એકનાથ શિંદેને મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી બનાવામાં જાણો શું છે ભાજપની કૂટનિતી

ભાજપનું નેતૃત્વ તેના ચોંકાવનારા નિર્ણયો માટે જાણીતું છે. આવો જ એક નિર્ણય મહારાષ્ટ્રના સીએમની ખુરશી એકનાથ શિંદેને આપીને લેવામાં આવ્યો છે. આને શિવસેના માટે આંચકો માનવામાં આવી રહ્યો છે. શિવસેના સાથે એકનાથ શિંદે કેમ્પના બળવાથી અત્યાર સુધી એવું માનવામાં આવતું હતું કે તેમના સમર્થનથી ભાજપ સરકાર બનાવશે અને કમાન દેવેન્દ્ર ફડણવીસના હાથમાં રહેશે. પરંતુ હવે ભાજપે એકનાથને મહારાષ્ટ્રના 'નાથ' બનાવીને માસ્ટરસ્ટ્રોક માર્યો છે, જેની આગાહી કોઈ રાજકીય પંડિતે કરી ન હતી. 

ભાજપના નેતા દેવેન્દ્ર ફડણવીસે મુખ્ય પ્રધાન તરીકે શિંદેને ટેકો જાહેર કરતાં સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે તેઓ કિંગ નહીં પણ કિંગમેકર હશે. ફડણવીસના આ નિર્ણયથી રાજકીય પંડિતો પણ ચોંકી ગયા હતા. કોઈએ આગાહી કરી ન હતી કે ભાજપ શિંદેની શિવસેના (લગભગ 50 ધારાસભ્યો, જેમાં અપક્ષો સહિત)ને બમણી બેઠકો (120 ધારાસભ્યો) હોવા છતાં સત્તા સોંપશે. ચાલો સમજીએ કે શું ફડણવીસ અને ભાજપની કૂટનિતી. 

ખુદ એકનાથ શિંદેએ ભાજપ અને ફડણવીસના બલિદાનના વખાણ કર્યા હતા અને કહ્યું હતું કે આજના સમયમાં આવું બને તેવું લાગતું નથી. આ સમગ્ર દેશ માટે એક ઉદાહરણ છે. શિંદેએ કહ્યું, "આજે ભાજપ અને ફડણવીસએ શિવસેના પ્રમુખ બાળાસાહેબ ઠાકરેના જ સૈનિકને સમર્થન આપ્યું છે, હું વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહ અને રાષ્ટ્રપતિ જેપી નડ્ડાજીનો આભાર માનું છું. ખાસ કરીને દેવેન્દ્ર ફડણવીસનો આભાર, કારણ કે તેઓ પોતે આ પદ પર રહી શક્યા હોત. આ માત્ર રાજ્યમાં નહીં પરંતુ દેશમાં એક ઉદાહરણ હશે. આજના સમયમાં મને નથી લાગતું કે કોઈ આવું કરી શકે. ભાજપે જે વિશ્વાસ અમારામાં વ્યક્ત કર્યો છે તેને પૂર્ણ કરવાનો અમે ચોક્કસ પ્રયાસ કરીશું.

આ જુગાર રમીને, ભાજપે 2019માં ઉદ્ધવ ઠાકરેના 'વિશ્વાસઘાત'નો બદલો લીધો છે, જ્યારે શિવસેનાએ સાથે મળીને ચૂંટણી લડ્યા બાદ બદલો લીધો હતો અને કોંગ્રેસ અને NCP સાથે મળીને સરકાર બનાવી હતી. અજિત પવારને તોડ્યા પછી, ફડણવીસે સીએમ તરીકે શપથ લીધા પરંતુ બહુમતી સાબિત ન કરી શકવાને કારણે તેમને 24 કલાકની અંદર ખુરશી પરથી હટી જવું પડ્યું. એ બદલો ફડણવીસે ઠાકરેને હટાવીને પૂરો કર્યો છે. પરંતુ આ તખ્તાપલટ બાદ ફડણવીસને સીએમ ન બનાવીને ભાજપે એવો સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કર્યો છે કે સત્તાના લોભમાં ઉદ્ધવની સરકાર પડી નથી.

શિંદે સાથે શિવસેનાના 39 ધારાસભ્યોના બળવાથી, ઉદ્ધવ ઠાકરેની છાવણી આ સમગ્ર ઘટનામાં સતત ભાજપને વિલન તરીકે રજૂ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી હતી. સત્તાના લોભમાં ભાજપે તેમના પર બળવો અને હોર્સ ટ્રેડિંગનો આરોપ લગાવવાનું શરૂ કર્યું હતું. ભાજપે આ કથાને પળવારમાં ખંડન કરી દીધી.

રાજકીય નિષ્ણાતો એમ પણ કહે છે કે ફડણવીસે ક્વોન્ટમ લીપ લેવા માટે થોડાં પગલાં પાછાં લીધાં છે. આ પગલાથી તે જનતાને સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરશે કે તેણે શિવસેનાની સરકારને તોડી નથી, પરંતુ બાળાસાહેબ ઠાકરેના પગલે ચાલી રહેલી શિવસેનાને ઉદ્ધવ જૂથ સામેના અસંતોષમાં હટાવીને સત્તામાં આવવામાં મદદ કરી છે. અઘાડી ગઠબંધન વાળી સરકાર હિંદુત્વના એજન્ડામાંથી કથિત રીતે ભટકી ગયી હતી. એવું પણ માનવામાં આવી રહ્યું છે કે આગામી ચૂંટણીમાં ભાજપને તેનો ફાયદો મળી શકે છે.

આગામી સમયમાં ભાજપને આ 'ત્યાગ'નું મોટું ફળ મળવાની અટકળો લગાવવામાં આવી રહી છે. બીજી તરફ શિવસેના પ્રમુખ ઉદ્ધવ ઠાકરેને ઝટકો લાગી શકે છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ભાજપે આ દાવ દ્વારા ઉદ્ધવ ઠાકરે પાસેથી સત્તા છીનવી લીધા બાદ ઉદ્ધવ ઠાકરેને પાર્ટી અને બાળાસાહેબના વારસામાંથી બહાર કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. વાસ્તવમાં ઉદ્ધવ ઠાકરે સતત ઈમોશનલ કાર્ડ રમતા હતા અને પોતાને બાળાસાહેબના વારસાના અસલી વારસદાર ગણાવતા હતા. એટલું જ નહીં, તેમણે કહ્યું કે ભલે તે લોકો સરકાર બનાવે, પરંતુ શિવસેના મારી સાથે રહેશે. આવી સ્થિતિમાં ભાજપે શિવસેનાના બળવાખોર એકનાથ શિંદેને સીએમ બનાવ્યા છે જેથી પાર્ટીના મોટાભાગના લોકો પ્રભાવિત થઈને શિંદેની છાવણીમાં આવે. જો આમ થશે તો શિવસેના ખૂબ જ નબળી પડી જશે અને બે જૂથોમાં વહેંચાયેલો પક્ષ આગામી સમયમાં તેને પડકારી શકશે નહીં.

આ સિવાય કદાચ ભાજપે પોતાના ફાયદા માટે આ નિર્ણય લીધો છે. હકીકતમાં, 2019 માં પણ, દેવેન્દ્ર ફડણવીસે અજિત પવાર સાથે સીએમ તરીકે શપથ લીધા હતા, પરંતુ તેઓ માત્ર 80 કલાક સત્તામાં રહી શક્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં એકનાથ શિંદેને સીએમ બનાવીને ભાજપે સાબિત કરી દીધું છે કે તે સત્તાનો લાલચુ નથી. બીજું કે ભાજપ કિંગમેકર બનીને તે સત્તાનું સંચાલન પણ કરી શકશે. 

વાસ્તવમાં શિવસેના એકનાથ શિંદેના બળવા પછી જ મરાઠી કાર્ડ ચાલતું હતું. તેમણે કહ્યું કે અમે મહારાષ્ટ્રની જનતાની પાર્ટી છીએ અને ભાજપ ક્યારેય કોઈ શિવસૈનિકને સત્તામાં આવવા દેશે નહીં. પરંતુ ભાજપે આ દાવ રમીને તેના બંને દાવ કાપી નાખ્યા છે. આના દ્વારા ભાજપ મરાઠા પટ્ટામાં પોતાનો દાવો દાખવી શકશે અને બાળાસાહેબના વારસાના સાચા વારસદાર હોવાનો દાવો પણ કરશે. તમને જણાવી દઈએ કે બીજેપીએ બિહારમાં એવું જ કર્યું હતું, જ્યારે 2020ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં વધુ સીટો જીત્યા બાદ પણ નીતિશ કુમારને સરકાર બનાવવાની તક આપવામાં આવી હતી