેવાય છે કે ઓક્ટોબર 1967માં હરિયાણાના ધારાસભ્ય ગયા લાલે 15 દિવસમાં ત્રણ વખત પાર્ટી બદલી હતી. આ રીતે હોર્સ ટ્રેડિંગની પ્રથા મુખ્ય પ્રવાહમાં આવી ગઈ છે. તે સમયે દેશમાં ‘આયા રામ ગયા રામ’નું રાજકારણ ખૂબ લોકપ્રિય બન્યું હતું.

આ પણ વાંચો---CYCLONE: દક્ષિણ ભારતના તટીય વિસ્તારમાં ચક્રવાત માયચોંગનો ખતરો