આજની તા.12 ઓકટોબરનો જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ, જાણો આજના દિવસનો શું છે ઈતિહાસ

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલાક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલો છે.

૧૪૯૨ - ક્રિસ્ટોફર કોલંબસ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ નજીક બહામાસમાં પહોંચ્યો ત્યારે તે  સમજી બેઠો કે આપણે ભારત પહોંચી ગયા છીએ..

બહામાસ એટલાન્ટિક મહાસાગરમાં ૨૯ ટાપુઓનો બનેલ દેશ છે. બહામાસ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના દક્ષિણપૂર્વમાં, ક્યુબાની પૂર્વમાં, ડોમિનિકન રિપબ્લિક અને હૈતી કેરેબિયનમાં આવેલું છે. નાસાઉ બહામાસની રાજધાની અને સૌથી મોટું શહેર છે.

યુરોપિયન સામ્રાજ્યવાદ અને આર્થિક સ્પર્ધા વધી રહી હતી અને યુરોપિયન રાજ્યો સંપત્તિની શોધમાં નવા વેપાર માર્ગો સ્થાપી રહ્યા હતા. આ પશ્ચાદભૂ સામે, હિંદુસ્તાનનો દેશ પૂર્વમાં પશ્ચિમી સમુદ્ર દ્વારા પહોંચી શકે છે તેવી દલીલના આધારે કોલંબસનું અભિયાન છેવટે સ્પેનનો શાહી ટેકો મળ્યો. સ્પેનિશ રાજાશાહીએ એશિયામાં આકર્ષક મસાલા વેપાર દ્વારા તેના હરીફોને હરાવવાની આ ઝુંબેશમાં તક જોઈ.

૧૪૯૨ માં તેમની પ્રથમ સફર પર, તેમણે આગાહી કરી હતી કે કોલંબસ બહામાસને બદલે જાપાન પહોંચશે. કોલમ્બસે તે સ્થળનું નામ આપ્યું જ્યાં તેનું વહાણ સાલ્વાડોર ઉતર્યું હતું. આગામી ત્રણ અભિયાનોમાં, કોલમ્બસે વેસ્ટ ઈન્ડિઝ, વેનેઝુએલાના કેરેબિયન દરિયાકિનારો અને મધ્ય અમેરિકાની મુલાકાત લીધી અને જાહેર કર્યું કે પ્રાંત સ્પેનિશ શાસન હેઠળ છે.

૧૭૭૩ - અમેરિકાનું પ્રથમ પાગલ આશ્રય (રેસિ.હોસ્પિટલ)ખુલ્યું.

ઇસ્ટર્ન સ્ટેટ હોસ્પિટલ વર્જીનિયાના વિલિયમ્સબર્ગમાં એક માનસિક હોસ્પિટલ છે. ૧૭૭૩ માં બાંધવામાં આવ્યું, તે હાલના યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં પ્રથમ જાહેર સુવિધા હતી જે ફક્ત માનસિક બીમાર લોકોની સંભાળ અને સારવાર માટે બનાવવામાં આવી હતી. મૂળ મકાન બળી ગયું હતું પરંતુ ૧૯૮૫ માં તેનું પુન:નિર્માણ કરવામાં આવ્યું હતું.

૧૭૯૨ - "કોલંબસ દિવસ"ની પ્રથમ ઉજવણી ન્યૂયોર્ક શહેરમાં યોજાઈ.

કોલંબસ ડે એ અમેરિકા અને અન્યત્ર ઘણા દેશોમાં રાષ્ટ્રીય રજા છે, અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ફેડરલ રજા છે, જે ૧૨ ઓક્ટોબર, ૧૪૯૨ ના રોજ અમેરિકામાં ક્રિસ્ટોફર કોલંબસના આગમનની વર્ષગાંઠની સત્તાવાર ઉજવણી કરે છે.

ક્રિસ્ટોફર કોલંબસ એક જીનોવેસમાં જન્મેલો સંશોધક હતો જે હિસ્પેનિક રાજાશાહીનો વિષય બન્યો હતો જેથી સ્પેનિશ એન્ટરપ્રાઇઝને એટલાન્ટિક મહાસાગર પાર કરીને દૂર પૂર્વના વૈકલ્પિક માર્ગની શોધમાં આગળ વધવા માટે, ફક્ત નવી દુનિયામાં ઉતરવા માટે. કોલંબસની સ્પેનિશ જહાજો સાન્ટા મારિયા, નીના અને લા પિન્ટા પર નવી દુનિયાની પ્રથમ સફર લગભગ ત્રણ મહિના લાગી. નવી દુનિયામાં કોલંબસ અને તેના ક્રૂના આગમનથી સ્પેન દ્વારા અમેરિકાના વસાહતીકરણની શરૂઆત થઈ, ત્યાર બાદ અન્ય યુરોપીયન શક્તિઓ દ્વારા આગામી સદીઓમાં, તેમજ છોડ, પ્રાણીઓ, સંસ્કૃતિ, માનવ વસ્તી અને નવી દુનિયા વચ્ચે ટેકનોલોજીનું સ્થાનાંતરણ ઓલ્ડ વર્લ્ડ, ૨૦ મી સદીના અંતમાં કેટલાક ઇતિહાસકારો દ્વારા કોલમ્બિયન એક્સચેન્જ તરીકે ઓળખાતી ઘટના.

૧૮૭૧ - ભારતમાં, બ્રિટિશ સરકારે ક્રિમિનલ ટ્રાઈબ્સ એક્ટ હેઠળ ૧૬૧ જાતિઓ અને જનજાતિઓને ગુનાહિત બનાવ્યા. આ કાયદો ૧૯૪૯ માં રદ કરવામાં આવ્યો હતો.

બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન ૧૮૭૦ ના દાયકાથી, ભારતમાં વિવિધ કાયદાઓને સામૂહિક રીતે ક્રિમિનલ ટ્રાઈબ્સ એક્ટ (CTA) તરીકે ઓળખવામાં આવતા હતા. તેઓએ આદિવાસી ગુનેગારો તરીકે નામ આપીને સમગ્ર સમુદાયોને ગુનાહિત બનાવ્યા. આ કાયદાઓ હેઠળ, ભારતમાં વંશીય અથવા સામાજિક સમુદાયો કે જેને "બિનજામીનપાત્ર ગુનાઓના વ્યવસ્થિત કમિશન માટે ટેવાયેલા" તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવ્યા હતા, જેમ કે ચોરી, સરકાર દ્વારા વ્યવસ્થિત રીતે નોંધાયેલી હતી.

તેને "રીઢા ગુનેગાર" તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યો હોવાથી, તેની હિલચાલ પર પણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. આવા જૂથોના પુખ્ત પુરૂષ સભ્યોને સ્થાનિક પોલીસને સાપ્તાહિક જાણ કરવાની ફરજ પાડવામાં આવી હતી.

પ્રથમ , ક્રિમિનલ ટ્રાઈબ્સ એક્ટ ૧૮૭૧,(CTA) મોટાભાગે ઉત્તર ભારતમાં લાગુ પડ્યો. આ અધિનિયમ ૧૮૭૬ માં બંગાળ પ્રેસિડેન્સી અને અન્ય વિસ્તારોમાં વિસ્તૃત કરવામાં આવ્યો હતો અને છેવટે ક્રિમિનલ ટ્રાઈબ્સ એક્ટ ૧૯૧૧ સાથે મદ્રાસ પ્રેસિડેન્સી સુધી વિસ્તૃત કરવામાં આવ્યો હતો. આ કાયદો આગામી દાયકામાં અનેક સુધારાઓમાંથી પસાર થયો અને છેવટે ક્રિમિનલ ટ્રાઈબ્સ એક્ટ ૧૯૨૪ એ તમામનો સમાવેશ કર્યો હતો.

૧૯૪૭  માં ભારતની આઝાદી સમયે, ૧૨૭ સમુદાયોના તેર મિલિયન લોકોને જો નિર્ધારિત વિસ્તારની બહાર જૂથનો કોઈ સભ્ય મળી આવે તો શોધ અને ધરપકડનો સામનો કરવો પડ્યો. આ કાયદો ઓગસ્ટ ૧૯૪૯  માં રદ કરવામાં આવ્યો હતો અને ૧૯૫૨  માં ભૂતપૂર્વ "ગુનાહિત આદિવાસીઓ" ને ડિનોટાઇફ કરવામાં આવી હતી, જ્યારે આ કાયદાને ભારત સરકારના હેબિટ્યુઅલ ઓફેન્ડર્સ એક્ટ ૧૯૫૨  સાથે બદલવામાં આવ્યો હતો, અને ૧૯૬૧ માં રાજ્ય સરકારોએ આવી જાતિઓની યાદીઓ બહાર પાડવાનું શરૂ કર્યું હતું.

૧૯૯૯- પાકિસ્તાનમાં પરવેઝ મુશર્રફે લોહીનું એકપણ ટીપું પાડ્યા વગર બળવા દ્વારા નવાઝ શરીફ પાસેથી  સત્તા લીધી.

૧૯૯૯ માં પાકિસ્તાનમાં લશ્કરી ટેકઓવર એ એક રક્તહીન બળવો હતો જે જોઈન્ટ ચીફ ઓફ સ્ટાફ કમિટી જનરલ પરવેઝ મુશર્રફના અધ્યક્ષ હેઠળ કાર્યરત જોઈન્ટ સ્ટાફ હેડક્વાર્ટરમાં લશ્કરી કર્મચારીઓ દ્વારા શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. ઉશ્કેરણી કરનારાઓએ ૧૨ ઓક્ટોબર ૧૯૯૯ના રોજ જાહેરમાં ચૂંટાયેલા વડાપ્રધાન નવાઝ શરીફની નાગરિક સરકાર પર નિયંત્રણ મેળવ્યું. ૧૪ ઓક્ટોબરના રોજ, દેશના ચીફ એક્ઝિક્યુટિવ તરીકે કામ કરતા જનરલ મુશર્રફે એક વિવાદાસ્પદ કામચલાઉ આદેશ જારી કર્યો જેણે પાકિસ્તાનના બંધારણને સસ્પેન્ડ કર્યું.

૨૦૧૩- ફેલીન (ચક્રવાત) ઓડિશા કિનારે ત્રાટક્યું.

Phailin અથવા Pailin એક તીવ્ર ઉષ્ણકટિબંધીય ચક્રવાત છે. ફાઈલિન, જે આંદામાન સમુદ્રમાં નીચા દબાણના ક્ષેત્ર તરીકે ઉદ્ભવ્યું હતું, તે ૯ ઓક્ટોબરે ઉત્તર આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓને પાર કરતા ચક્રવાતી તોફાનમાં તીવ્ર બન્યું હતું.ભારતીય હવામાન વિભાગે આગાહી કરી હતી કે આ વાવાઝોડું સાંજની આસપાસ ત્રાટકશે. ઓક્ટોબર ૧૨ તે ભારતના પૂર્વીય દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં સાંજે ૫.૩૦ વાગ્યે પહોંચશે. આખરે આ તોફાન ૧૨ ઓક્ટોબર ૨૦૧૩ ના રોજ ૮.૦૦ વાગ્યે આંધ્રપ્રદેશના શ્રીકાકુલમ જિલ્લાના દરિયાકિનારે ત્રાટક્યું હતું.

આ ચક્રવાતને કારણે ઓડિશા અને આંધ્રપ્રદેશમાં સૌથી વધુ નુકસાન થયું છે. સવારે ૯.૦૦ કલાકે વાવાઝોડું ગોપાલપુરથી ૨૨૦ કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે પસાર થયું હતું, જે ફેલિન તોફાનનું કેન્દ્ર હતું. આ કારણે ઓડિશાના ૧૨જિલ્લાઓમાં વિજળી ખોરવાઈ હતી.ગોપાલપુર વિસ્તારમાં સૌથી વધુ વિનાશની આશંકા વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે.

ભારતમાં કુલ મળીને ૪૬ લોકો માર્યા ગયા, અને આર્થિક નુકસાન રૂ.૨૬૦ અબજ (US $ 4.26 અબજ) સુધી પહોંચી ગયું હતું.

અવતરણ:-

૧૯૧૨ - પ્રહલાદ જેઠાલાલ પારેખ,

એ એક જાણીતા ગુજરાતી સાહિત્યકાર હતા. તેઓ સુપ્રસિદ્ધ કવિ હોવા ઉપરાંત એમણે ગદ્યકથા, બાળવાર્તા તથા બાળકાવ્યનું પણ સર્જન કર્યું હતું. એમનો જન્મ ભાવનગર શહેરમાં ૨૨ ઓક્ટોબર ૧૯૧૧ના રોજ થયો હતો.

પૂણ્યતિથી:-

૧૯૬૭ - રામ મનોહર લોહિયા, ભારતીય નેતા

ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય સેનાની અને સમાજવાદી પક્ષના નેતા હતા. તેમનો જન્મ ૨૩મી માર્ચ ૧૯૧૦ના દિવસે ઉત્તર પ્રદેશના ફૈજાબાદ જિલ્લાના અકબરપુર નામના ગામમાં થયો હતો. ૧૯૧૨માં તેમની માતાનું અવસાન થયું ત્યારે તેઓ માત્ર બે વર્ષના હતા અને પછીનો ઉછેર તેમના પિતા હિરાલાલ દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. સ્નાતક કક્ષાનો અભ્યાસ પૂર્ણ કરી

૧૯૨૯થી ૧૯૩૩ દરમિયાન ડૉક્ટરેટના વિદ્યાર્થી તરીકે રાષ્ટ્રીય અર્થવ્યવસ્થા પર અધ્યયન કર્યું. તેમણે ઝડપથી જર્મન ભાષા શીખી લીધી અને પોતાના ઉત્કૃષ્ઠ શૈક્ષણિક પ્રદર્શનના આધારે આર્થિક સહાય પણ મેળવી.

૧૯૩૬માં જવાહરલાલ નહેરુ દ્વારા તેમની વરણી કોંગ્રેસની કેન્દ્રીય નિર્ણાયક સભા તરીકે કાર્યરત અખિલ ભારતીય કોંગ્રેસ સમિતિના વિદેશ સચિવ તરીકે કરવામાં આવી. બે વર્ષ સુધી સમિતિમાં સક્રિય રહ્યા બાદ ૧૯૩૮માં તેમણે આ જવાબદારીથી મુક્ત થઈ કોંગ્રેસના ગાંધીવાદી નેતૃત્ત્વ દ્વારા આયોજીત પદોની આલોચનાત્મક તપાસ કરીને પોતાનો રાજનૈતિક દૃષ્ટિકોણ વિકસાવવાનું શરૂ કર્યું. જૂન ૧૯૪૦માં યુદ્ધ વિરોધી ભાષણ કરવા બદલ તેમની ધરપકડ કરવામાં આવી અને બે વર્ષની જેલની સજા ફટકારવામાં આવી પરંતુ ૧૯૪૧ના અંત સુધીમાં છોડી મૂકવામાં આવ્યા.

૧૯૪૨માં ગાંધીજી દ્વારા કરાયેલા આહ્‌વાન પર ભારત છોડો આંદોલન શરુ થયું તેમાં લોહિયાએ ગુપ્ત રીતે વિદ્રોહને સંગઠિત કરવાનું કાર્ય કર્યું હતું. ૧૯૪૪માં તેમની ધરપકડ કરવામાં આવી અને લાહોરની જેલમાં કેદ કરવામાં આવ્યા. ૧૧ એપ્રિલ ૧૯૪૬ના રોજ જયપ્રકાશ નારાયણ અને લોહિયાને મુકત કરવામાં આવ્યા.

આઝાદી પછી રાજકારણમાં સક્રિય અને ઉદાહરણરૂપ ભૂમિકા નિભાવી હતી.

લોહિયાનું અવસાન ૧૨ ઓક્ટોબર ૧૯૬૭ના રોજ શસ્ત્રક્રિયા બાદ સ્વાસ્થ્ય સંબંધી જટીલતાઓના કારણે નવી દિલ્હી ખાતે થયું હતું.