ડૂબી રહેલા જોશીમઠનું ભવિષ્ય શું ? નક્કી કરશે આ 8 એજન્સીઓનો અહેવાલ

જોશીમઠ (Joshimath)માં તાજા ભૂસ્ખલન વચ્ચે લગભગ 20 દિવસ વીતી ગયા પછી પરિસ્થિતિ દરરોજ બદલાઈ રહી છે. રાજ્ય સરકાર બદલાતા સંજોગો અનુસાર નિર્ણયો લઈ રહી છે. સરકાર આઠ વૈજ્ઞાનિક સંસ્થાઓના અંતિમ અહેવાલની રાહ જોઈ રહી છે. આ રિપોર્ટના આધારે જ જોશીમઠનું ભવિષ્ય નક્કી થશે. 

સેન્ટ્રલ બિલ્ડિંગ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ, રૂરકી (CBRI) ને સરકાર દ્વારા નોડલ એજન્સી બનાવવામાં આવી છે. તેના કામની સાથે તે અન્ય તમામ એજન્સીઓના રિપોર્ટનો અભ્યાસ કરશે અને રિપોર્ટ આપવાની સાથે સરકાર સાથે સંકલન કરવાનું કામ કરશે.

જોશીમઠમાં અસુરક્ષિત ઈમારતોનું માર્કીંગ, તિરાડોવાળી ઈમારતોમાં ક્રેક મીટર લગાવીને મોનીટરીંગ અને અસુરક્ષિત ઈમારતોને તોડી પાડવાની કામગીરી સંસ્થાના વૈજ્ઞાનિકોની દેખરેખ હેઠળ કરવામાં આવી રહી છે. આ ઉપરાંત અસ્થાયી પુનર્વસન માટે પ્રિ-ફેબ્રિકેટેડ મોડલ ઇમારતો પણ સંસ્થાની દેખરેખ હેઠળ તેની નામાંકિત એજન્સી દ્વારા બનાવવામાં આવી રહી છે. જોશીમઠ ખાતે સંસ્થાના પાંચ વૈજ્ઞાનિકોની દેખરેખ હેઠળ 30 એન્જિનિયરોની ટીમ કામ કરી રહી છે. સંસ્થાએ તેનો પ્રારંભિક અહેવાલ ત્રણ અઠવાડિયામાં સબમિટ કરવાનો છે.

વાડિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ હિમાલયન જીઓલોજી જોશમીઠ ખાતે સિસ્મોલોજી જીઓફિઝિકલ તપાસ તેમજ ભૂ-ભૌતિક સર્વેક્ષણો હાથ ધરે છે. સંસ્થા દ્વારા સિસ્મિક હિલચાલને પારખવા માટે અહીં ત્રણ સિસ્મિક ટેસ્ટિંગ સ્ટેશન બનાવવામાં આવ્યા છે. આ સિવાય સંસ્થાના સાત વૈજ્ઞાનિકોની ટીમ ગ્રાઉન્ડ ઝીરો પર સતત કામ કરી રહી છે. અત્યાર સુધી આ ટીમ દ્વારા બે જીઓફિઝિકલ પ્રોફાઈલનું કામ પૂર્ણ કરવામાં આવ્યું છે. જેનો ડેટા હવે લેબમાં એક્સપ્લોર કરવામાં આવી રહ્યો છે. સંસ્થાનો રિપોર્ટ મળ્યા બાદ સરકાર માટે પુનઃનિર્માણ કરવું કે નહીં તે અંગે નિર્ણય લેવામાં સરળતા રહેશે. સંસ્થાએ તેનો પ્રારંભિક અહેવાલ બે અઠવાડિયામાં અને અંતિમ અહેવાલ બે મહિનામાં સબમિટ કરવાનો રહેશે.

IIT રૂરકી દ્વારા જોશીમઠમાં જીઓટેકનિકલ સર્વે કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ અભ્યાસમાં સંસ્થાના વૈજ્ઞાનિકો જોશીમઠના ભૂસ્તરશાસ્ત્રમાં માટી અને પથ્થરોની સ્થિતિ શું છે તે જાણશે. તેની લોડ ક્ષમતા કેટલી છે? તેના પર કેટલો બોજ નાખી શકાય. એકંદરે, જ્યારે અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં નવી ઇમારતો બાંધવામાં આવશે કે નહીં, જૂની ઇમારતોનું સમારકામ કરવામાં આવશે કે નહીં તે પ્રકાશમાં આવશે, ત્યારે IIT રિપોર્ટ મહત્વપૂર્ણ રહેશે.

NGRI, હૈદરાબાદના 10 વૈજ્ઞાનિકોની ટીમ સબસરફેસ ફિઝિકલ મેપિંગનું કામ કરશે. જીઓફિઝિકલ અને જીઓટેકનિકલ સર્વે દ્વારા જોશીમઠમાં 30 થી 50 મીટરની ઊંડાઈનો ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય નકશો તૈયાર કરવામાં આવશે. આનાથી પાણીનો સંગ્રહ અને જમીનની રચના સમજવામાં મદદ મળશે.

જમીનની જાડાઈ માપવા માટે ટીમ MASW (મલ્ટિ-ચેનલ એનાલિસિસ ઑફ સરફેસ વેવ) સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરી રહી છે. આ ઉપરાંત, ટીમ 'ગ્રાઉન્ડ પેનિટ્રેટિંગ રડાર' (ગ્રાઉન્ડ ફ્લોરની સ્થિતિ શોધવા માટે રડાર) નો ઉપયોગ જમીનની નીચેની જમીનમાં નાની તિરાડો અને પાણીના નાના જથ્થાને શોધવા માટે કરશે. જેનાથી જમીનની અંદર રહેલ પાણીનો ભંડાર, તેનો સ્ત્રોત અને વહેવાનો માર્ગ જાણી શકાશે. સંસ્થાએ તેનો પ્રારંભિક અહેવાલ બે અઠવાડિયામાં અને અંતિમ અહેવાલ ત્રણ અઠવાડિયામાં સરકારને સુપરત કરવાનો રહેશે.

નેશનલ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હાઈડ્રોલોજી (NIH)ની ટીમ જોશીમઠમાં હાઈડ્રોલોજિકલ સર્વે કરી રહી છે. સંસ્થાની ટીમ અહીંની એક જમીન પર સપાટી પર અને ભૂગર્ભમાં વહેતા પાણીનો સંપૂર્ણ નકશો તૈયાર કરશે. NIH આ કામ NGRI સાથે મળીને પૂર્ણ કરશે. સંસ્થાનો રિપોર્ટ આવ્યા બાદ જાણી શકાશે કે ત્યાં પાણીની શું સ્થિતિ છે અને ભવિષ્યમાં શું જોખમ હોઈ શકે છે. આ ઉપરાંત સંસ્થા દ્વારા પાણીના સેમ્પલની પણ તપાસ કરવામાં આવી રહી છે, જેથી તે જાણી શકાય કે અચાનક ફાટતા પાણીનો સ્ત્રોત ક્યાંથી આવ્યો છે અને તે પાણીમાં કયા તત્વો છે.

જીઓલોજિકલ સર્વે ઓફ ઈન્ડિયા (GSI) ટીમ જોશીમઠમાં અસરગ્રસ્ત વિસ્તારની જમીન સર્વેક્ષણ અને પુનર્વસન માટે પસંદ કરેલી જમીનનો ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય અભ્યાસ કરી રહી છે. આ ઉપરાંત, જીએસઆઈ 50 મીટરના એક સેન્ટીમીટરના સ્કેલ પર સમગ્ર જોશીમઠનો ઉચ્ચ રીઝોલ્યુશન ભૌગોલિક નકશો તૈયાર કરશે. આ નકશાઓ દ્વારા જોશીમઠની ભૌગોલિક સ્થિતિ ખૂબ જ નાના સ્તરે પણ જાણી શકાય છે.

સેન્ટ્રલ ગ્રાઉન્ડ વોટર બોર્ડ (CGWB) જમીનની અંદરના ઝરણાનું પાણી અને તેના પ્રવાહની દિશા અને સ્થિતિ શોધી કાઢશે. CGWB નો અહેવાલ ભવિષ્યમાં જોશીમઠના પુનઃનિર્માણમાં મહત્વપૂર્ણ રહેશે. આ અહેવાલ પરથી જોશીમઠના ભૂગર્ભ જળ સંસાધનોનું સંચાલન, સંશોધન, દેખરેખ, આકારણી, પ્રમોશન અને નિયમન જાણી શકાશે. CGWBના ચાર વૈજ્ઞાનિકોની ટીમ તેનો પ્રારંભિક અહેવાલ એક અઠવાડિયામાં અને અંતિમ અહેવાલ ત્રણ અઠવાડિયામાં સબમિટ કરશે.

ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ રિમોટ સેન્સિંગ (આઈઆઈઆરએસ)ની ટીમ દેહરાદૂનથી જોશીમઠ સુધી જમીનની હિલચાલ પર સતત નજર રાખી રહી છે. તાજેતરમાં, ISRO દ્વારા તેની વેબસાઇટ પર જોશીમઠની કેટલીક સેટેલાઇટ તસવીરો પ્રસારિત કરવામાં આવી હતી, પરંતુ કેટલાક કારણોસર તેને દૂર કરવામાં આવી હતી. આ સંસ્થા દિનસાર અદ્યતન ટેકનોલોજી સાથે જોશીમઠની ભૂસ્ખલનની પ્રક્રિયા પર નજર રાખી રહી છે. તેનો પ્રારંભિક રિપોર્ટ એક અઠવાડિયામાં IIRSને અને અંતિમ રિપોર્ટ ત્રણ મહિનામાં સરકારને સુપરત કરશે. જેમાં જોશીમઠની જમીનની હિલચાલના સેટેલાઇટ ફોટોગ્રાફ્સ ઉપલબ્ધ થશે.

આ પણ વાંચો--13 કરોડ કિમી દુર હોવા છતાં શુક્ર અને શનિ ગ્રહ આજે દેખાશે એક સાથે