શું છે 23 જુનની HISTORY? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલીક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલ છે.

૧૭૫૭ – પ્લાસીનું યુદ્ધ: બંગાળના નવાબ સિરાજ ઉદ્‌ દૌલા અને ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીના લૉર્ડ ક્લાઈવ વચ્ચે પ્લાસીનું યુદ્ધ લડાયું.
પ્લાસીનું યુદ્ધ રોબર્ટ ક્લાઈવના નેતૃત્વ હેઠળ ૨૩ જૂન ૧૭૫૭ ના રોજ બંગાળના નવાબ અને તેના ફ્રેન્ચ સાથીદારો પર બ્રિટિશ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીનો નિર્ણાયક વિજય હતો. નવાબ સિરાજ-ઉદ-દૌલાના કમાન્ડર ઇન ચીફ એવા મીર જાફરના પક્ષપલટાથી વિજય શક્ય બન્યો હતો. આ યુદ્ધે બ્રિટિશ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીને બંગાળ પર નિયંત્રણ મેળવવામાં મદદ કરી. પછીના સો વર્ષોમાં, તેઓએ બર્મા સહિત બાકીના ભારતીય ઉપખંડના મોટા ભાગના નિયંત્રણો કબજે કર્યા.
આ યુદ્ધ હુગલી નદીના કિનારે પલાશી (અંગ્રેજીકૃત પ્લાસી) ખાતે, કલકત્તા (હવે કોલકાતા) ની ઉત્તરે લગભગ ૧૫૦કિલોમીટર (૯૩ માઇલ) અને પશ્ચિમ બંગાળમાં મુર્શિદાબાદની દક્ષિણે, ત્યારબાદ બંગાળ સુબાની રાજધાની ખાતે થયું હતું. લડવૈયાઓ બ્રિટિશ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપની અને બંગાળના છેલ્લા સ્વતંત્ર નવાબ નવાબ સિરાજ-ઉદ-દૌલા હતા. તેઓ અલીવર્દી ખાન (તેમના દાદા)નું અનુગામી બન્યા. સિરાજ-ઉદ-દૌલા એક વર્ષ પહેલાં બંગાળના નવાબ બન્યા હતા, અને તેમણે અંગ્રેજોને તેમની કિલ્લેબંધીના વિસ્તરણને રોકવાનો આદેશ આપ્યો હતો. રોબર્ટ ક્લાઈવે નવાબની સેનાના કમાન્ડર-ઈન-ચીફ મીર જાફરને લાંચ આપી અને તેમને બંગાળના નવાબ બનાવવાનું વચન પણ આપ્યું. ક્લાઈવે ૧૭૫૭માં પ્લાસી ખાતે સિરાજ-ઉદ-દૌલાને હરાવ્યો અને કલકત્તા પર કબજો કર્યો.

૧૮૬૮ – 'ક્રિસ્ટોફર લેથામ સોલ્સ' (Christopher Latham Sholes)એ ટાઇપરાઇટર (Typewriter)ના પેટન્ટ અધિકારો પ્રાપ્ત કર્યા.
ક્રિસ્ટોફર લેથમ શોલ્સ એક અમેરિકન શોધક હતા જેમણે QWERTY કીબોર્ડની શોધ કરી હતી, અને, સેમ્યુઅલ ડબલ્યુ. સોલ, કાર્લોસ ગ્લિડન અને જોન પ્રેટ સાથે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં પ્રથમ ટાઇપરાઇટરના શોધકોમાંના એક હોવાનો દાવો કરવામાં આવ્યો છે. તે અખબારના પ્રકાશક અને વિસ્કોન્સિન રાજકારણી પણ હતા. તેમના સમયમાં, શોલ્સ સી. લેથમ શોલ્સ, લેથમ શોલ્સ અથવા સી.એલ. શોલ્સ નામોથી ઓળખાતા હતા, પરંતુ ક્યારેય "ક્રિસ્ટોફર શોલ્સ" અથવા "ક્રિસ્ટોફર એલ. શોલ્સ" ના નામથી ઓળખાતા હતા.
શોલ્સ, ગ્લાઈડન અને સોલને તેમની શોધ માટે ૨૩ જૂન,૧૮૬૮ અને ૧૪ જુલાઈના રોજ પેટન્ટ આપવામાં આવી હતી. ટાઇપરાઈટર પર તૈયાર કરવામાં આવેલો પહેલો દસ્તાવેજ એક કરાર હતો જે શોલ્સે મિલવૌકી શહેરના નિયંત્રક તરીકે તેમની ક્ષમતામાં લખ્યો હતો. શોલ્સ જેવી જ મશીનો અગાઉ અંધ લોકો દ્વારા એમ્બોસિંગ માટે ઉપયોગમાં લેવાતા હતા, પરંતુ શોલ્સના સમય સુધીમાં શાહીવાળી રિબનની શોધ કરવામાં આવી હતી, જેણે તેના વર્તમાન સ્વરૂપમાં ટાઈપરાઈટિંગ શક્ય બનાવ્યું હતું.

૧૮૯૪ – પેરિસના સોરબોન ખાતે પિયર ડી કુબર્ટિનની પહેલ પર આંતરરાષ્ટ્રીય ઓલિમ્પિક સમિતિની સ્થાપના કરવામાં આવી.
✓આંતરરાષ્ટ્રીય ઓલિમ્પિક સમિતિએ લૌસાન, સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડમાં સ્થિત એક બિન-સરકારી  રમતગમત સંસ્થા છે. તે સ્વિસ સિવિલ કોડ (લેખ 60-79) હેઠળ એક સંગઠનના સ્વરૂપમાં રચાયેલ છે. પિયર ડી કુબર્ટિન અને ડેમેટ્રિઓસ વિકેલાસ દ્વારા ૧૮૯૪ માં સ્થપાયેલ, તે આધુનિક (ઉનાળો, શિયાળો અને યુવા) ઓલિમ્પિક રમતોના આયોજન માટે જવાબદાર સત્તા છે.
IOC નું જણાવેલ મિશન સમગ્ર વિશ્વમાં ઓલિમ્પિઝમને પ્રોત્સાહન આપવાનું અને ઓલિમ્પિક ચળવળનું નેતૃત્વ કરવાનું છે.
IOC એ રાષ્ટ્રીય ઓલિમ્પિક સમિતિઓ (NOCs) અને વિશ્વવ્યાપી "ઓલિમ્પિક ચળવળ" ની સંચાલક મંડળ છે, જે ઓલિમ્પિક રમતોમાં સામેલ તમામ સંસ્થાઓ અને વ્યક્તિઓ માટે IOC નો શબ્દ છે. 2020 સુધીમાં, IOC દ્વારા સત્તાવાર રીતે માન્યતા પ્રાપ્ત 206 NOC છે. IOC ના વર્તમાન પ્રમુખ થોમસ બાચ છે
સંયુક્ત રાષ્ટ્ર જાહેર સેવા દિવસ દર વર્ષે ૨૩ જૂને ઉજવવામાં આવે છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સામાન્ય સભાના ૨૦૦૩ના ઠરાવ એ/આરઇએસ/૫૭/૨૭૭ દ્વારા આ દિવસને "સમુદાયની જાહેર સેવાના મૂલ્ય અને ગુણની ઉજવણી" માટે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યો હતો. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર આર્થિક અને સામાજિક પરિષદે કરેલી જાહેરાત અનુસાર જાહેર સેવાની ભૂમિકા, પ્રતિષ્ઠા અને દૃશ્યતા વધારવા માટે કરવામાં આવેલા યોગદાન બદલ જાહેર સેવા દિવસ પર યુનાઇટેડ નેશન્સ પબ્લિક સર્વિસ એવોર્ડ્સ એનાયત કરવામાં આવે છે.

૧૯૨૩ – માલપુરના છેલ્લા શાસક રાવલ શ્રી ગંભીરસિંહજી હિંમતસિંહજીએ રાજગાદી સંભાળી.
માલપુર રાજ્ય બ્રિટિશ રાજના યુગ દરમિયાન બોમ્બે પ્રેસિડેન્સીની માહી કાંઠા એજન્સીનું નાનું રજવાડું હતું. તે હાલના ગુજરાત રાજ્યના અરવલ્લી જિલ્લામાં આવેલા માલપુર નગર પર કેન્દ્રિત હતું.
માલપુર રાજ્યની સ્થાપના ૧૪૬૬માં કરવામાં આવી હતી, પરંતુ તેના પ્રારંભિક ઇતિહાસ વિશે થોડું જાણીતું છે. ઇડર રાજ્યના રાવ કિરાતસિંહજીના પુત્ર રાવલ વિરાજમલ, ૧૨ એપ્રિલ ૧૮૮૨ના રોજ તેમના પુત્ર રાવલ દિપસિંહજી શેઓસિંહજીએ ૧૮૬૩માં જન્મ લીધો હતો.

માલપુર રાજ્યને ડિસેમ્બર ૧૯૪૩માં જોડાણ યોજના હેઠળ બરોડા રાજ્યમાં ભેળવી દેવામાં આવ્યું હતું.

છેલ્લા શાસક રાવલ શ્રી ગંભીરસિંહજી હિમતસિંહજી હતા, જેનો જન્મ ૨૭ ઓક્ટોબર ૧૯૧૪ના રોજ થયો હતો અને જેઓ ૨૩ જૂન ૧૯૨૩ના રોજ રાજગાદી પર બેઠા હતા. તેઓ સ્કૉટ કોલેજ સાદરા
આને માયૉ કૉલેજ અજમેરમાં ભણ્યા હતા. સામાન્ય રીતે ૧૯૪૭ સુધી નામાંકિત રીતે શાસન કર્યું જ્યારે ભારતમાં જોડાવાની પ્રક્રિયા સક્રિય હતી. આખરે બરોડા રાજ્યએ ૧ મે ૧૯૪૯ના રોજ ભારતીય સંઘમાં પ્રવેશ મેળવ્યો.

૧૯૪૦ – હેનરી લાર્સને કેનેડાના બ્રિટિશ કોલંબિયાના વેનકુવરથી નોર્થવેસ્ટ પેસેજનું પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફનું પ્રથમ સફળ નૌસંચાલન શરૂ કર્યું.
હેનરી એસ્બજોર્ન લાર્સન નોર્વેજિયન-કેનેડિયન આર્કટિક સંશોધક હતા. લાર્સનનો જન્મ નોર્વેમાં ફ્રેડ્રિકસ્ટેડની દક્ષિણે એક નાના ટાપુ, હેરફોલ પર થયો હતો. તેના હીરો, રોલ્ડ એમન્ડસેનની જેમ, તે નાવિક બની ગયો. લાર્સન કેનેડામાં સ્થળાંતર થયો, અને ૧૯૨૭માં બ્રિટિશ વિષય બન્યો. ૧૯૨૮માં, તે રોયલ કેનેડિયન માઉન્ટેડ પોલીસમાં જોડાયો.
૧૯૪૦-૪૨. "પશ્ચિમથી પૂર્વ"
આ પ્રવાસ ઉત્તરપશ્ચિમ પેસેજનું બીજું જહાજ ક્રોસિંગ હતું અને પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફનું પ્રથમ હતું. લાર્સન બેલોટ સ્ટ્રેટનો ઉપયોગ કરે છે તે સિવાયનો માર્ગ લગભગ રોલ્ડ અમન્ડસેનના ૧૯૦૩ના કિનારે પૂર્વ-પશ્ચિમ ક્રોસિંગ જેવો જ હતો. ૧૯૯૦ ના દાયકામાં RCMP આર્કાઇવ્સમાં મળેલા દસ્તાવેજો દર્શાવે છે કે ડેનમાર્ક પર જર્મન આક્રમણ પછી ગ્રીનલેન્ડ પર કબજો કરવાની કેનેડિયન યોજના સાથે સફર કોઈક રીતે જોડાયેલી હતી. જર્મનો ટાપુ પર કબજો કરી શક્યા હોત, ક્રાયોલાઇટ ખાણ જપ્ત કરી શકતા હતા અને ટાપુનો ઉપયોગ યુ-બોટ બેઝ તરીકે કરી શકતા હતા. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ દ્વારા કેનેડિયન યોજનાને અવરોધિત કરવામાં આવી હતી પરંતુ લાર્સનની સફર કોઈપણ રીતે આગળ વધી હતી.

સેન્ટ રોચે જૂન ૧૯૪૦માં વાનકુવર છોડી દીધું પોઈન્ટ બેરોની પૂર્વમાં બરફ સાથે મુશ્કેલી પછી તેણે પ્રિન્સ ઓફ વેલ્સ સ્ટ્રેટના પ્રવેશદ્વાર પર વિક્ટોરિયા ટાપુના પશ્ચિમ કિનારે વોકર બે ખાતે શિયાળો કરવાનું નક્કી કર્યું. જુલાઈ ૧૯૪૧માં વહાણને બરફમાંથી મુક્ત કરવામાં આવ્યું અને લાર્સન પૂર્વ કિનારે અનુસરીને પહોંચી ઓગસ્ટના અંત સુધીમાં એમન્ડસેનનું ગજોઆ હેવન. ચેનલની ઉત્તર તરફ વળતાં તે કિંગ વિલિયમ આઇલેન્ડની ઉત્તરે બરફના સંપૂર્ણ બળથી ત્રાટક્યો હતો. સપ્ટેમ્બરની શરૂઆતમાં તેને ઉત્તર ચુંબકીય ધ્રુવની નજીક બૂથિયા દ્વીપકલ્પના પશ્ચિમ કિનારે પેસલી ખાડીમાં આશ્રય મળ્યો. ઑગસ્ટ ૧૯૪૨ માં તેણે બરફમાંથી બહાર નીકળવાની ફરજ પાડી, ઉત્તર તરફ ગયો અને મુશ્કેલીથી બેલોટ સ્ટ્રેટ પસાર કર્યો. બીજા છેડે તેને સોમરસેટ ટાપુ પર ફોર્ટ રોસ ખાતે હડસન બે કંપની પોસ્ટ પર એક પ્રકારની સભ્યતા મળી. ત્યારપછી તેમણે પ્રિન્સ રીજન્ટ ઇનલેટ, લેન્કેસ્ટર સાઉન્ડ અને ડેવિસ સ્ટ્રેટ મારફતે ચાલુ રાખ્યું અને ૧૧ ઓક્ટોબર ૧૯૪૨ના રોજ હેલિફેક્સ પહોંચ્યો.

૧૯૮૫ – આતંકવાદીઓ દ્વારા આયર્લેન્ડના આકાશમાં એટલાન્ટિક સમુદ્ર પરથી પસાર થઇ રહેલી એર ઈન્ડિયા ફ્લાઇટ ૧૮૨ને બોમ્બ વડે ઊડાવી દેવામાં આવતાં તેમાં પ્રવાસ કરી રહેલા ૩૨૯ પ્રવાસીઓ માર્યા ગયા.
એર ઈન્ડિયા ફ્લાઇટ ૧૮૨ એ મોન્ટ્રીયલ-લંડન-દિલ્હી-બોમ્બે રૂટ પર કાર્યરત એર ઈન્ડિયાની ફ્લાઇટ હતી. ૨૩ જૂન ૧૯૮૫ના રોજ, તે બોઇંગ 747-237B રજીસ્ટર્ડ VT-EFO નો ઉપયોગ કરીને સંચાલિત કરવામાં આવ્યું હતું. કેનેડિયન શીખ આતંકવાદીઓ દ્વારા રોપાયેલા બોમ્બના વિસ્ફોટના પરિણામે, એટલાન્ટિક મહાસાગરની ઉપર 31,000 ફૂટ (9,400 m) ની ઊંચાઈએ મોન્ટ્રીયલથી લંડન જવાના માર્ગમાં તે મધ્ય-હવામાં વિખેરાઈ ગયું. એરલાઇનરના અવશેષો આયર્લેન્ડના દરિયાકાંઠે આશરે ૧૯૦ કિલોમીટર (૧૨૦ માઇલ) સમુદ્રમાં પડ્યા હતા, જેમાં ૨૬૮ કેનેડિયન નાગરિકો, ૨૭ બ્રિટિશ નાગરિકો અને ૨૪ ભારતીય નાગરિકો સહિત તેમાં સવાર તમામ ૩૨૯ લોકોના મોત થયા હતા. એર ઈન્ડિયા ફ્લાઇટ ૧૮૨ પર બોમ્બ વિસ્ફોટ એ એર ઈન્ડિયાના ઈતિહાસમાં સૌથી ઘાતક ઉડ્ડયન ઘટના છે અને ૨૦૦૧માં સપ્ટેમ્બર ૧૧ના હુમલા સુધી એવિએશન આતંકવાદનું વિશ્વનું સૌથી ઘાતક કૃત્ય હતું.
તપાસકર્તાઓને જાણવા મળ્યું કે આ હુમલો મોટા આંતરરાષ્ટ્રીય આતંકવાદી કાવતરાનો એક ભાગ હતો અને તેમાં બે પ્લેન બોમ્બ વિસ્ફોટનો પ્રયાસ સામેલ હતો. પહેલો બોમ્બ એયર ઈન્ડિયા ફ્લાઇટ ૩૦૧ પર વિસ્ફોટ કરવાનો હતો, જે જાપાનના નરિતા ઈન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ પરથી ટેકઓફ થવાનો હતો, પરંતુ તે પ્લેનમાં લોડ થાય તે પહેલા જ વિસ્ફોટ થઈ ગયો. આ બોમ્બ વહેલો વિસ્ફોટ થયો, જેમાં બે સામાન સંભાળનારાઓ માર્યા ગયા, કારણ કે અપરાધીઓ એ ધ્યાનમાં લેવામાં નિષ્ફળ ગયા કે જાપાન ડેલાઇટ સેવિંગ ટાઈમનું પાલન કરતું નથી. કેનેડામાં એર ઈન્ડિયાની ફ્લાઈટ ૧૮૨ પર મુકવામાં આવેલો બીજો બોમ્બ સફળ રહ્યો હતો. આખરે એવું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે સામાનની અંદર છુપાયેલા કાવતરા અને બોમ્બ બંને કેનેડામાં જ હતા. યોજનાના અમલીકરણના આંતરરાષ્ટ્રીય પરિણામો હતા અને તેમાં પાંચ રાષ્ટ્રના રાજ્યોના નાગરિકો અને સરકારો સામેલ હતા.બબ્બર ખાલસા અલગતાવાદી જૂથ બોમ્બ ધડાકામાં સામેલ હતું.

૨૦૧૩ – નિક વાલેન્ડા તંગ દોરડા પર ગ્રાન્ડ કેન્યોન સફળતાપૂર્વક પાર કરનાર પ્રથમ વ્યક્તિ બન્યા.
નિક વાલેન્ડાએ ૨૦૧૩માં, બેલેન્સ નામનું સંસ્મરણ બહાર પાડ્યું. તે ૨૩ જૂન, ૨૦૧૩ ના રોજ ગ્રાન્ડ કેન્યોન પર હાઈ-વાયર વૉક કરનાર પ્રથમ વ્યક્તિ બન્યો. આ પરાક્રમનું નેટવર્ક માટે રેટિંગ રેકોર્ડ તોડતા ડિસ્કવરી ચેનલ પર જીવંત પ્રસારણ થયું. તેણે સ્કાયસ્ક્રેપર લાઈવ સાથે તેનું અનુસરણ કર્યું, જે ૨ નવેમ્બર, ૨૦૧૪ના રોજ પ્રસારિત થયેલ લાઈવ ડિસ્કવરી સ્પેશિયલ છે, જેમાં તેણે બે ટાઈટરોપ વોક પૂર્ણ કર્યા અને બે નવા ગિનિસ વર્લ્ડ રેકોર્ડ બનાવ્યા: એક ૬૦૦ ફીટ (૧૮૦ મીટર) ઉપરના સૌથી વધુ ચુસ્ત માર્ગ પર ચાલવા માટે બે ગગનચુંબી ઈમારતો વચ્ચે, અને બીજી આંખે પાટા બાંધીને સૌથી વધુ ટાઈટરોપ વૉક માટે.

અવતરણ:-

૧૯૩૪ – રમેશ મહેતા, ગુજરાતી ચલચિત્ર જગતના જાણીતા હાસ્ય કલાકાર, નાટ્યકાર, ફિલ્મ નિર્માતા..
તેમનો જન્મ ૨૩ જૂન, ૧૯૩૪નાનવાગામ ખાતે થયેલો. તેમના પિતાનું નામ ગિરધરલાલ ભીમજી મહેતા અને માતાનું નામ મુક્તાબેન હતું. નાનપણથી જ તેમને નાટકોનું લેખન અને અભિનયનો શોખ હતો.

અમદાવાદના ભારતભૂષણ થિયેટરમાં છ મહિના નોકરી કરી. રાજકોટમાં પીડબલ્યૂડીમાં મહિનાના પાંસઠ રૂપિયાના પગારે વંથલી સાઈટ પર કામ કર્યું અને ડેરી વ્યવસાય કરવાની પણ કોશિશ કરી. ૧૯૪૯માં વિજયાબહેન સાથે લગ્ન કર્યા અને રમેશભાઈ બે દીકરા અને બે દીકરીના પિતા બન્યા. ત્યાર બાદ મુંબઈની કેસી કોલેજમાં એક વર્ષ માટે નાટ્યકલાનું જ્ઞાન મેળવ્યું. અહીં તેઓ મેકઅપ, સ્ટેજક્રાફ્ટ, એક્ટીંગ, ડીરેક્શન, લાઈટીંગ, સ્પીચ આર્ટ જેવા ગુણો શીખ્યા. આ પછી તેમણે નાટકો લખવાના શરૂ કર્યા. નાટકોનાં લેખન, મંચન દરમિયાન તેઓ અરવિંદ પંડ્યાનાં સંપર્કમાં આવ્યા અને યોગાનૂયોગે તેમનાં દ્વારા ગુજરાતી ચલચિત્ર "હસ્ત મેળાપ"ની કથા લખવાનું બન્યું. તેમનાં દ્વારા લખાયેલું આ પ્રથમ ગુજરાતી ચલચિત્ર હતું. આ પછી તો તેમણે ચલચિત્રોની કથા, સંવાદ લખતાં લખતાં અભિનય પર પણ ધ્યાન આપ્યું. મોટાભાગે પોતાનું પાત્રાલેખન અને સંવાદો એ જાતે જ લખતા. તેઓ અનેક ગુજરાતી ચલચિત્રોમાં સહાયક ભુમિકાઓમાં કામ કરી ચૂક્યા હતા. તેમણે 'ગાજરની પિપૂડી' નામના ગુજરાતી ચલચિત્રમાં મુખ્ય ભુમિકા પણ નિભાવી હતી. ૧૧ મે, ૨૦૧૨નાં રોજ, રાજકોટ ખાતે, ૭૮ વર્ષની ઉમરે તેઓનું અવસાન થયું.

પૂણ્યતિથિ:-

૧૯૩૯ – ગિજુભાઈ બધેકા, ગુજરાતી બાળ સાહિત્યકાર, (મૂછાળી મા) (જ.૧૮૮૫)
ગિજુભાઈ બધેકા શિક્ષણવિદ્ હતા, જેમણે ભારતમાં મોન્ટેસરી શિક્ષણની રજૂઆતમાં અગત્યનો ભાગ ભજવ્યો હતો. તેઓ "મૂછાળી મા" ના હૂલામણાં નામથી જાણીતા હતા. તેઓ શિક્ષણવિદ્ બન્યા પહેલાં હાઇકોર્ટમાં વકીલ હતા. ૧૯૨૩માં તેમના પુત્રના જન્મ પછી તેમણે બાળઉછેર અને શિક્ષણમાં રસ દાખવવાની શરૂઆત કરી. ૧૯૨૦ના દાયકામાં તેમણે બાલ મંદિરની સ્થાપના કરી હતી. તેમણે શિક્ષણના ક્ષેત્રના અનેક પુસ્તકો પ્રકાશિત કર્યા હતા, જેમાં દિવાસ્વપ્ન અત્યંત વખણાયું છે.
તેમનો જન્મ સૌરાષ્ટ્રના અમરેલી જિલ્લાના ચિત્તળ ગામમાં થયો હતો. તેમનું જન્મનું નામ ગિરજાશંકર હતું.તેમનું બાળપણ બાપ દાદાના મૂળ ગામ વલભીપુરમાં વીત્યું હતું. તેમણે પ્રાથમિક શિક્ષણ પણ
નિશાળમાં લીધું હતું. ૧૯૦૭માં તેઓ ધંધાર્થે પૂર્વ આફિક્રા અને પછી મુંબઈ ગયા હતા. ૨૩ જૂન ૧૯૩૯ના રોજ મુંબઈ ખાતે તેમનું અવસાન થયું હતું

તહેવારો અને ઉજવણીઓ

આંતરરાષ્ટ્રીય વિધવા દિવસ
આંતરરાષ્ટ્રીય વિધવા દિવસ એ "ઘણા દેશોમાં લાખો વિધવાઓ અને તેમના આશ્રિતો દ્વારા સામનો કરવામાં આવતી ગરીબી અને અન્યાય" ને સંબોધવા માટે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા મંજૂર કરાયેલ કાર્યવાહીનો દિવસ છે. આ દિવસ દર વર્ષે ૨૩ જૂને ઉજવાય છે.
લૂમ્બા ફાઉન્ડેશન દ્વારા વિધવાત્વના મુદ્દા અંગે જાગૃતિ લાવવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય વિધવા દિવસની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. ૨૩ જૂનનું મહત્વ એ છે કે તે દિવસે ૧૯૫૪માં ફાઉન્ડેશનના સ્થાપક લોર્ડ લૂમ્બાની માતા શ્રીમતી પુષ્પા વતી લૂમ્બા વિધવા થયા હતા. ફાઉન્ડેશનનું એક ધ્યેય એ છે કે તે જેને અદૃશ્ય આપત્તિ તરીકે વર્ણવે છે તેને પ્રકાશિત કરવું. ૨૦૧૦ પુસ્તક, ઇનવિઝિબલ, ફોરગોટન પિડીટર્સઃ ધ ડોડ્ઝ ઓફ વિડોઝ અરાઉન્ડ ધ વર્લ્ડમાં એવો અંદાજ મૂકવામાં આવ્યો છે કે વિશ્વભરમાં ૨૪.૫ કરોડ વિધવાઓ છે, જેમાંથી ૧૧.૫ કરોડ વિધવાઓ ગરીબીમાં જીવે છે અને સામાજિક કલંક અને આર્થિક વંચિતતાથી પીડાય છે, કારણ કે તેમણે તેમના પતિ ગુમાવ્યા છે. લૂમ્બા ફાઉન્ડેશનના જાગૃતિ અભિયાનના ભાગરૂપે, આ અભ્યાસ ૨૨ જૂન ૨૦૧૦ના રોજ યુએન સેક્રેટરી જનરલ બાન કી-મૂન સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો.

અહેવાલ - પોપટભાઇ પટેલ, ઘેલડા