આજની તા. 28 જાન્યુઆરી જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ, જાણો આજના દિવસનો શું છે ઈતિહાસ
આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલાક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલો છે.૧૮૩૫ - કલકત્તા મેડિકલ કોલેજ અને હોસ્પિટલની સ્થાપના થઈ. કલકત્તા મેડિ
03:15 AM Jan 28, 2023 IST
|
Vipul Pandya
આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલાક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલો છે.
૧૮૩૫ - કલકત્તા મેડિકલ કોલેજ અને હોસ્પિટલની સ્થાપના થઈ.
કલકત્તા મેડિકલ કોલેજ, સત્તાવાર રીતે મેડિકલ કોલેજ અને હોસ્પિટલ, કોલકાતા, કોલકાતા, પશ્ચિમ બંગાળ, ભારતની એક જાહેર તબીબી શાળા અને હોસ્પિટલ છે. તે એશિયાની સૌથી જૂની હાલની હોસ્પિટલ છે. આ સંસ્થાની સ્થાપના ૨૮ જાન્યુઆરી ૧૮૩૫ ના રોજ લોર્ડ વિલિયમ બેન્ટિક દ્વારા બ્રિટિશ રાજ દરમિયાન મેડિકલ કોલેજ, બંગાળ તરીકે કરવામાં આવી હતી. Ecole de Medicine de Pondichery અને અંગ્રેજી ભાષામાં શીખવનાર પ્રથમ સંસ્થા પછી એશિયામાં પશ્ચિમી દવા શીખવનાર તે બીજી સૌથી જૂની મેડિકલ કોલેજ છે. કોલેજ સાથે સંકળાયેલી હોસ્પિટલ પશ્ચિમ બંગાળની સૌથી મોટી હોસ્પિટલ છે. કોલેજ સાડા પાંચ વર્ષની તબીબી તાલીમ પછી એમબીબીએસ ડિગ્રી ઓફર કરે છે.
૧૮૪૬ – બ્રિટિશ અને શીખ દળો વચ્ચે પંજાબ પ્રદેશમાં લડાયેલી અલીવાલની લડાઈમાં સર હેરી સ્મિથની આગેવાની હેઠળની બ્રિટિશ સૈન્ય ટુકડીની જીત થઈ.
અલીવાલનું યુદ્ધ ૨૭ જાન્યુઆરી ૧૮૪૬ના રોજ ઉત્તર ભારતમાં બ્રિટિશ અને શીખ દળો વચ્ચે લડવામાં આવ્યું હતું. અંગ્રેજોનું નેતૃત્વ સર હેરી સ્મિથ કરી રહ્યા હતા, જ્યારે શીખોનું નેતૃત્વ રણજોધ સિંહ મજીઠીયા કરી રહ્યા હતા. યુદ્ધમાં બ્રિટનની જીતને ક્યારેક પ્રથમ એંગ્લો-શીખ યુદ્ધમાં વળાંક તરીકે ગણવામાં આવે છે.
પંજાબમાં શીખ સામ્રાજ્યની સ્થાપના કરનાર રણજીત સિંહના મૃત્યુના છ વર્ષ પછી પ્રથમ એંગ્લો-શીખ યુદ્ધ શરૂ થયું હતું. પંજાબ વધુને વધુ અવ્યવસ્થિત બન્યું, જ્યારે અંગ્રેજોએ પંજાબ સાથેની તેમની સરહદ પર તેમના લશ્કરી દળોમાં વધારો કર્યો. આખરે, વધુને વધુ તોફાની શીખ ખાલસા આર્મી સતલજ નદીને પાર કરવા અને બ્રિટિશ પ્રદેશ પર આક્રમણ કરવા માટે પ્રેરિત કરવામાં આવી હતી, જેઓ તેમના પોતાના સૈનિકો પર અવિશ્વાસ ધરાવતા હતા.
૨૧ ડિસેમ્બર અને ૨૨ ડિસેમ્બર ૧૮૪૫ના રોજ, સર હ્યુગ ગફ અને બંગાળના ગવર્નર-જનરલ, સર હેનરી હાર્ડિન્જની આગેવાની હેઠળની બ્રિટિશ ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીની સેનાએ ફિરોઝશાહનું લોહિયાળ યુદ્ધ લડ્યું. વિઝિયર લાલ સિંહ અને કમાન્ડર ઇન ચીફ તેજ સિંહની આગેવાની હેઠળની શીખ સેનાઓ આખરે પીછેહઠ કરી, પરંતુ બ્રિટિશ સૈન્ય તેના ભારે નુકસાનથી હચમચી ગયું. તેઓએ કેટલાક અઠવાડિયા માટે દુશ્મનાવટનું નવીકરણ કર્યું ન હતું, અને હાર્ડિન્જે ભારે જાનહાનિ માટે તેની યુક્તિઓને દોષી ઠેરવીને ગફને તેના આદેશમાંથી મુક્ત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો.
શીખો પણ તેમના સેનાપતિઓ દ્વારા આપવામાં આવેલ પીછેહઠના આદેશથી અસ્થાયી રૂપે નિરાશ થયા હતા. જો કે, તેઓ સૈનિકો દ્વારા વધુ મજબૂત બન્યા જેમણે હજુ સુધી કોઈ કાર્યવાહી જોઈ ન હતી અને તેઓ સતલજની પેલે પાર સોબરોન ખાતેના બ્રિજહેડ પર કબજો કરવા માટે પાછા ફર્યા હતા, જ્યારે રણજોધ સિંહ મજીઠિયા (ક્યારેક રંજૂર સિંહ તરીકે લખવામાં આવે છે) હેઠળની ટુકડી ૭૦૦૦ માણસો અને ૨૦ બંદૂકો સાથે, ઉંચી સપાટીને પાર કરી હતી. લુધિયાણાના અંગ્રેજો હસ્તકના કિલ્લાને ઘેરી લેવા અને ગફ અને હાર્ડિન્જની સપ્લાય લાઇનને જોખમમાં મૂકવા માટે સતલજ ઉપર. બ્રિટિશ કમાન્ડરોએ સર હેરી સ્મિથની આગેવાની હેઠળના એક વિભાગને તેમના પાછળના ભાગ માટેના આ ખતરાને દૂર કરવા માટે અલગ કરી દીધા.
૧૬જાન્યુઆરી ૧૮૪૬ ના રોજ, સ્મિથે ફતેગઢ અને ધર્મકોટ ખાતે શીખોએ કબજે કરેલી બે ચોકીઓ પુનઃપ્રાપ્ત કરી. જો કે રનજોધ સિંઘના અનિયમિત ઘોડેસવારોએ વિશાળ વિસ્તાર પર દરોડા પાડ્યા હતા અને લુધિયાણામાં બ્રિટિશ છાવણીના એક ભાગને આગ લગાવી દીધી હતી, તેમ છતાં તેમનું મુખ્ય શરીર લુધિયાણા તરફ ધીમે ધીમે આગળ વધી રહ્યું હતું.
હેરી સ્મિથે સૌપ્રથમ બુદ્દોવાલ ખાતે રુંજોધ સિંહની સેના પર હુમલો કરવાનો ઈરાદો રાખ્યો હતો. જો કે, શીખોની તાકાતની જાણ થતાં, અને ગફ તરફથી વધુ આદેશો મળતાં, તેણે તેના બદલે જગરાંથી તેમના સૈનિકોને બળપૂર્વક કૂચ કરી, ત્યાં એક બ્રિટિશ રેજિમેન્ટ એકત્રિત કરી, શીખ મુખ્ય સંસ્થાની આગળ લુધિયાણા પહોંચ્યું. 21 જાન્યુઆરીના રોજ, જ્યારે તેણે બુદ્દોવાલ છોડ્યું, ત્યારે શીખ અનિયમિત ઘોડેસવાર (ગોરચુરા) તેના પાછળના રક્ષકો પર સતત હુમલો કરતા હતા. તેઓએ સ્મિથના મોટા ભાગના સામાન પ્રાણીઓ (ખચ્ચર, બળદ અને હાથી)ને કબજે કરી લીધા અને કોઈ પણ સૈનિકોને કાપી નાખ્યા. તેમ છતાં, સ્મિથ તેના સૈનિકોના થાક સાથે લુધિયાણા પહોંચવામાં સફળ થયો. બે ગુરખા બટાલિયન સહિત દિલ્હીના સૈનિકોની એક બ્રિગેડએ તેને વધુ મજબૂત બનાવ્યો.
તેના સૈનિકોને આરામ આપ્યા પછી, સ્મિથ ફરી એક વાર બડ્ડોવાલ તરફ આગળ વધ્યો. શિખો સતલજ પર અલીવાલ તરફ પાછા ફર્યા હતા, મજબૂતીકરણની રાહ જોઈ રહ્યા હતા. ૨૮ જાન્યુઆરીના રોજ, સ્મિથ શરૂઆતમાં સાવધાનીપૂર્વક તેમની સામે આગળ વધ્યો.
૧૮૮૨- કલકત્તા-બોમ્બે ટેલિફોન (દુરલાપાની) ખોલવામાં આવ્યો. કલકત્તાનું પ્રથમ એક્સચેન્જ સેન્ટ્રલ એક્સચેન્જ ઇ. બેરિંગ દ્વારા ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું.
૧૯૩૩ – ચૌધરી રહમત અલી ખાને સૌ પ્રથમ 'પાકિસ્તાન' શબ્દ પ્રયોજ્યો જેનો ભારતીય મુસ્લિમો દ્વારા સ્વીકાર કરવામાં આવ્યો અને બાદમાં સ્વતંત્ર મુસ્લિમ રાજ્ય પાકિસ્તાન માટે કારણભૂત બન્યો.
ચૌધરી રહેમત અલી પાકિસ્તાની રાષ્ટ્રવાદી હતા જેઓ પાકિસ્તાન રાજ્યની રચનાના પ્રારંભિક સમર્થકોમાંના એક હતા. તેમને દક્ષિણ એશિયામાં એક અલગ મુસ્લિમ વતન માટે "પાકિસ્તાન" નામ બનાવવાનો શ્રેય આપવામાં આવે છે અને સામાન્ય રીતે પાકિસ્તાન ચળવળના પ્રણેતા તરીકે ઓળખાય છે.
ચૌધરી રહેમત અલીનું મહત્ત્વનું યોગદાન હતું જ્યારે તેઓ ૧૯૩૩માં યુનિવર્સિટી ઓફ કેમ્બ્રિજમાં કાયદાના વિદ્યાર્થી હતા, એક પેમ્ફલેટના રૂપમાં "હવે કે ક્યારેય નહીં; શું આપણે જીવવું છે અથવા કાયમ માટે મરી જવું છે?", જેને "પાકિસ્તાન ઘોષણા" તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ પત્રિકા લંડનમાં ત્રીજી રાઉન્ડ ટેબલ કોન્ફરન્સમાં બ્રિટિશ અને ભારતીય પ્રતિનિધિઓને સંબોધવામાં આવી હતી. આ વિચારોને લગભગ એક દાયકા સુધી પ્રતિનિધિઓ અથવા કોઈપણ રાજકારણીઓની તરફેણમાં મળી ન હતી. તેઓ વિદ્યાર્થીઓના વિચારો તરીકે બરતરફ કરવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ ૧૯૪૦ સુધીમાં, ઉપમહાદ્વીપમાં મુસ્લિમ રાજકારણ તેમને સ્વીકારવા માટે આસપાસ આવ્યું, જેના કારણે અખિલ-ભારતીય મુસ્લિમ લીગના લાહોર ઠરાવ તરફ દોરી ગયો, જેને તરત જ પ્રેસમાં "પાકિસ્તાન ઠરાવ" તરીકે ડબ કરવામાં આવ્યો.
પાકિસ્તાનની રચના પછી, અલી એપ્રિલ ૧૯૪૮ માં ઈંગ્લેન્ડથી પાછો ફર્યો, દેશમાં રહેવાની યોજના બનાવી, પરંતુ તેનો સામાન જપ્ત કરવામાં આવ્યો અને તેને વડા પ્રધાન લિયાકત અલી ખાન દ્વારા હાંકી કાઢવામાં આવ્યો. ઓક્ટોબર ૧૯૪૮ માં, અલી ખાલી હાથે ગયો. તેઓ ૩ ફેબ્રુઆરી ૧૯૫૧ના રોજ કેમ્બ્રિજમાં "નિરાધાર, નિરાધાર અને એકલા" મૃત્યુ પામ્યા. નાદાર અલીના અંતિમ સંસ્કારનો ખર્ચ તેના માસ્ટરની સૂચનાઓ પર એમેન્યુઅલ કોલેજ, કેમ્બ્રિજ દ્વારા આવરી લેવામાં આવ્યો હતો. અલીને ૨૦ ફેબ્રુઆરી ૧૯૫૧ના રોજ કેમ્બ્રિજ સિટી કબ્રસ્તાનમાં દફનાવવામાં આવ્યા હતા.
૧૯૫૮ – પ્લાસ્ટીકના રમકડાં ઉત્પાદન કરતી લેગો કંપની દ્વારા પ્લાસ્ટીક બ્લોક્સની ડિઝાઇન પેટન્ટ કરાવવામાં આવી. Lego પ્લાસ્ટિકના બાંધકામના રમકડાંની એક લાઇન છે જેનું ઉત્પાદન ધ લેગો ગ્રુપ દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે બિલન્ડ, ડેનમાર્ક સ્થિત ખાનગી કંપની છે. કંપનીની ફ્લેગશિપ પ્રોડક્ટ, લેગો, વિવિધ રંગીન ઇન્ટરલોકિંગ પ્લાસ્ટિક ઇંટો ધરાવે છે જેમાં ગિયર્સની શ્રેણી, મિનિફિગર્સ તરીકે ઓળખાતી મૂર્તિઓ અને અન્ય વિવિધ ભાગોનો સમાવેશ થાય છે. વાહનો, ઇમારતો અને કામ કરતા રોબોટ સહિતની વસ્તુઓ બનાવવા માટે લેગોના ટુકડાને ઘણી રીતે એસેમ્બલ અને જોડી શકાય છે. બાંધવામાં આવેલી કોઈપણ વસ્તુને ફરીથી અલગ કરી શકાય છે, અને ટુકડાઓ નવી વસ્તુઓ બનાવવા માટે ફરીથી ઉપયોગમાં લેવાય છે.
લેગો ગ્રૂપની શરૂઆત ઓલે કિર્ક ક્રિશ્ચિયનસેન (૧૮૯૧-૧૯૫૮), બિલુન્ડ, ડેનમાર્કના એક સુથારની વર્કશોપમાં થઈ હતી, જેમણે ૧૯૩૨માં લાકડાના રમકડાં બનાવવાનું શરૂ કર્યું હતું. ૧૯૩૪ માં, તેમની કંપનીને "લેગો" તરીકે ઓળખવામાં આવી હતી, જે ડેનિશ શબ્દ પરથી લેવામાં આવી હતી. લેગ ગોડ્ટ જેનો અર્થ થાય છે "સારી રીતે રમો". ૧૯૪૭ માં, લેગોએ પ્લાસ્ટિકના રમકડાં બનાવવાનું શરૂ કર્યું.૧૯૪૯ માં લેગોએ અન્ય નવા ઉત્પાદનોની સાથે, હવે જાણીતી ઈન્ટરલોકિંગ ઈંટોની પ્રારંભિક આવૃત્તિનું ઉત્પાદન કરવાનું શરૂ કર્યું, જેને "ઓટોમેટિક બાઈન્ડિંગ ઈંટો" કહે છે. આ ઇંટો કિડીક્રાફ્ટ સેલ્ફ-લૉકિંગ બ્રિક્સ પર આધારિત હતી, જેને ૧૯૩૯માં યુનાઇટેડ કિંગડમમાં પેટન્ટ કરવામાં આવી હતી અને ૧૯૪૭ માં રિલીઝ કરવામાં આવી હતી. લેગોને ઇન્જેક્શન-મોલ્ડિંગ મશીનના સપ્લાયર પાસેથી કિડિક્રાફ્ટ ઇંટોનો નમૂનો મળ્યો હતો જે તેણે ખરીદ્યો હતો. ઈંટો, મૂળરૂપે સેલ્યુલોઝ એસીટેટમાંથી ઉત્પાદિત, તે સમયના પરંપરાગત સ્ટેકેબલ લાકડાના બ્લોક્સનો વિકાસ હતો.
લેગો ગ્રૂપનું સૂત્ર, "માત્ર શ્રેષ્ઠ જ પૂરતું સારું છે" ૧૯૩૬ માં બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ સૂત્ર, જે આજે પણ ઉપયોગમાં લેવાય છે, બનાવવામાં આવ્યું હતું ક્રિશ્ચિયનસેન દ્વારા તેમના કર્મચારીઓને ગુણવત્તામાં કદી કંજૂસાઈ ન કરવા પ્રોત્સાહિત કરવા માટે, જે મૂલ્યમાં તેઓ ખૂબ જ વિશ્વાસ કરતા હતા.૧૯૫૧ સુધીમાં પ્લાસ્ટિકના રમકડાં લેગો કંપનીના ઉત્પાદનમાં અડધો હિસ્સો ધરાવતા હતા, તેમ છતાં ડેનિશ ટ્રેડ મેગેઝિન ૧૯૫૦ ના દાયકાની શરૂઆતમાં બિલન્ડમાં લેગો ફેક્ટરીની મુલાકાત લેતા, લાગ્યું કે પ્લાસ્ટિક ક્યારેય પરંપરાગતને બદલી શકશે નહીં.
અવતરણ:-
૧૮૬૫ – લાલા લાજપતરાય, ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સેનાની..
લાલા લજપત રાય ભારતના અગ્રણી સ્વાતંત્ર્ય સેનાની હતા. તેમને પંજાબ કેસરી પણ કહેવામાં આવે છે. તેમણે પંજાબ નેશનલ બેંક અને લક્ષ્મી વીમા કંપનીની પણ સ્થાપના કરી.તેઓ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ, લાલ-બાલ-પાલમાં ગરમ દળના ત્રણ મુખ્ય નેતાઓમાંના એક હતા.૧૯૨૮ માં, તેમણે સાયમન કમિશન વિરુદ્ધ પ્રદર્શનમાં ભાગ લીધો, જે દરમિયાન તેઓ લાઠીચાર્જમાં ખરાબ રીતે ઘાયલ થયા અને અંતે, ૧૭ નવેમ્બર, ૧૯૨૮ ના રોજ તેમના મહાન આત્માએ શરીર છોડી દીધું.
૧૮૭૭ – પુલિન બિહારી દાસ, બંગાળી ક્રાંતિકારી અને ઢાકા અનુશીલન સમિતિના સ્થાપક-પ્રમુખ
પુલિન એક મધ્યમ વર્ગના બંગાળી હિન્દુ પરિવારમાંથી આવતા હતા. તેમ છતાં તેમની પાસે કેટલીક જમીનની મિલકત હતી, તેઓ મોટે ભાગે વસાહતી નોકરીમાં કાર્યરત હતા. તેમના પિતા મદારીપુરની સબ-ડિવિઝનલ કોર્ટમાં એડવોકેટ હતા. તેના એક કાકા ડેપ્યુટી મેજિસ્ટ્રેટ હતા જ્યારે બીજા મુનસિફ હતા. પુલિનનો જન્મ વર્ષ ૧૮૭૭માં શરિયતપુર જિલ્લાના લોનસિંહ ગામમાં નબા કુમાર દાસને ત્યાં થયો હતો.
સપ્ટેમ્બર, ૧૯૦૬માં બિપિનચંદ્ર પાલ અને પ્રમથનાથ મિત્રએ પૂર્વ બંગાળ અને આસામ જેવા નવનિર્મિત પ્રાંતની મુલાકાત લીધી. તેમના ભાષાણોથી પ્રભાવિત થઈને પુલિનબિહારી રાષ્ટ્રવાદી કાર્યક્રમો તરફ વળ્યા હતા. ત્યાર બાદ અનુશીલન સમિતિની ઢાકા શાખાના આયોજન માટે તેમને નામાંકિત કરવામાં આવ્યા હતા. ઓક્ટોબરમાં, પુલિને ૮૦ યુવાનો સાથે મળીને ઢાકા અનુશીલન સમિતિની સ્થાપના કરી હતી.
પુલિન બિહારીએ ઢાકામાં નેશનલ સ્કૂલની સ્થાપના કરી હતી. તે મૂળભૂત રીતે ક્રાંતિકારી બળ વધારવા માટેના તાલીમના મેદાન તરીકે બનાવવામાં આવ્યું હતું. શરૂઆતમાં વિદ્યાર્થીઓને લાઠીઓ અને લાકડાની તલવારોથી તાલીમ આપવામાં આવી હતી. પછીથી તેમને ખંજરથી અને છેવટે પિસ્તોલ અને રિવોલ્વરથી તૈયાર કરવામાં આવ્યા હતા.
પુલિને ઢાકાના તત્કાલીન જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ બેસિલ કોપ્લેસ્ટન એલનને ખતમ કરવાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું. ૨૩ ડિસેમ્બર, ૧૯૦૭ના રોજ જ્યારે એલન ઇંગ્લેન્ડ પરત ફરી રહ્યા હતા ત્યારે ગોલુન્ડો રેલવે સ્ટેશન પર તેમના પર ગોળીબાર કરવામાં આવ્યો હતો પરંતુ તેઓ જીવ બચાવવામાં સફળ રહ્યા હતા. ૧૯૦૮ની શરૂઆતમાં, પુલિને સનસનાટીભરી બારાહ લૂટનું આયોજન કર્યું હતું. ઢાકા જિલ્લાના નવાબગંજ પોલીસ સ્ટેશન હેઠળના બલ્લાહના જમીનદારના નિવાસસ્થાને ક્રાન્તિકારીઓના એક જૂથે ધોળા દિવસે આ બહાદુરીભરી લૂંટ ચલાવી હતી. આ ભંડોળનો ઉપયોગ શસ્ત્રો અને દારૂગોળો ખરીદવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો.
૧૯૦૮માં ભૂપેશચંદ્ર નાગ, શ્યામ સુંદર ચક્રવર્તી, કૃષ્ણકુમાર મિત્રા, સુબોધ મલ્લિક અને અશ્વિની દત્તા સાથે તેમની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને મોન્ટગોમરી જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યા હતા. ૧૯૧૦માં જેલમાંથી મુક્ત થયા પછી ક્રાંતિકારી પ્રવૃત્તિઓને નવજીવન આપવાનું શરૂ કર્યું. આ જ અરસામાં ઢાકા જૂથે કોલકાતા જૂથથી સ્વતંત્ર રીતે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. પ્રમથનાથ મિત્રાના નિધન બાદ બંને જૂથ અલગ થઇ ગયા હતા.
જુલાઈ, ૧૯૧૦માં, પુલિનની અન્ય ૪૬ ક્રાંતિકારીઓ સાથે રાજદ્રોહના આરોપસર ફરીથી ધરપકડ કરવામાં આવી. પાછળથી બીજા ૪૪ ક્રાંતિકારીઓની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. ઢાકા ષડયંત્ર તરીકે જાણીતા આ કેસમાં સુનાવણી બાદ પુલિનને આજીવન કેદની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. તેમની બદલી સેલ્યુલર જેલમાં કરવામાં આવી, જ્યાં તેઓ હેમચંદ્ર દાસ, બારિન્દ્રકુમાર ઘોષ અને વિનાયક સાવરકર જેવા ક્રાંતિકારીઓની સંગતમાં હતા.
પ્રથમ વિશ્વ યુદ્ધ પછી પુલિનની સજામાં ઘટાડો કરવામાં આવ્યો અને ૧૯૧૮માં તેમને જેલમાંથી મુક્ત કરવામાં આવ્યો, પરંતુ બીજા વર્ષ સુધી તેમને નજરકેદમાં રાખવામાં આવ્યો. ૧૯૧૯માં જ્યારે તેમને સંપૂર્ણપણે મુક્ત કરવામાં આવ્યા, ત્યારે તેમણે ફરી એકવાર સમિતિની પ્રવૃત્તિઓને પુનર્જીવિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો. સંગઠન પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યા બાદ તેના સભ્યો વેરવિખેર થઈ ગયા હતાઅને પુલિનના પ્રયાસોને નજીવો પ્રતિસાદ મળ્યો હતો.
૧૯૨૮માં તેમણે કોલકાતાના મેછુઆબજારમાં બંગિયા બાયાયમ સમિતિની સ્થાપના કરી હતી. તે શારીરિક સંસ્કૃતિની સંસ્થા હતી અને અસરકારક રીતે એક અખાડો હતો જ્યાં તેમણે યુવાનોને લાકડી ચલાવવા, તલવારબાજી અને કુસ્તીમાં તાલીમ આપવાનું શરૂ કર્યું.
પૂણ્યતિથી:-
૧૯૮૯ - હસમુખ ધીરજલાલ સાંકલિયા...
હંસમુખ ધીરજલાલ સાંકલિયા (જન્મ તા.૧૦ ડિસેમ્બર ૧૯૦૮, મુંબઈ નિધન તા. ૨૮ જાન્યુઆરી, ૧૯૮૯, પુણે)ને વહીવટી સેવાના ક્ષેત્રમાં ભારત સરકાર દ્વારા ૧૯૭૪ માં પદ્મ ભૂષણથી નવાજવામાં આવ્યા હતા. તેઓ મહારાષ્ટ્રના છે.
એક ભારતીય સંસ્કૃત વિદ્વાન અને પુરાતત્વવિદ્ હતા જેઓ પ્રોટો- અને પ્રાચીન ભારતીય ઇતિહાસમાં નિષ્ણાત હતા. પ્રાગૈતિહાસિક કાળથી તેમની ક્રેડિટ સુધીની ઘણી નોંધપાત્ર શોધો સાથે તેમને ભારતમાં પુરાતત્વીય ઉત્ખનન તકનીકોની પહેલ કરનાર માનવામાં આવે છે. સાંકલિયાને ૧૯૬૬ માં રણજીતરામ સુવર્ણ ચંદ્રક એવોર્ડ મળ્યો હતો.
સાંકલિયાનો જન્મ મુંબઈમાં ગુજરાતી વકીલના પરિવારમાં થયો હતો. એક નાજુક શિશુ હતા તેના જીવવાની અપેક્ષા નહોતી.
પંદર વર્ષની ઉંમરે, સાંકલિયાએ લોકમાન્ય તિલકના ધ આર્કટિક હોમ ઇન ધ વેડાસનો ગુજરાતી અનુવાદ વાંચ્યો. તેમ છતાં તે પુસ્તક (પૃ. 6) ને થોડું સમજી શક્યા હતા, તેમ છતાં તેઓ "ભારતમાં આર્યો વિશે જાણવા માટે કંઈક કરવા" (ibid.) માટે સંકલ્પબદ્ધ હતા. આ માટે, સાંકલિયાએ તિલકનું અનુકરણ કરવાનું નક્કી કર્યું અને સંસ્કૃત અને ગણિતનો અભ્યાસ કરો. તેણે બી.એ. સંસ્કૃતમાં ડિગ્રી મેળવી અને ચીમનલાલ રંગલાલ પારિતોષિક મેળવ્યું. સાંકલિયાએ ભારતીય પ્રાગઈતિહાસને તેમના જીવનનું કાર્ય બનાવ્યું, અને ઈન્ડો-આર્યન લોકોના મૂળને ક્યારેય ગુમાવ્યા નહીં.
સાંકલિયા ઇંગ્લેન્ડ જવા રવાના થયા, અને ગુજરાતના પુરાતત્ત્વશાસ્ત્ર પર પીએચડી માટે લંડન યુનિવર્સિટીમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. તેણે બર્નાર્ડ એશમોલ (રોમન શાસ્ત્રીય પુરાતત્વ), સિડની સ્મિથ (સુમેરિયન ભાષા), કે. ડી. બી. કોડરિંગ્ટન (મ્યુઝોલોજી), એફ.જે. રિચાર્ડ્સ (ભારતીય પુરાતત્વ) અને આર.ઈ.એમ. વ્હીલર (ક્ષેત્ર પુરાતત્વ) હેઠળ અભ્યાસ કર્યો.
ભારત પરત ફર્યા પછી, સાંકલિયા 1939માં ડેક્કન કૉલેજમાં પ્રોટો- અને પ્રાચીન ભારતીય ઇતિહાસના પ્રોફેસર તરીકે જોડાયા અને તેમના વિદ્યાર્થીઓ સાથે પુણે અને તેની આસપાસના સ્મારકોનું વ્યવસ્થિત સર્વેક્ષણ શરૂ કર્યું. ભાવસારીના મેગાલિથ્સ અને પુરના યાદવ-કાળના મંદિર પરના આ કાગળો મળ્યા. ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણના મહાનિર્દેશક કે.એન. દીક્ષિતની વિનંતી પર, સાંકલિયાએ બ્રુસ ફુટની નિમ્ન પાષાણ અને નિઓલિથિક તબક્કાઓ વચ્ચેના વિરામની પૂર્વધારણાને ચકાસવા માટે ગુજરાતમાં સંશોધન હાથ ધર્યું હતું; આનાથી તે પ્રાગૈતિહાસિક બન્યા.
સાંકલિયાએ એમ. જી. દીક્ષિત (સાંકલિયા અને દીક્ષિત ૧૯૫૨) સાથે ૧૯૪૫-૪૬માં કોલ્હાપુર સાઇટનું ખોદકામ કર્યું હતું. ખોદકામ પહેલાં, ગોદાવરી નદી અને તેની ઉપનદીઓના કિનારાના તેમના વિગતવાર સર્વેક્ષણમાં ફ્લેક-ટૂલ ઉદ્યોગ બહાર આવ્યો હતો. આ તારણો નાસિક નજીક ગંગાપુર (ગંગાવાડી) ખાતે સ્ટ્રેટગ્રાફિકલ ડિપોઝિટમાં પણ જોવા મળ્યા હતા, જ્યાં ફ્લેક્સ, ક્લીવર અને હાથની કુહાડીઓ મળી આવી હતી.
નાસિક-જોરવે ખાતે સાંકલિયાની સફળતાએ તેમને પરંપરાની ઐતિહાસિકતાને સાબિત કરવા માટે મહેશ્વર (પુરાણોમાં વર્ણવ્યા પ્રમાણે હૈહયાની માહિષ્મતી) ખાતેના સ્થળ પર ખોદકામ કરવા પ્રેરણા આપી. બરોડાની મહારાજા સયાજીરાવ યુનિવર્સિટી સાથે સંયુક્ત અભિયાનમાં 1952-53માં સ્થળ પર અને નવદાતોલી ખાતે ખોદકામ હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. આનાથી હડપ્પન સંસ્કૃતિના પતન અને પ્રારંભિક ઐતિહાસિક સમયગાળાની શરૂઆત વચ્ચેની વિકસિત ચૅલકોલિથિક સંસ્કૃતિ પ્રગટ થઈ, જે મોટાભાગે સમયગાળા વચ્ચેના અંતરાલને સમજાવે છે.
રામાયણ, નવા પુરાતત્વ અને પ્રાગૈતિહાસિક કલા પરના તેમના અભ્યાસો પ્રકાશિત કર્યા પછી, ૨૮ જાન્યુઆરી ૧૯૮૯ના રોજ ૮૦ વર્ષની વયે તેમનું અવસાન થયું.
તહેવારો અને ઉજવણીઓ
માહિતી ગોપનીયતા દિવસ
ડેટા પ્રાઇવસી ડે (યુરોપમાં ડેટા પ્રોટેક્શન ડે તરીકે ઓળખાય છે) એ એક આંતરરાષ્ટ્રીય ઇવેન્ટ છે જે દર વર્ષે ૨૮ જાન્યુઆરીએ થાય છે. ડેટા ગોપનીયતા દિવસનો હેતુ જાગરૂકતા વધારવાનો અને ગોપનીયતા અને ડેટા સંરક્ષણની શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. હાલમાં તે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, કેનેડા, નાઇજીરીયા, ઇઝરાયેલ અને ૪૭ યુરોપિયન દેશોમાં જોવા મળે છે.
ડેટા ગોપનીયતા દિવસની શૈક્ષણિક પહેલ મૂળરૂપે વ્યવસાયો તેમજ વપરાશકર્તાઓમાં તેમની વ્યક્તિગત માહિતીની ઑનલાઇન ગોપનીયતાને સુરક્ષિત રાખવાના મહત્વ વિશે, ખાસ કરીને સોશિયલ નેટવર્કિંગના સંદર્ભમાં જાગૃતિ લાવવા પર કેન્દ્રિત છે. કુટુંબો, ઉપભોક્તા અને વ્યવસાયોને સમાવવા માટે શૈક્ષણિક ફોકસ વર્ષોથી વિસ્તર્યું છે. તેની શૈક્ષણિક પહેલ ઉપરાંત, ડેટા ગોપનીયતા દિવસ એવી ઇવેન્ટ્સ અને પ્રવૃત્તિઓને પ્રોત્સાહન આપે છે જે ટેક્નોલોજી ટૂલ્સના વિકાસને ઉત્તેજન આપે છે જે વ્યક્તિગત રીતે ઓળખી શકાય તેવી માહિતી પર વ્યક્તિગત નિયંત્રણને પ્રોત્સાહન આપે છે; ગોપનીયતા કાયદાઓ અને નિયમોનું પાલન કરવા પ્રોત્સાહિત કરો; અને ડેટા સંરક્ષણ અને ગોપનીયતાને આગળ વધારવામાં રસ ધરાવતા હિતધારકો વચ્ચે સંવાદો બનાવો. આંતરરાષ્ટ્રીય ઉજવણી સરકારો, ઉદ્યોગ, શૈક્ષણિક, બિનનફાકારક, ગોપનીયતા વ્યાવસાયિકો અને શિક્ષકો વચ્ચે સહયોગ માટે ઘણી તકો પ્રદાન કરે છે.
Next Article