પાકિસ્તાનને છોડો, દુનિયાના આ દેશ પર છે સૌથી વધારે દેવુ

કોવિડ -19 રોગચાળાની અસર વિશ્વના ઘણા દેશો પર હતી, પરંતુ હવે પરિસ્થિતિ સુધરી રહી છે. ગયા વર્ષે જાપાનમાં જીડીપીમાં  જાન્યુઆરી-માર્ચ અને જુલાઈ-સપ્ટેમ્બરના  ક્વાર્ટરમાં નકારાત્મક વૃદ્ધિ જોવા મળી હતી, પરંતુ એપ્રિલ-જૂનમાં તે અગાઉના ત્રિમાસિક ગાળાની સરખામણીએ વાર્ષિક ધોરણે 4.5 ટકા વૃદ્ધિ પામી હતી. પાકિસ્તાન, શ્રીલંકા સહિત ઘણા દેશોના દેવાની ચર્ચા થઈ છે, પરંતુ એ પણ સાચું છે કે જાપાન ઉપર પણ મોટું દેવું છે. ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરના અંતિમ દિવસોમાં જાપાન પર દેવાની રકમ 9.2 ટ્રિલિયન ડોલર હતી. આ રકમ તેના જીડીપી કરતા 266 ટકા વધુ છે.જો દુનિયાની સૌથી મોટી આર્થિક શક્તિ અમેરિકા પરના દેવાની રકમની વાત કરીએ તો તે લગભગ 31 ટ્રિલિયન ડોલર હોવાનું જાણવા મળે છે. જો કે અમેરિકા માટે એ મોટી રાહતની વાત છે કે આ રકમ દેશના જીડીપીના માત્ર 98 ટકા જેટલી છે.

જાપાન પરના જંગી દેવા પાછળનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે તેની અર્થવ્યવસ્થાની ગતિ જાળવી રાખવા માટે દેશે વર્ષો સુધી સ્થાનિક ખર્ચમાં વધુ નાણાં ખર્ચ્યા. બીબીસીના એક રિપોર્ટ અનુસાર, 'પીટરસન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર ઈન્ટરનેશનલ ઈકોનોમિક્સ'ના સિનિયર ફેલો તાકેશી તાશિરોના જણાવ્યા અનુસાર, જાપાનમાં લોકો વધુ બચત કરે છે, જ્યારે રોકાણ ઓછું હોય છે. તેથી જ અહીં માંગ ઘણી નબળી છે. આવી સ્થિતિમાં સરકાર તરફથી 'આર્થિક ઉત્તેજના'ની જરૂરિયાત અનુભવાઈ રહી છે.

તાકેશી તાશિરોના જણાવ્યા અનુસાર, આ સમસ્યાનું મુખ્ય કારણ જાપાનમાં વસ્તીની સ્થિતિ છે. જાપાનના લોકો લાંબુ જીવવા માંગે છે. આવી સ્થિતિમાં સામાજિક સુરક્ષા અને આરોગ્ય પર વધુ ખર્ચ કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જાપાનમાં લોકો ભવિષ્ય વિશે વધુ ચિંતિત છે અને બચત પર વધુ ભાર મૂકે છે.

જાપાન ભલે દેવામાં ડૂબેલો દેશ છે, પરંતુ રસપ્રદ વાત એ છે કે વિદેશી રોકાણકારોના મજબૂત વિશ્વાસને કારણે અર્થતંત્ર સ્થિર છે. 1990ના દાયકામાં જાપાન પર દેવાનો બોજ વધવા લાગ્યો. એવું કહેવાય છે કે આ સમયગાળા દરમિયાન નાણાકીય અને રિયલ એસ્ટેટ વ્યવસાયની સ્થિતિ ખૂબ જ નિરાશાજનક હતી. આંકડા અનુસાર વર્ષ 1991માં જીડીપી અને ડેટ રેશિયો માત્ર 39 ટકા હતો. આ પછી દેશની અર્થવ્યવસ્થા સતત ઘટી રહી છે.

અર્થવ્યવસ્થામાં ઘટાડો થવાને કારણે જાપાન સરકારની આવકમાં ઘટાડો થયો અને ખર્ચ વધારવાની ફરજ પડી. વર્ષ 2000 સુધીમાં જાપાનનું દેવું લગભગ તેના જીડીપી જેટલું થઈ ગયું. વર્ષ 2010માં દેવાની રકમ જીડીપી કરતા લગભગ બમણી થઈ ગઈ. વર્ષ 2011માં ભૂકંપ અને સુનામીની ગંભીર અસર થઈ હતી. તે પછી તાજેતરના કોરોના રોગચાળાને કારણે અર્થવ્યવસ્થાને પણ ખૂબ અસર થઈ હતી. આવી સ્થિતિમાં આર્થિક પ્રોત્સાહનની જરૂર હતી.

કોરોના રોગચાળાની આર્થિક મંદી વચ્ચે શિક્ષણ, આરોગ્ય અને સંરક્ષણની બાબતોમાં જરૂરી ખર્ચને પહોંચી વળવા માટે બોન્ડ વેચવામાં આવ્યા હતા જેથી આ ક્ષેત્રોમાં ખર્ચને પહોંચી વળવામાં આવે. જાપાનને લોન મળવા પાછળનું એક મોટું કારણ એ હતું કે દેશ ક્યારેય ડિફોલ્ટર સાબિત થયો નથી. બીજું, લોન ખૂબ ઓછા વ્યાજે સરકારી બોન્ડ દ્વારા પ્રાપ્ત થઈ હતી.

આ પણ વાંચોઃ  પાકિસ્તાનની માઠી બેઠી, ઇસ્લામાબાદ સહિત શહેરોમાં અંધારપટ છવાયો