• રેનલ ટીબી: કિડની માટે ઘાતક ચેપ
• ક્ષય રોગ કિડનીને કેવી રીતે અસર કરે?
• રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસના લક્ષણો અને સારવાર
• કિડની માટે ટીબી કેટલી ખતરનાક છે?
• શરીરમાં ટીબી ફેલાય તો કિડનીને કેવી અસર થાય?
• રેનલ ટીબી અને CKD વચ્ચે શું સંબંધ છે?
• કિડની ટીબીના ચિહ્નો ઓળખવા કેવી રીતે?
• ટ્યૂબરક્યુલોસિસથી કિડનીને બચાવવાની ઉપાયો
• રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસને સમયસર ઓળખો અને સારવાર લો

World Tuberculosis Day 2025 : ટીબી, જેને ક્ષય રોગ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, એક ચેપી રોગ છે જે માયકોબેક્ટેરિયમ ટ્યુબરક્યુલોસિસ નામના બેક્ટેરિયાથી ફેલાય છે. આ રોગ શરીરના અનેક ભાગોને અસર કરી શકે છે, જેમાં ફેફસાં ઉપરાંત કિડની પણ સામેલ છે. રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસ એ ટીબીનું એક સ્વરૂપ છે, જે ખાસ કરીને કિડનીને નિશાન બનાવે છે અને ઘણીવાર શરીરના અન્ય ભાગોમાં ટીબીના ચેપનું પરિણામ હોય છે. આ રોગની ક્રોનિક કિડની ડિસીઝ (CKD) સાથે સીધી કડી છે, કારણ કે જો સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે કિડનીના કાર્યને કાયમી નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.

રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસ શું છે?

રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસ એ ટીબીનું એક પ્રકાર છે જે કિડનીને નુકસાન પહોંચાડે છે. આ રોગમાં ટીબીના બેક્ટેરિયા રક્ત પ્રવાહ કે લસિકા તંત્ર દ્વારા કિડની સુધી પહોંચે છે. સામાન્ય રીતે ફેફસાંમાં શરૂ થતો ટીબીનો ચેપ રક્ત પરિભ્રમણ દ્વારા કિડનીમાં ફેલાય છે અને ત્યાં ચેપનું કારણ બને છે. આ ચેપ કિડનીના પેરેનકાઇમા (કિડનીના આંતરિક પેશીઓ) પર હુમલો કરે છે, જેના પરિણામે ગ્રાન્યુલોમાસ (સોજાના નાના ગઠ્ઠા) રચાય છે. જો આ સ્થિતિનું નિદાન અને સારવાર સમયસર ન થાય, તો કિડનીના પેશીઓનો નાશ થઈ શકે છે, જેનાથી ફાઇબ્રોસિસ અને ડાઘ પડે છે. આ પ્રક્રિયા કિડનીની કાર્યક્ષમતા ઘટાડે છે અને ક્રોનિક કિડની ડિસીઝનું જોખમ વધારે છે.

નિષ્ણાતોનો અભિપ્રાય

નિષ્ણાતોના જણાવ્યા મુજબ, જ્યારે ટીબીના બેક્ટેરિયા કિડનીમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે તે રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસનું સ્વરૂપ લે છે. આ સ્થિતિમાં કિડનીમાં સોજો, ચેપ અને કાર્યક્ષમતામાં ઘટાડો જેવી સમસ્યાઓ ઊભી થાય છે. જો ટીબીની સારવાર અધવચ્ચે છોડી દેવામાં આવે કે અયોગ્ય રીતે કરવામાં આવે, તો કિડનીને ગંભીર નુકસાન થઈ શકે છે. આ નુકસાન ધીમે-ધીમે કિડનીના કાર્યને બગાડે છે, જે CKDનું મુખ્ય કારણ બની શકે છે. નિષ્ણાતો ચેતવણી આપે છે કે આવા કેસોમાં સમયસર હસ્તક્ષેપ ન થાય તો દર્દીની સ્થિતિ ગંભીર બની શકે છે.

રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસની સારવાર

રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસની સારવાર મુખ્યત્વે એન્ટી-ટીબી દવાઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે ચેપને નિયંત્રણમાં લાવવામાં મદદ કરે છે. આ સારવાર લાંબી હોય છે અને તેને પૂર્ણ કરવી જરૂરી છે. જો રોગની મોડેથી ખબર પડે અથવા સારવારમાં બેદરકારી રાખવામાં આવે, તો કિડની નિષ્ફળતા જેવી જટિલ સમસ્યાઓ સર્જાઈ શકે છે. આવા કિસ્સામાં દર્દીને ડાયાલિસિસની જરૂર પડી શકે છે અથવા કિડની ટ્રાન્સપ્લાન્ટ જેવા મોટા પગલાં લેવા પડે છે. વધુમાં, રેનલ ટીબી ધરાવતા લોકોમાં અન્ય ચેપ કે કિડની સંબંધિત રોગોનું જોખમ પણ વધી જાય છે, જે સ્થિતિને વધુ ખરાબ કરી શકે છે.

રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસના લક્ષણો

રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસના શરૂઆતી ચિહ્નોને ઓળખવું મહત્વપૂર્ણ છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:

• ડાયસુરિયા: પેશાબ કરતી વખતે દુખાવો અથવા અગવડતા.
• હિમેટુરિયા: પેશાબમાં લોહી દેખાવું.
• તાવ: નીચા ગ્રેડનો તાવ કે લાંબો સમય સુધી તાવ રહેવો.
• પાંસળીઓ પાસે દુખાવો: પેટની બંને બાજુએ અથવા કમરમાં દુખાવો.
• વજનમાં ઘટાડો: અકારણ વજન ઘટવું.
• રાત્રે પરસેવો: રાત્રે ઊંઘમાં અતિશય પરસેવો થવો.
• ભૂખ ઓછી થવી: ખોરાક પ્રત્યે રુચિ ઘટવી.

આ લક્ષણો દેખાય તો તાત્કાલિક તબીબી સહાય લેવી જરૂરી છે, કારણ કે સમયસર નિદાનથી ગંભીર પરિણામો ટાળી શકાય છે.

રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસથી બચાવ

રેનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસ ટીબી બેક્ટેરિયાને કારણે થાય છે, તેથી તેનાથી બચવા માટે કેટલાક મહત્વના પગલાં લઈ શકાય છે:

• સંક્રમિત વ્યક્તિઓથી અંતર: ટીબીથી પીડિત લોકોના સંપર્કમાં આવવાનું ટાળો.
• સ્વચ્છતા જાળવો: હાથ અને આસપાસનું વાતાવરણ સ્વચ્છ રાખો.
• વેન્ટિલેશન: ઘરમાં હવાનું પરિભ્રમણ સારું રાખવું.
• ખાંસી-છીંકમાં સાવચેતી: મોં અને નાકને ઢાંકીને ચેપ ફેલાવાનું રોકો.
• BCG રસી: નાના બાળકોને ટીબીથી બચાવવા રસીકરણ કરાવો.

આ પણ વાંચો :   Skincare: ઉનાળામાં ચહેરા પર નિખાર લાવશે આ લેપ, જાણો બનાવવાની રીત