આજની તા. 24 જાન્યુઆરી જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ, જાણો આજના દિવસનો શું છે ઈતિહાસ

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલાક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલો છે.

૧૮૪૮ – કેલિફોર્નિયા ગોલ્ડ રશ: જેમ્સ ડબલ્યુ.માર્શલ સેક્રામેન્ટોની નજીક સટરની મિલમાં સોનું મળેલ..

કેલિફોર્નિયા ગોલ્ડ રશ (૧૮૪૮–૧૮૫૫) એ ગોલ્ડ રશ હતો જે ૨૪ જાન્યુઆરી, ૧૮૪૮ના રોજ શરૂ થયો હતો, જ્યારે કેલિફોર્નિયાના કોલોમામાં સુટરની મિલમાં જેમ્સ ડબલ્યુ. માર્શલને સોનું મળ્યું હતું.  સોનાના સમાચાર બાકીના યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને વિદેશમાંથી આશરે ૩,૦૦,૦૦૦ લોકોને કેલિફોર્નિયામાં લાવ્યા.  મની સપ્લાયમાં સોનાના અચાનક પ્રવાહે અમેરિકન અર્થતંત્રને પુનઃજીવિત કર્યું;  ૧૮૫૦ ના સમાધાનમાં અચાનક વસ્તી વધારાએ કેલિફોર્નિયાને ઝડપથી રાજ્યનો દરજ્જો પ્રાપ્ત કર્યો. ગોલ્ડ રશની મૂળ કેલિફોર્નિયાના લોકો પર ગંભીર અસરો થઈ અને રોગ, ભૂખમરો અને કેલિફોર્નિયા  નરસંહારથી મૂળ અમેરિકન વસ્તીના ઘટાડાને વેગ મળ્યો.

 ૧૮૫૭ – કલકત્તા વિશ્વવિદ્યાલયની ઔપચારિક રીતે દક્ષિણ એશિયાના પ્રથમ સંપૂર્ણ વિકસિત વિશ્વવિદ્યાલય તરીકે સ્થાપના કરવામાં આવી.

યુનિવર્સિટી ઓફ કલકત્તા ભારતની એક જાહેર કોલેજીય રાજ્ય સંશોધન યુનિવર્સિટી છે, જે કોલકાતા, પશ્ચિમ બંગાળ, ભારતમાં સ્થિત છે.  દર વર્ષે ભારતભરની શ્રેષ્ઠ રાજ્ય સંશોધન યુનિવર્સિટીઓમાંની એક ગણાતી, CUએ ઘણી વખત ભારતની શ્રેષ્ઠ યુનિવર્સિટીઓમાં ટોચનું સ્થાન મેળવ્યું છે.  તેની પાસે કોલકાતા અને નજીકના વિસ્તારોમાં ૧૫૧ સંલગ્ન અંડરગ્રેજ્યુએટ કોલેજો અને ૧૬ સંસ્થાઓ છે.  તેની સ્થાપના ૨૪ જાન્યુઆરી ૧૮૫૭ના રોજ કરવામાં આવી હતી અને તે એશિયામાં સૌથી જૂની મલ્ટિડિસિપ્લિનરી અને યુરોપિયન-શૈલીની સંસ્થા છે.  આજે, યુનિવર્સિટીનું કાર્યક્ષેત્ર પશ્ચિમ બંગાળના કેટલાક જિલ્લાઓ સુધી મર્યાદિત છે, પરંતુ સ્થાપના સમયે તેની પાસે લાહોરથી મ્યાનમાર સુધીનો કેચમેન્ટ વિસ્તાર હતો.  ભારતમાં, તે "ફાઇવ-સ્ટાર યુનિવર્સિટી" તરીકે ઓળખાય છે અને નેશનલ એસેસમેન્ટ એન્ડ એક્રેડિટેશન કાઉન્સિલ (NAAC) દ્વારા તેને "A+" ગ્રેડની માન્યતા આપવામાં આવી છે.  યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટ્સ કમિશન (UGC) દ્વારા કલકત્તા યુનિવર્સિટીને "વિશેષ ક્ષેત્રમાં શ્રેષ્ઠતા માટે સંભવિત કેન્દ્ર" અને "ઉત્કૃષ્ટતા માટે સંભાવના ધરાવતી યુનિવર્સિટી" નો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો હતો.

 ૧૯૦૮ – રોબર્ટ બેડન-પોવેલ દ્વારા ઈંગ્લેન્ડમાં પ્રથમ બોય સ્કાઉટ ટુકડીનું આયોજન કરવામાં આવ્યું.

સ્કાઉટિંગ, જેને સ્કાઉટ ચળવળ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે સ્કાઉટ પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરતી વિશ્વવ્યાપી યુવા ચળવળ છે, કેમ્પિંગ, વૂડક્રાફ્ટ, એક્વેટિક્સ, હાઇકિંગ, બેકપેકિંગ અને રમતગમત સહિતની વ્યવહારિક આઉટડોર પ્રવૃત્તિઓ પર ભાર મૂકવાનો અનૌપચારિક શિક્ષણનો કાર્યક્રમ છે.  અન્ય વ્યાપકપણે માન્યતા પ્રાપ્ત ચળવળની લાક્ષણિકતા સ્કાઉટ ગણવેશ છે, જે દેશમાં સામાજિક સ્થિતિના તમામ તફાવતોને છુપાવવા અને સમાનતાને પ્રોત્સાહિત કરવાના ઉદ્દેશ્યથી, ગળાનો ભાગ અને ઝુંબેશની ટોપી અથવા તુલનાત્મક હેડવેર સાથે.  વિશિષ્ટ સમાન ચિહ્નમાં ફ્લેર-ડી-લિસ અને ટ્રેફોઇલ તેમજ મેરિટ બેજ અને અન્ય પેચનો સમાવેશ થાય છે.

સ્કાઉટિંગ ચળવળનું ટ્રિગર 1908માં રોબર્ટ બેડન-પોવેલ દ્વારા લખાયેલ સ્કાઉટિંગ ફોર બોયઝનું પ્રકાશન હતું.  ઇંગ્લેન્ડની સૌથી પ્રસિદ્ધ જાહેર શાળાઓમાંની એક, ચાર્ટરહાઉસ ખાતે, બેડન-પૉવેલને આઉટડોરમાં રસ હતો.  પાછળથી, લશ્કરી અધિકારી તરીકે, બેડન-પૉવેલ 1880ના દાયકામાં બ્રિટિશ ભારતમાં તૈનાત હતા જ્યાં તેમણે લશ્કરી સ્કાઉટિંગમાં રસ લીધો અને 1884માં તેમણે રિકોનિસન્સ અને સ્કાઉટિંગ પ્રકાશિત કર્યું.

 1896માં, બેડન-પાવેલને બીજા મેટાબેલે યુદ્ધ દરમિયાન જનરલ ફ્રેડરિક કેરિંગ્ટનને ચીફ ઓફ સ્ટાફ તરીકે સધર્ન રોડેસિયા (હવે ઝિમ્બાબ્વે)ના મેટાબેલેલેન્ડ પ્રદેશમાં સોંપવામાં આવ્યા હતા.  જૂન 1896માં તેઓ અહીં મળ્યા અને આફ્રિકામાં બ્રિટિશ આર્મી માટે અમેરિકામાં જન્મેલા ચીફ ઑફ સ્કાઉટ્સ ફ્રેડરિક રસેલ બર્નહામ સાથે આજીવન મિત્રતા શરૂ કરી.  બેડન-પોવેલ માટે આ એક રચનાત્મક અનુભવ હતો એટલું જ નહીં કારણ કે તેમની પાસે તેમના જીવનનો સમય દુશ્મનના પ્રદેશમાં જાસૂસી મિશનની કમાન્ડિંગ હતી, પરંતુ કારણ કે તેમના પછીના ઘણા બોય સ્કાઉટ વિચારો અહીં ઉદ્ભવ્યા હતા.

માટોબો હિલ્સ બેડન-પોવેલે સૌપ્રથમ બર્નહામ દ્વારા પહેરવામાં આવતી તેની  ઝુંબેશની ટોપી પહેરવાનું શરૂ કર્યું, અને તેનું કુડુ હોર્ન, નેડેબેલ યુદ્ધ સાધન પ્રાપ્ત કર્યું, જે બાદમાં તેણે પ્રથમ બોય સ્કાઉટ્સને જગાડવા અને તેમને એકસાથે તાલીમ અભ્યાસક્રમોમાં બોલાવવા માટે દરરોજ સવારે બ્રાઉનસી ટાપુ પર ઉપયોગ કર્યો.  

 ૧૯૪૬ – સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભાએ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર અણુ ઊર્જા આયોગની સ્થાપનાનો પ્રથમ ઠરાવ પસાર કર્યો.

તેના પરમાણુ શસ્ત્રાગાર એ શરતે કે યુ.એન.એ પરમાણુ વિકાસ પર નિયંત્રણો લાદ્યા છે જે યુનાઈટેડ નેશન્સ સિક્યોરિટી કાઉન્સિલના વીટોને આધીન રહેશે નહીં.  આ નિયંત્રણો માત્ર અણુ ઊર્જાના શાંતિપૂર્ણ ઉપયોગને મંજૂરી આપશે.  આ યોજના કમિશન દ્વારા પસાર કરવામાં આવી હતી, પરંતુ સોવિયેત યુનિયન દ્વારા સંમતિ આપવામાં આવી ન હતી જેણે સુરક્ષા પરિષદમાં દરખાસ્ત પર દૂર રહ્યા હતા.  યોજના પર ચર્ચા ૧૯૪૮સુધી ચાલુ રહી, પરંતુ ૧૯૪૭ની શરૂઆતમાં તે સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે કરાર અસંભવિત હતો.

 યુએન જનરલ એસેમ્બલીએ ૧૯૫૨ માં UNAEC ને સત્તાવાર રીતે વિખેરી નાખ્યું, જો કે કમિશન જુલાઈ ૧૯૪૯ થી નિષ્ક્રિય હતું.

 ૧૯૫૦ – જન ગણ મન ગીતને ભારતની બંધારણ સભાએ રાષ્ટ્રગીત તરીકે અપનાવ્યું.

જન ગણ મન ભારતનુ રાષ્ટ્રગીત છે. નોબૅલ પારિતોષિક વિજેતા રવિન્દ્રનાથ ટાગોર રચીત બંગાળી ભાષાની કવિતામાંથી પ્રથમ પાંચ કડીઓને ભારતનાં રાષ્ટ્ર ગીત તરીકે અપનાવાયેલ છે. આ ગીત પ્રથમ વખત ડિસેમ્બર ૨૭,૧૯૧૧નાં દિવસે ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસનાં કોલકોતા અધિવેશનમાં ગાવામાં આવ્યું હતું અને ૨૪ જાન્યુઆરી,૧૯૫૦ ના દિવસે ગણતંત્રમાં રાષ્ટ્રગીત તરીકે સન્માનિત કરાયું હતું.

 ૧૯૬૬ - જીનિવા જવા નીકળેલું એર ઇન્ડિયાનું વિમાન (ફ્લાઇટ નં. ૧૦૧) ફ્રાન્સની વિખ્યાત મોં બ્લાં પર્વતમાળાના બોસન્સ નામના શિખર પર તૂટી પડતાં તમામ ૧૧૭ મુસાફરો માર્યા ગયા. 

એર ઇન્ડિયા ફ્લાઇટ 101 એ બોમ્બેથી લંડનની એર ઇન્ડિયાની પેસેન્જર ફ્લાઇટ હતી. ૨૪ જાન્યુઆરી ૧૯૬૬ની સવારે ૮.૦૨ CET પર, ફ્લાઇટનું સંચાલન કરી રહેલા વિમાને આકસ્મિક રીતે ફ્રાન્સના મોન્ટ બ્લેન્કમાં ઉડાન ભરી હતી. વિમાનના મુખ્ય ચાલક હજારીલાલ પુરોહિત ૨૦૦ કલાકના ઉડ્ડયનનો અનુભવ ધરાવતા કાબેલ પાયલટ હતા. આ અકસ્માત VOR ડેટાના બદલામાં રડાર નિયંત્રક તરફથી પાઇલટને આપવામાં આવેલી ગેરસમજ મૌખિક સૂચનાને કારણે થયો હતો, જેમાંથી એક રીસીવર સેવામાંથી બહાર હતો.  બોર્ડ પરના તમામ ૧૧૭ સભ્યો અસરથી મૃત્યુ પામ્યા હતા.  માર્યા ગયેલા મુસાફરોમાં ડૉ. હોમી જહાંગીર ભાભા, ભારતીય અણુ ઊર્જા આયોગના સ્થાપક અને અધ્યક્ષ હતા.

 અવતરણ:-

 ૧૯૨૭ – પ્રિયકાંત મણિયાર, ગુજરાતી સાહિત્યકાર (અ. ૧૯૮૫)

તેમનો જન્મ ૨૪ જાન્યુઆરી, ૧૯૨૭ ના રોજ અમદાવાદ જિલ્લાના વિરમગામ ખાતે થયો હતો. તેમણે ફક્ત ૯ ધોરણ સુધી અભ્યાસ કરેલો. તેમનું અવસાન ૨૫ જૂન, ૧૯૭૬ ના રોજ અમદાવાદ ખાતે થયું હતું.

તેમનો પ્રથમ કાવ્યસંગ્રહ પ્રતીક ૧૯૫૩માં પ્રગટ થયો હતો. ત્યાર બાદ અશબ્દ રાત્રિ (૧૯૫૯), સ્પર્શ ‍(૧૯૬૬), સમીપ ‍(૧૯૭૨), પ્રબલ ગતિ (૧૯૭૪) પ્રગટ થયા હતા. વ્યોમલિપિ અને લીલેરો ઢાળ તેમના મરણોત્તર પ્રકાશનો છે.

તેમને કુમાર સુવર્ણ ચંદ્રક

૧૯૭૨-૭૩: ઉમા-સ્નેહરશ્મિ પારિતોષિક

૧૯૮૨: સાહિત્ય અકાદમી, દિલ્હીનો પુરસ્કારથી સન્માનિત કરાયા હતા.

 પૂણ્યતિથી:-

 ૧૯૬૬ – ડૉ. હોમી ભાભા, ભારતીય ભૌતિકશાસ્ત્રી અને શિક્ષણવિદ્‌ (જ. ૧૯૦૯)

હોમી જહાંગીર ભાભા પોતાના સમયના અગ્રગણ્ય ભૌતિકશાસ્ત્રી હતા. તેઓ ભારતના પરમાણુ કાર્યક્રમના પિતા ગણાય છે. ભાભા જ્યારે કૅવેન્ડિશ પ્રયોગશાળા, કેમ્બ્રિજમાં વૈજ્ઞાનિક તરીકે કામ કરતા હતા ત્યારે, બીજું વિશ્વયુદ્ધ ચાલુ થતાં તે પોતાનું સંશોધન કાર્ય ગુમાવી બેઠા અને તેમને ભારત પાછા આવવું પડ્યું, જ્યાં તેમણે ઈન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સ, બેંગલોર ખાતે સી. વી. રામનના નેજા હેઠળ કૉસ્મિક રે ઇન્સ્ટિટ્યૂટ સ્થાપના કરી (૧૯૩૯). જે.આર.ડી. તાતાની મદદ વડે તેમણે મુંબઈમાં ટાટા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ફંડામેન્ટલ રિસર્ચનો આરંભ કર્યો. વિશ્વયુદ્ધ પુરું થતાં, ભારતની સ્વતંત્રતા સાથે પંડિત જવાહરલાલ નહેરૂની પરવાનગી મેળવી તેમણે અણુશક્તિના શાંતિમય ઉપયોગોના સંશોધન તરફ પ્રયાસો આદર્યા. ૧૯૪૮માં તેમણે અટૉમિક એનર્જી કમિશન ઑફ ઇન્ડિયાની સ્થાપના કરી. તેમણે આંતરરાષ્ટ્રીય અણુશક્તિ સભાઓમાં ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું તથા ૧૯૫૫માં તેઓ જીનીવામાં યોજાયેલ સંયુક્ત રાષ્ટ્રની અણુશક્તિના શાંતિમય ઉપયોગોની સભાના પ્રમુખ રહ્યા હતા.

તેમનું મૃત્યુ ૧૯૬૬ માઉન્ટ બ્લાન્ક નજીક વિમાન દુર્ઘટનામાં થયું હતું.

ભાભા અણુસંશોધન કેન્દ્રનું નામ તેમના માનમાં રાખવામાં આવ્યું છે.

 તહેવારો અને ઉજવણીઓ

 ઉત્તર પ્રદેશ દિવસ

ઉત્તર પ્રદેશ દિવસ ભારતીય રાજ્ય, ઉત્તર પ્રદેશના સ્થાપના દિવસ તરીકે દર વર્ષે ૨૪ જાન્યુઆરીએ મનાવવામાં આવે છે. આ દિવસ યુ.પી. દિવસ અથવા ઉત્તર પ્રદેશ દિન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.

૨૪ જાન્યુઆરી ૧૯૫૦ના રોજ, સંયુક્ત પ્રાંત(આગ્રા અને અવધના સંયુક્ત પ્રાંત એ બ્રિટિશ રાજ હેઠળનો ભારતનો પ્રાંત હતો, જે ૧૯૦૨ થી ૧૯૨૧ સુધી અસ્તિત્વમાં હતો;  ભારત સરકારના અધિનિયમ ૧૯૩૫ દ્વારા અધિકૃત નામને ટૂંકાવીને સંયુક્ત પ્રાંત (યુપી) કરવામાં આવ્યું હતું, જેના દ્વારા પ્રાંત સામાન્ય રીતે જાણીતો હતો, અને જે નામથી તે ૧૯૫૦ સુધી સ્વતંત્ર ભારતનો પ્રાંત પણ હતો.)નું નામ બદલીને ઉત્તર પ્રદેશ કરવામાં આવ્યું. મે ૨૦૧૭ માં, ઉત્તર પ્રદેશ સરકારે દર વર્ષે ૨૪ જાન્યુઆરીએ યુપી દિવસ ઉજવવાની જાહેરાત કરી હતી.   રાજ્યપાલ રામ નાઈક દ્વારા યુપી દિવસની ઉજવણીનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો હતો.