આજની તા. 11 જાન્યુઆરી જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ, જાણો આજના દિવસનો શું છે ઈતિહાસ

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલાક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલો છે.

૬૩૦ - મક્કાનો વિજય: પ્રોફેટ મુહમ્મદ અને તેમના અનુયાયીઓ શહેર પર વિજય મેળવ્યો, કુરૈશે શરણાગતિ સ્વીકારી

મક્કાનો વિજય એ ડિસેમ્બર ૬૨૯ અથવા જાન્યુઆરી ૬૩૦ (જુલિયન), ૧૦-૨૦ રમઝાન, ૮ એએચમાં ઇસ્લામિક પયગંબર મુહમ્મદની આગેવાની હેઠળ મુસ્લિમો દ્વારા મક્કા શહેર પર કબજો કરવામાં આવ્યો હતો. આ વિજયે મુહમ્મદના અનુયાયીઓ અને કુરૈશ જાતિ વચ્ચેના યુદ્ધોનો અંત ચિહ્નિત કર્યો.

૧૫૬૯ – ઇંગ્લેન્ડમાં પ્રથમ વખત લોટરીની શરૂઆત થઇ.

પ્રથમ રેકોર્ડ કરાયેલ સત્તાવાર લોટરી વર્ષ ૧૫૬૬માં રાણી એલિઝાબેથ પ્રથમ દ્વારા ચાર્ટર્ડ કરવામાં આવી હતી અને ૧૫૬૯ માં ડ્રોમાં આવી હતી. જારી કરાયેલ ૪૦૦,૦૦૦ ટિકિટની કિંમત ૧૦ શિલિંગ (£0.50) દરેક (£0.50) હતી. સામાન્ય નાગરિકો માટે આશરે ત્રણ અઠવાડિયાનું વેતન), આશરે £૫૦૦૦ નું ભવ્ય ઇનામ સાથે. આ લોટરીની રચના "રીયલમીના આશ્રયસ્થાનો અને શક્તિની ભરપાઈ કરવા માટે અને આવા અન્ય સાર્વજનિક સારા કાર્યો માટે" નાણાં એકત્ર કરવા માટે બનાવવામાં આવી હતી, જેમાં શાહી કાફલા માટે બંદરોનું પુનઃનિર્માણ અને નવા જહાજોનો સમાવેશ થાય છે. દરેક ટિકિટ ધારકે ઇનામ જીત્યું, અને ઇનામોનું કુલ મૂલ્ય એકત્ર કરાયેલા નાણાંની બરાબર હતું. ઇનામો "રેડી મની" અને મૂલ્યવાન ચીજવસ્તુઓ જેમ કે સિલ્વર પ્લેટ, ટેપેસ્ટ્રીઝ અને ફાઇન લેનિન કાપડ બંનેના રૂપમાં હતા. વધુમાં, દરેક સહભાગીને એક ધરપકડમાંથી પ્રતિરક્ષા આપવામાં આવી હતી, "જ્યાં સુધી ગુનો ચાંચિયાગીરી, હત્યા, ગુનાખોરી અથવા રાજદ્રોહ ન હતો." લોટરીને ઈનામોના સ્કેચ દર્શાવતા સમગ્ર દેશમાં પોસ્ટ કરાયેલ સ્ક્રોલ દ્વારા પ્રમોટ કરવામાં આવી હતી.

૧૭૫૯- પ્રથમ અમેરિકન જીવન વીમા કંપની, કોર્પોરેશન ફોર રિલીફ ઓફ પુઅર એન્ડ ડિસ્ટ્રેસ્ડ પ્રેસ્બિટેરિયન મિનિસ્ટર્સ એન્ડ પુઅર એન્ડ ડિસ્ટ્રેસ્ડ વિધવાઓ અને ચિલ્ડ્રન ઓફ ધ પ્રેસ્બિટેરિયન મિનિસ્ટર્સ (હવે યુનમ ગ્રુપનો ભાગ), ફિલાડેલ્ફિયા, પેન્સિલવેનિયામાં સમાવિષ્ટ છે.

૧૭૫૨માં, બેન્જામિન ફ્રેન્કલિને ફિલાડેલ્ફિયા કોન્ટ્રીબ્યુશનશિપ તરીકે પ્રથમ અમેરિકન વીમા કંપનીની સ્થાપના કરી. ૧૮૨૦ માં, ન્યુ યોર્ક રાજ્યમાં ૧૭ સ્ટોક જીવન વીમા કંપનીઓ હતી, જેમાંથી ઘણી પાછળથી નિષ્ફળ ગઈ. ૧૮૭૦ અને ૧૮૭૨ ની વચ્ચે, ૩૩ યુએસ જીવન વીમા કંપનીઓ નિષ્ફળ ગઈ, અંશતઃ ખરાબ પ્રથાઓ અને ઘટનાઓને કારણે જેવી કે ૧૮૭૧ ની ગ્રેટ શિકાગો ફાયર  

૧૭૭૯ – 'ચિંગ-થાંગ ખોમ્બા' નો મણિપુરનાં રાજા તરીકે રાજ્યાભિષેક થયો..

નિંગથોઉ ચિંગ-થાંગ ખોમ્બા (1748–1799) 18મી સદી સીઇના મેઇતેઈ રાજા હતા. મણિપુરી રાસ લીલા નૃત્યના શોધક, તેમની પુત્રી શિજા લૈલોઇબી સાથે પ્રથમ પ્રદર્શનમાં રાધાની ભૂમિકા ભજવી હતી, તે મણિપુરમાં લોકપ્રિય વ્યક્તિ છે, અને રાજા તરીકેની તેમની મોટાભાગની ક્રિયાઓ પૌરાણિક કથાઓ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. તેમના દાદા પમહીબાએ હિંદુ ધર્મને સત્તાવાર ધર્મ બનાવ્યા પછી અને એકીકૃત મણિપુર બનાવવા માટે તેમને મણિપુર રાજ્યમાં વૈષ્ણવ ધર્મ ફેલાવવાનો શ્રેય પણ આપવામાં આવે છે.

મહારાજા ભાગ્ય ચંદ્ર ૧૭૫૯માં મણિપુરના સિંહાસન પર બેઠા, તેમના દાદા પમહીબા અને તેમના પિતા સમજાઈ ખુરાઈ-લકપાના તેમના કાકા ચિત્સાઈના હાથે મૃત્યુના થોડા વર્ષો પછી. ૧૭૬૨ માં, મણિપુર પર બર્મીઝ દ્વારા હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો, જેને ચિત્સાઈ દ્વારા મદદ કરવામાં આવી હતી. તે, રાણી (રાણી) અને કેટલાક વફાદાર પરિચારકો સાથે અહોમ (આધુનિક આસામ) ભાગી ગયા, જ્યાં તેઓ અહોમ શાસક રાજેશ્વર સિંઘના રક્ષણ હેઠળ રહેતા હતા.

૧૭૭૫માં તેણે બિશેનપુર ખાતે તેની રાજધાની સ્થાપી અને કૈનાની ટેકરી પર ગોવિંદની મૂર્તિ કોતરાવી. ૧૧ મી  જાન્યુઆરી ૧૭૭૯ના રોજ તેમના હાલના લોકપ્રિય રાસ લીલાના ઘણા પ્રદર્શનો વચ્ચે તેમને "ફરીથી તાજ પહેરાવવામાં આવ્યો"

તેમના શાસન દરમિયાન, મેઈટીઓએ બર્મીઓને મણિપુરમાંથી ભગાડ્યા. તેમ છતાં તેમના કારનામા, પમહીબાની સમાન ન હતા, તેમનું શાસન સુરક્ષા દ્વારા વર્ગીકૃત થયેલ હતું. તેઓ કળા અને ધર્મના મહાન આશ્રયદાતા હતા, અને તેમનો મજબૂત મણિપુરી વૈષ્ણવવાદ મેઈટીસ પર પ્રતિબિંબિત થતો હતો. તેઓ ચૈતન્ય મહાપ્રભુના પ્રખર ભક્ત હતા અને તેમના શાસનકાળ દરમિયાન નિત્યાનંદની પ્રતિમા બનાવવામાં આવી હતી.

૧૭૯૬ માં તેમણે તેમની રાજધાની કાંગલામાં ખસેડી અને એક વર્ષ પછી ૫ ફેબ્રુઆરી ૧૭૯૮ ના રોજ તેમણે તેમના મોટા પુત્ર લબિન્યચંદ્રને સિંહાસન સોપી દીધું.

૧૭૮૭ – વિલિયમ હર્ષલે યુરેનસનાં બે ચંદ્રો, 'ટિટાનિયા' અને 'ઓબેરોન' શોધી કાઢ્યા.

યુરેનસ, સૂર્યમંડળનો સાતમો ગ્રહ, ૨૭ જાણીતા ચંદ્રો ધરાવે છે, જેમાંથી મોટાભાગનાનું નામ વિલિયમ શેક્સપિયર અને એલેક્ઝાન્ડર પોપના કાર્યોમાં દેખાતા અથવા ઉલ્લેખિત પાત્રોના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. યુરેનસના ચંદ્રો ત્રણ જૂથોમાં વહેંચાયેલા છે: તેર આંતરિક ચંદ્ર, પાંચ મુખ્ય ચંદ્ર અને નવ અનિયમિત ચંદ્ર. અંદરના અને મોટા ચંદ્રો બધામાં પ્રગતિશીલ ભ્રમણકક્ષા હોય છે, જ્યારે અનિયમિતની ભ્રમણકક્ષાઓ મોટે ભાગે પૂર્વવર્તી હોય છે. આંતરિક ચંદ્રો નાના શ્યામ શરીર છે જે યુરેનસના વલયો સાથે સામાન્ય ગુણધર્મો અને ઉત્પત્તિ ધરાવે છે. પાંચ મુખ્ય ચંદ્ર લંબગોળ છે, જે દર્શાવે છે કે તેઓ તેમના ભૂતકાળમાં અમુક સમયે હાઇડ્રોસ્ટેટિક સંતુલન પર પહોંચ્યા હતા, અને તેમાંથી ચાર તેમની સપાટી પર ખીણની રચના અને જ્વાળામુખી જેવી આંતરિક રીતે ચાલતી પ્રક્રિયાઓના ચિહ્નો દર્શાવે છે. આ પાંચમાંથી સૌથી મોટો, ટાઇટેનિયાનો વ્યાસ ૧૫૭૮ કિમી છે અને સૂર્યમંડળનો આઠમો સૌથી મોટો ચંદ્ર છે, જે પૃથ્વીના ચંદ્રના દળના લગભગ વીસમા ભાગનો છે. નિયમિત ચંદ્રોની ભ્રમણકક્ષા યુરેનસના વિષુવવૃત્ત સાથે લગભગ કોપ્લાનર છે, જે તેની ભ્રમણકક્ષામાં ૯૭.૭૭° નમેલી છે. યુરેનસના અનિયમિત ચંદ્રો ગ્રહથી મોટા અંતર પર લંબગોળ અને મજબૂત વલણવાળી ભ્રમણકક્ષા ધરાવે છે.

ટિટાનિયા:-

જેને યુરેનસ તૃતીય તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે યુરેનસના ચંદ્રોમાં સૌથી મોટો અને ૧૫૭૮ કિલોમીટર (૯૮૧ માઇલ)ના વ્યાસમાં સૂર્યમંડળનો આઠમો સૌથી મોટો ચંદ્ર છે. ૧૭૮૭માં વિલિયમ હર્શેલ દ્વારા શોધાયેલ, તેનું નામ શેક્સપીયરની અ મિડસમર નાઈટસ ડ્રીમમાં પરીઓની રાણીના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. તેની ભ્રમણકક્ષા યુરેનસના મેગ્નેટોસ્ફિયરની અંદર આવેલી છે.

ઓબેરોન:-

જેને યુરેનસ IV તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે યુરેનસ ગ્રહનો સૌથી બહારનો મુખ્ય ચંદ્ર છે. તે યુરેનિયન ચંદ્રમાં બીજા ક્રમનો સૌથી મોટો અને બીજા નંબરનો સૌથી વિશાળ ચંદ્ર છે અને સૌરમંડળનો નવમો સૌથી વિશાળ ચંદ્ર છે. ૧૭૮૭માં વિલિયમ હર્શેલ દ્વારા શોધાયેલ, ઓબેરોનનું નામ પરીઓના પૌરાણિક રાજાના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે જે શેક્સપીયરની અ મિડસમર નાઈટસ ડ્રીમમાં પાત્ર તરીકે દેખાય છે. તેની ભ્રમણકક્ષા આંશિક રીતે યુરેનસના ચુંબકમંડળની બહાર આવેલી છે.

પૂણ્યતિથી:-

૧૯૬૬ - લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી, ભારતના ભુતપુર્વ વડાપ્રધાન

લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી ( ૨ ઓક્ટોબર, ૧૯૦૪ - ૧૧ જાન્યુઆરી, ૧૯૬૬), ભારત દેશના ત્રીજી લોકસભાના અને બીજા સ્થાયી વડા પ્રધાન હતા. તેઓ ૧૯૬૩-૧૯૬૫ના વચ્ચેના સમયમાં ભારત દેશના પ્રધાન મંત્રી હતા.

લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીનો જન્મ ૧૯૦૪માં થયા બાદ મુગલસરાય, ઉત્તર પ્રદેશ ખાતે લાલ બહાદુર શ્રીવાસ્તવ નામથી ઉછેર થયો હતો. એમના પિતા શારદા પ્રસાદ એક ગરીબ શિક્ષક હતા, જેઓ ત્યારબાદ રાજસ્વ કાર્યાલય ખાતે લિપિક (ક્લાર્ક) બન્યા હતા.

ભારત દેશને સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત થયા પશ્ચાત શાસ્ત્રીને ઉત્તર પ્રદેશ રાજ્યના સંસદીય સચિવ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ તેઓ ગોવિંદ વલ્લભ પંતના મુખ્યમંત્રી તરીકેના કાર્યકાળ દરમિયાન પ્રહરી તેમજ યાતાયાત મંત્રી બન્યા હતા. યાતાયાત મંત્રી તરીકેના સમય દરમિયાન એમણે પ્રથમ વાર મહિલાને બસ-સંવાહક (બસ-કંડક્ટર) તરીકેના પદ પર નિયુક્ત કરી નવો ચીલો ચાતર્યો હતો. પ્રહરી વિભાગના મંત્રી થયા બાદ એમણે ભીડને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે લાઠી પ્રહારને બદલે પાણી છાંટવાનો પ્રયોગ કરી તેનો પ્રારંભ કરાવ્યો હતો. ૧૯૫૧ના વર્ષમાં, જવાહર લાલ નેહરુના નેતૃત્વમાં તેઓને અખિલ ભારત કોંગ્રેસ કમિટીના મહાસચિવ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. એમણે ૧૯૫૨, ૧૯૫૭ તેમજ ૧૯૬૨ની ચુંટણીઓમાં કોંગ્રેસ પક્ષને ભારે બહુમતી સાથે જિતાડવા માટે ખુબ પરિશ્રમ કર્યો હતો.

ભારત દેશના વડા પ્રધાનમંત્રી જવાહરલાલ નેહરુનું એમના પ્રધાનમંત્રી તરીકેના કાર્યકાળ દરમિયાન સત્તાવીસમી મે, ૧૯૬૪ના રોજ દેહાવસાન થયા બાદ, શાસ્ત્રીએ નવમી જૂન ૧૯૬૪ના રોજ વડા પ્રધાન મંત્રી તરીકે પદ ભાર ગ્રહણ કર્યો હતો.

એમના પિતા મિર્ઝાપુરના શારદા પ્રસાદ અને એમના માતા રામદુલારી દેવીના ત્રણ પુત્રોમાંથી તેઓ બીજા હતા. શાસ્ત્રીની બે બહેનો પણ હતી. શાસ્ત્રીના શૈશવકાળમાં જ એમના પિતાનું નિધન થયું હતું. ઈ. સ. ૧૯૨૮માં એમનાં લગ્ન શ્રી ગણેશપ્રસાદની પુત્રી લલિતાદેવી સાથે થયાં અને એમને છ સંતાનો હતાં.

સ્નાતકની શિક્ષા સમાપ્ત કર્યા બાદ તે ભારત સેવક સંઘ જોડે જોડાઈ ગયા અને દેશસેવાનું વ્રત લેતા અહીંથી જ પોતાના રાજનૈતિક જીવનની શુરુઆત કરી. શાસ્ત્રી વિશુદ્ધ ગાંધીવાદી હતા. તેઓ આખું જીવન સાદગીથી રહ્યા અને ગરીબોની સેવામાં પોતાની આખી જિંદગી સમર્પિત કરી દીધી.

શ્રી ટંડનજીની સાથે ભારત સેવક સંઘના ઇલાહાબાદ એકમના સચિવના રૂપમાં કામ કર્યું. અહિં તેઓ નેહરૂને મળ્યા. ત્યાર પછી તેમનો હોદો નિરંતર વધતો ગયો. જેમકે નેહરૂ મંત્રિમંડળમાં ગૃહમંત્રીના હોદા પર તેઓ શામિલ થયા. આ પદ પર તેઓ ૧૯૫૧ સુધી રહ્યા.

શાસ્ત્રીને તેમની સાદગી, દેશભક્તિ અને ઇમાનદારી માટે આખું ભારત શ્રદ્ધાપૂર્વક યાદ કરે છે. તેમને વર્ષ ૧૯૬૬માં ભારત રત્નથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા.

૧૯૬૫માં અચાનક પાકિસ્તાને સાંજે ૭.૩૦ વાગ્યે ભારત પર હવાઈ હુમલો કર્યો. પરંપરા અનુસાર, રાષ્ટ્રપતિએ એક કટોકટી બેઠક બોલાવી જેમાં ત્રણ સંરક્ષણ અંગોના વડાઓ અને મંત્રીમંડળના સભ્યો સામેલ હતા. યોગાનુયોગ એ સભામાં વડાપ્રધાન થોડા મોડા પહોંચ્યા હતા. તેના આવતાની સાથે જ ચર્ચા શરૂ થઈ ગઈ. ત્રણેય સરદારોએ તેમને સમગ્ર પરિસ્થિતિ સમજાવી અને પૂછ્યું: "સાહેબ! શું હુકમ છે?" શાસ્ત્રીજીએ તરત જ એક વાક્યમાં જવાબ આપ્યો: "તમે દેશની રક્ષા કરો અને મને કહો કે અમારે શું કરવાનું છે?" શાસ્ત્રીજી આ યુદ્ધમાં તેમણે રાષ્ટ્રને નેહરુ કરતાં વધુ સારું નેતૃત્વ પૂરું પાડ્યું અને જય જવાન-જય કિસાનનો નારા આપ્યો. આનાથી ભારતના લોકોનું મનોબળ વધ્યું અને સમગ્ર દેશ એક થઈ ગયો. પાકિસ્તાને સપનામાં પણ આની કલ્પના કરી ન હતી.

આખરે રશિયા અને અમેરિકાની મિલીભગતથી શાસ્ત્રીજીને ફરજ પડી હતી. તેને સારી રીતે વિચારેલા કાવતરા હેઠળ રશિયા બોલાવવામાં આવ્યો હતો જે તેણે સ્વીકાર્યો હતો. હંમેશા તેમની સાથે રહેતી તેમની પત્ની લલિતા શાસ્ત્રીને રશિયાની રાજધાની તાશ્કંદમાં શાસ્ત્રીજી સાથે ન જવા સમજાવવામાં આવ્યા અને તેઓ પણ સંમત થયા. શ્રીમતી લલિતા શાસ્ત્રીએ તેમની આ ભૂલ માટે તેમના મૃત્યુ સુધી પસ્તાવો કર્યો.

વાટાઘાટો ચાલી ત્યારે શાસ્ત્રીજીનો એક જ આગ્રહ હતો કે તેઓ અન્ય તમામ શરતો સ્વીકારે, પરંતુ જીતેલી જમીન પાકિસ્તાનને પાછી આપવી એ બિલકુલ સ્વીકાર્ય ન હતું. ઘણી જહેમત બાદ શાસ્ત્રીજી પર આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ બનાવીને તાશ્કંદ કરારના દસ્તાવેજ પર હસ્તાક્ષર કર્યા. તેમણે એમ કહીને હસ્તાક્ષર કર્યા હતા કે તેઓ ચોક્કસપણે સહી કરી રહ્યા છે પરંતુ આ જમીન તેઓ નહીં પણ કોઈ અન્ય વડાપ્રધાન પરત કરશે.

પાકિસ્તાનના રાષ્ટ્રપતિ અયુબ ખાન સાથે યુદ્ધવિરામ કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યાના કલાકો પછી ૧૧ જાન્યુઆરી ૧૯૬૬ની રાત્રે તેમનું અવસાન થયું. શાસ્ત્રીજીનું ખરેખર હૃદયરોગના હુમલાથી મૃત્યુ થયું હતું કે કેમ તે આજ સુધી રહસ્ય છે? ઘણા લોકો તેમના મૃત્યુનું કારણ ઝેર માને છે.