આજની તારીખ ૭ ઑગસ્ટનો જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ, આજના દિવસનું ઇતિહાસના પાને શું છે મહત્ત્વ
આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલાક ખાસ વાતો.કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલો છે. આજના દિવસના મહત્ત્વના બનાવો 1. ૧૯૪૪ – 'આઇબીએમ' કંપનીએ પ્રથમ પ્રોગ્રàª
આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલાક ખાસ વાતો.કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલો છે.
આજના દિવસના મહત્ત્વના બનાવો
1. ૧૯૪૪ – "આઇબીએમ" કંપનીએ પ્રથમ પ્રોગ્રામ નિયંત્રિત ગણનયંત્ર (કેલક્યુલેટર), 'સ્વચાલિત અનુક્રમ નિયંત્રિત ગણનયંત્ર' (જે હાર્વર્ડ માર્ક-૧ તરીકે ઓળખાયું), સમર્પિત કર્યું.
👍IBM ઓટોમેટિક સિક્વન્સ કંટ્રોલ્ડ કેલ્ક્યુલેટર (ASCC), જેને હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીના સ્ટાફ દ્વારા માર્ક I કહેવામાં આવે છે, તે એક સામાન્ય હેતુનું ઇલેક્ટ્રોમિકેનિકલ કમ્પ્યુટર હતું જેનો ઉપયોગ બીજા વિશ્વયુદ્ધના છેલ્લા ભાગ દરમિયાન યુદ્ધમાં કરવામાં આવ્યો હતો.
2. ૧૯૪૭ – "બોમ્બે મ્યુનિશિપલ કોર્પોરેશને" "બોમ્બે ઇલેક્ટ્રિક સપ્લાય એન્ડ ટ્રાન્સપોર્ટ" (બેસ્ટ,BEST)નો હવાલો સંભાળ્યો.
બૃહન્મુંબઈ ઈલેક્ટ્રિસિટી સપ્લાય એન્ડ ટ્રાન્સપોર્ટ (BEST) એ મુંબઈ, મહારાષ્ટ્ર, ભારતમાં સ્થિત નાગરિક પરિવહન અને વીજળી પ્રદાતા જાહેર સંસ્થા છે. તે મૂળરૂપે ૧૮૭૩ માં "બોમ્બે ટ્રામવે કંપની લિમિટેડ" નામની ટ્રામવે કંપની તરીકે સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી. કંપનીએ તેની ટ્રામ માટે વીજળી ઉત્પન્ન કરવા માટે નવેમ્બર ૧૯૦૫માં વાડી બંદર ખાતે કેપ્ટિવ થર્મલ પાવર સ્ટેશનની સ્થાપના કરી અને તેને શહેરને વીજળી પુરી પાડવા માટે પણ સ્થાન આપ્યું અને પોતાને "બોમ્બે ઇલેક્ટ્રિક સપ્લાય એન્ડ ટ્રામવેઝ (બેસ્ટ)" કંપનીમાં પુનઃ-બ્રાન્ડ કર્યું. ૧૯૨૬ માં, બેસ્ટ મોટર બસોનું ઓપરેટર પણ બન્યું. ૧૯૪૭માં, બેસ્ટ એ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનનું એક ઉપક્રમ બન્યું અને તેણે પોતાને "બોમ્બે ઇલેક્ટ્રિક સપ્લાય એન્ડ ટ્રાન્સપોર્ટ (બેસ્ટ)" તરીકે પુનઃબ્રાંડ કર્યું. ૧૯૯૫ માં સંસ્થાનું નામ બદલીને મુંબઈની સાથે "બૃહન્મુંબઈ ઇલેક્ટ્રિક સપ્લાય એન્ડ ટ્રાન્સપોર્ટ (BEST)" રાખવામાં આવ્યું. તે હવે મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન હેઠળ સ્વાયત્ત સંસ્થા તરીકે કાર્યરત છે.
3. ૧૯૫૫ – "ટોક્યો ટેલિકોમ્યુનિકેશન એન્જીનિયરીંગ", "સોની"ની પૂર્વજ કંપનીએ, જાપાનમાં તેનો પ્રથમ ટ્રાન્ઝિસ્ટર રેડિયો વેંચ્યો.
ઓગસ્ટ ૧૯૫૫ માં, ટોક્યો સુશીન કોગ્યોએ સોની TR-55, જાપાનનો પ્રથમ વ્યાવસાયિક રીતે ઉત્પાદિત ટ્રાન્ઝિસ્ટર રેડિયો રજૂ કર્યો. તેઓએ તે જ વર્ષે ડિસેમ્બરમાં TR-72 રજૂ કરીને અનુસર્યું, જે ઉત્પાદન કેનેડા, ઑસ્ટ્રેલિયા, નેધરલેન્ડ અને જર્મની સહિત જાપાન અને નિકાસ બજારોમાં બંને તરફેણમાં આવ્યું હતું. છ ટ્રાન્ઝિસ્ટર, પુશ-પુલ આઉટપુટ અને મોટા પ્રમાણમાં સુધારેલી સાઉન્ડ ક્વોલિટીને દર્શાવતા, TR-72 સાઠના દાયકાના પ્રારંભમાં લોકપ્રિય વિક્રેતા તરીકે ચાલુ રહ્યું.
4. ૧૯૭૬ – વાઇકિંગ કાર્યક્રમ: 'વાઇકિંગ ૨' યાન મંગળની ભ્રમણકક્ષામાં દાખલ થયું.
વાઇકિંગ પ્રોગ્રામમાં સમાન અમેરિકન સ્પેસ પ્રોબ્સની જોડીનો સમાવેશ થતો હતો, વાઇકિંગ 1 અને વાઇકિંગ 2, જે ૧૯૭૬માં મંગળ પર ઉતર્યા હતા. દરેક અવકાશયાન બે મુખ્ય ભાગોથી બનેલું હતું: ભ્રમણકક્ષામાંથી મંગળની સપાટીને ફોટોગ્રાફ કરવા માટે રચાયેલ ઓર્બિટર અને લેન્ડર સપાટી પરથી ગ્રહનો અભ્યાસ કરવા માટે રચાયેલ છે. ઓર્બિટર્સ એકવાર નીચે સ્પર્શ્યા પછી લેન્ડર્સ માટે સંચાર રિલે તરીકે પણ કામ કરતા હતા.
વાઇકિંગ પ્રોગ્રામ નાસાના અગાઉના, વધુ મહત્વાકાંક્ષી, વોયેજર માર્સ પ્રોગ્રામથી વધ્યો, જે ૧૯૭૦ ના દાયકાના અંતમાં સફળ વોયેજર ડીપ સ્પેસ પ્રોબ્સ સાથે સંબંધિત ન હતો. વાઇકિંગ 1 ૨૦ ઓગસ્ટ,૧૯૭૫ ના રોજ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું, અને બીજું યાન, વાઇકિંગ 2, ૯ સપ્ટેમ્બર, ૧૯૭૫ના રોજ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું, બંને સેંટોર ઉપલા તબક્કા સાથે ટાઇટન IIIE રોકેટ પર સવાર હતા. વાઇકિંગ 1 એ ૧૯ જૂન, ૧૯૭૬ના રોજ મંગળની ભ્રમણકક્ષામાં પ્રવેશ કર્યો, વાઇકિંગ 2 ઓગસ્ટ ૭ ના રોજ આવ્યો.
5. ૨૦૧૬ – વિજય રૂપાણીએ ગુજરાત રાજ્યના સોળમા મુખ્યમંત્રી તરીકે શપથ ગ્રહણ કર્યા.
વિજય રૂપાણી ભારતીય જનતા પક્ષના રાજનેતા છે. પશ્ચિમ રાજકોટનાં પ્રતિનિધિરૂપે એ ગુજરાત વિધાનસભાના સદસ્ય છે. એમણે ૭ ઓગસ્ટ ૨૦૧૬ ના રોજ ગુજરાત રાજ્યના સોળમા મુખ્યમંત્રી તરીકે શપથ ગ્રહણ કર્યા હતા. મુખ્યમંત્રી બન્યા પહેલાં તેઓ ભારતીય જનતા પક્ષના રાજ્યાધ્યક્ષ અને રાજ્યસભાના સભ્ય પણ હતા.
આજના દિવસે અવતરેલા મહાન વ્યક્તિત્ત્વ
૧૯૩૫ – રાજમોહન ગાંધી, શિક્ષણશાસ્ત્રી, રાજનૈતિક કાર્યકર્તા, જીવનચરિત્ર લેખક તેમનો આજે જન્મ દિવસ છે.
૧૯૩૫ – રાજમોહન ગાંધી, શિક્ષણશાસ્ત્રી, રાજનૈતિક કાર્યકર્તા, જીવનચરિત્ર લેખક તેમનો આજે જન્મ દિવસ છ. તેમના શિક્ષણનો આરંભ મૉડર્ન સ્કૂલ ખાતે થયો હતો. તેઓ હાલના સમયમાં દિલ્હી સ્થિત સેંટર ફૉર પૉલિસી સ્ટડીઝ ખાતે રિસર્ચ પ્રોફેસર તરીકે કાર્ય કરી રહ્યા છે. આ ઉપરાંત તેઓ વર્તમાનમાં અમેરિકા ખાતે આવેલા ઇલિનૉય વિશ્વવિદ્યાલય અર્બાના-શૈંપેનમાં વિઝિટિંગ પ્રોફેસર તરીકે પણ કાર્ય કરે છે.
તેમના પિતા હિન્દુસ્તાન ટાઈમ્સના મેનેજિંગ એડિટર
રાજમોહન ગાંધીનો જન્મ ૭ ઓગસ્ટ ૧૯૩૫ના રોજ નવી દિલ્હીમાં દેવદાસ અને લક્ષ્મી ગાંધીને ત્યાં થયો હતો. તેમના પિતા હિન્દુસ્તાન ટાઈમ્સના મેનેજિંગ એડિટર હતા. રાજમોહન ગાંધી સેન્ટ સ્ટીફન્સ કોલેજમાં ભણ્યા. તેમના દાદા સી. રાજગોપાલાચારી, લોર્ડ લુઈસ માઉન્ટબેટન પછી ભારતના બીજા ગવર્નર જનરલ હતા, જેઓ મહાત્મા ગાંધીના અગ્રણી સહયોગીઓમાંના એક હતા.
યુનિવર્સિટી ઓફ ઇલિનોઇસમાં ભણાવતા
ભારતમાં ૧૯૭૫-૭૭ ની કટોકટી દરમિયાન, તેઓ વ્યક્તિગત રીતે લોકશાહી અધિકારો માટે સક્રિય હતા અને ૧૯૬૪ થી ૧૯૮૧ દરમિયાન બોમ્બેમાં પ્રકાશિત સાપ્તાહિક જર્નલ હિમ્મત દ્વારા થતા તેમના વિચારો રજુ કર્યા હતા. યુનિવર્સિટી ઓફ ઇલિનોઇસમાં ભણાવતા પહેલા, તેમણે નવી દિલ્હી થિંક-ટેંક, સેન્ટર ફોર પોલિસી રિસર્ચ સાથે સંશોધન પ્રોફેસર તરીકે સેવા આપી હતી. ૧૯૮૫ થી ૧૯૮૭ સુધી, તેમણે મદ્રાસ (હાલ ચેન્નાઈ)માં દૈનિક ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસનું સંપાદન કર્યું. ૨૦૦૪માં. તેમને ચેમ્પેન, ઇલિનોઇસ શહેરમાંથી આંતરરાષ્ટ્રીય માનવતાવાદી પુરસ્કાર (માનવ અધિકાર) મળ્યો અને ૧૯૯૭ માં, તેમને યુનિવર્સિટી ઓફ કેલગરી તરફથી કાયદાની માનદ ડોક્ટરેટ અને ઓબિરિન યુનિવર્સિટી,
ટોક્યો તરફથી ફિલસૂફીની માનદ ડોક્ટરેટ આપવામાં આવી.
૧૯૮૯ માં, ગાંધીએ અમેઠીમાં રાજીવ ગાંધી સામે જનતા દળ તરફથી લોકસભાની ચૂંટણી લડી હતી.
તેમણે રાજ્યસભા (ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ)માં (૧૯૯૦-૯૨) સેવા આપી હતી અને ૧૯૯૦માં જિનીવામાં યુએન માનવાધિકાર આયોગમાં ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. ભારતીય સંસદમાં તેઓ અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિની સ્થિતિને સંબોધતી બંને ગૃહોની સમિતિ સર્વપક્ષીય સંયુક્તના કન્વીનર હતા.
૨૧ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૪ના રોજ તેઓ આમ આદમી પાર્ટીમાં જોડાયા હતા. તેઓ પૂર્વ દિલ્હી મતવિસ્તારમાંથી ૨૦૧૪ની સામાન્ય ચૂંટણી લડ્યા હતા અને હારી ગયા હતા. રાજમોહન ગાંધીએ ઉષા સાથે લગ્ન કર્યા છે. તેમને સુપ્રિયા અને દેવદત્ત નામના બે બાળકો છે.
આજનો દિવસે ઇતિહાસમાં આ બે વિભૂતિઓની પુણ્યતિથિ પણ છે
1. ૯૦૧ – વીરચંદ રાઘવજી ગાંધી, જૈન વિદ્વાન, શિકાગો ખાતેની ધર્મ સંસદમાં જૈન ધર્મના પ્રતિનિધિ (જ. ૧૮૬૪)
વીરચંદ રાઘવજી ગાંધી જૈન વિદ્વાન હતા જેમણે ૧૮૯૩માં શિકાગો ખાતેની ધર્મ સંસદમાં જૈન ધર્મનું પ્રતિનિધિત્ત્વ કર્યું હતું.તેઓ વ્યાવસાયિક રીતે વકીલ (બેરિસ્ટર) હતા. તેમણે જૈનોના અધિકારોના રક્ષણ માટે કાર્ય કરવા ઉપરાંત જૈન તેમજ અન્ય ધર્મ અને દર્શન પર લેખનકાર્ય કર્યું અને વ્યાખ્યાન આપ્યા.
૧૬ વર્ષની ઉંમરે ભાવનગર મેટ્રીક પરીક્ષામાં પ્રથમ સ્થાન
વીરચંદ ગાંધીનો જન્મ ૨૫ ઓગસ્ટ ૧૮૬૪ના રોજ ગુજરાતના ભાવનગર નજીક મહુવામાં નગરશેઠ રાઘવજી તેજપાલજી ગાંધીને ત્યાં થયો હતો. પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શિક્ષણ મહુવામાં પૂરું કર્યા બાદ તેમને વધુ અભ્યાસ માટે ભાવનગર મોકલવામાં આવ્યા. ૧૮૭૯માં તેમના લગ્ન જીવીબેન સાથે થયાં. ૧૬ વર્ષની ઉંમરે ભાવનગર મેટ્રીક પરીક્ષામાં પ્રથમ સ્થાન મેળવવા બદલ તેમને શ્રી જસવંત સિંહજી શિષ્યવૃત્તિથી સન્માનિત કરાયા. ગાંધીએ તેમનો અભ્યાસ મુંબઈ વિશ્વવિદ્યાલય સંલગ્ન એલફિન્સ્ટોન કોલેજમાં ચાલુ રાખ્યો. તેમણે ૧૮૮૪માં કાયદાશાસ્ત્રમાં સ્નાતકની પદવી મેળવી. તેઓ ગુજરાતી, હિંદી, બંગાળી, અંગ્રેજી, પ્રાકૃત, સંસ્કૃત તેમજ ફ્રેન્ચ ભાષા સહિત ચૌદથી પણ વધારે ભાષાઓ બોલી શકતા હતા. વીરચંદ મહાત્મા ગાંધીના મિત્ર હતા અને તેમણે મહાત્મા ગાંધીને શાકાહારી આહારના પોતાના પ્રયોગમાં સામેલ કર્યા હતા. વીરચંદે ગાંધીજીને વ્યાવસાયિક સંઘર્ષના દિવસોમાં મદદ કરી હતી.
પાલીતાણા રાજ્યના શાસક દ્વારા લગાડવામાં આવેલ કરનો વિરોધ કર્યો
૧૮૮૫માં એકવીસ વર્ષની ઉંમરે તેઓ જૈન એસોશિએશન ઓફ ઇન્ડિયાના માનદ મંત્રી બન્યા હતા. પોતાના શાસનકાળ દરમિયાન તેઓએ શત્રુંજય પર્વત અને પાલીતાણાની મુલાકાત લેનારા તીર્થયાત્રીઓ પર પાલીતાણા રાજ્યના શાસક દ્વારા લગાડવામાં આવેલ કરનો વિરોધ કર્યો હતો. આ સંઘર્ષ દરમિયાન તેઓ મુંબઈના બ્રિટીશ ઉપનિવેશક ગવર્નર લોર્ડ રેય તથા કાઠિયાવાડ એજન્સીના કર્નલ જૉન વૉટસનને મળ્યા હતા. આ બન્ને મહાનુભાવોની મદદથી તેઓ છેવટે પ્રત્યેક યાત્રી પરના વ્યક્તિગત કરને બદલે વાર્ષિક ૧૫૦૦૦ રૂપિયાના ચૂકવણા માટે સહમત થયા હતા. રાઘવજીએ જૈન ધર્મના પવિત્ર સ્થળ શિખરજીની પાસે ૧૮૮૧માં શરૂ કરવામાં આવેલ સૂવરના કતલખાનાં બંધ કરાવવા માટે સંઘર્ષ કર્યો હતો. તેમણે બંગાળી શીખવા માટે છ માસ જેટલો સમય કલકત્તામાં વીતાવ્યો હતો. આ દરમિયાન કતલખાના બંધ કરાવાના મુકદ્દમાની તૈયારી કરી હતી. છેવટે તેઓ કતલખાનાં બંધ કરાવાના પોતાના પ્રયાસોમાં સફળ રહ્યાં હતા.
ધર્મ સંસદમાં જૈન ધર્મનું પ્રતિનિધિત્ત્વ
વીરચંદે ૧૮૯૩માં શિકાગો ખાતેની પ્રથમ ધર્મ સંસદમાં જૈન ધર્મનું પ્રતિનિધિત્ત્વ કર્યું હતું. શરૂઆતમાં ધર્મ સંસદમાં જૈન ધર્મનું પ્રતિનિધિત્ત્વ કરવાનું આમંત્રણ આચાર્ય આત્મારામના નામથી ઓળખાતા જૈન ભિક્ષુ આચાર્ય વિજયાનંદસૂરીને મળ્યું હતું. પરંતુ જૈન ભિક્ષુઓ વિદેશયાત્રા ન કરતા હોવાથી તેઓ ઉપસ્થિત રહી શક્યા નહોતા. આત્મારામે પોતાની જગ્યાએ વીરચંદનું નામ સૂચવ્યું હતું.
સ્વામી વિવેકાનંદ તેમના સમકાલીન હતા
શિકાગોના ઠંડા વાતાવરણમાં પણ તેમના શાકાહારના પાલનથી વિવેકાનંદ ખૂબ જ પ્રભાવિત થયા હતા. જૂનાગઢના દિવાનને ૧૮૯૪ના પત્રમાં તેઓ (વિવેકાનંદ) લખે છે કે, "અહીં વિરચંદ ગાંધી છે જેમને તમે મુંબઈમાં બહુ સારી રીતે ઓળખતા હતા. આ વ્યક્તિ આટલા ઠંડા વાતાવરણમાં પણ ફક્ત શાકભાજી જ આહારમાં લે છે. આ દેશના લોકો તેમને બહુ સારી રીતે પસંદ કરે છે.
૭ ઓગસ્ટ ૧૯૦૧ના રોજ ફક્ત સાડત્રીસ વર્ષની ઉંમરે મુંબઈ પાસે મહુવાર ખાતે ફેફસામાં રક્તસ્ત્રાવ થવાના કારણે તેમનું અવસાન થયું હતું.
2. ૧૯૪૧ – કવિવર રવિન્દ્રનાથ ટાગોર (રોબિન્દ્રોનાથ ઠાકુર), ભારતીય લેખક,કવિ, નોબેલ પારિતોષિક સન્માનીત. (જ. ૧૮૬૧)
રવીન્દ્રનાથ ટાગોર એક ભારતીય બંગાળી બહુમાત્ર હતા જેમણે કવિ, લેખક, નાટ્યકાર, સંગીતકાર, ફિલસૂફ, સમાજ સુધારક અને ચિત્રકાર તરીકે કામ કર્યું હતું. રવીન્દ્રનાથ ટાગોરનો જન્મ 7 મે 1861ના રોજ કોલકાતાના જોરાસાંકો ઠાકુરબારીમાં થયો હતો. તેમના પિતા દેવેન્દ્રનાથ ટાગોર અને માતા શારદા દેવી હતા. તેમણે તેમનું પ્રારંભિક શિક્ષણ પ્રતિષ્ઠિત સેન્ટ ઝેવિયર્સ સ્કૂલમાં મેળવ્યું હતું. બેરિસ્ટર બનવાની ઇચ્છામાં, તેમણે 1878 માં બ્રિજટન, ઇંગ્લેન્ડની પબ્લિક સ્કૂલમાં પ્રવેશ મેળવ્યો, પછી લંડન યુનિવર્સિટીમાં કાયદાનો અભ્યાસ કર્યો, પરંતુ ડિગ્રી મેળવ્યા વિના 1880 માં ઘરે પરત ફર્યા. તેમણે 1883 માં મૃણાલિની દેવી સાથે લગ્ન કર્યા.
બંગાળી સાહિત્ય અને સંગીત તેમજ ભારતીય કલાને સંદર્ભિત આધુનિકતાવાદ
તેમણે 19મી સદીના અંતમાં અને 20મી સદીની શરૂઆતમાં બંગાળી સાહિત્ય અને સંગીત તેમજ ભારતીય કલાને સંદર્ભિત આધુનિકતાવાદ સાથે પુનઃઆકાર આપ્યો. ગીતાંજલિની "ગહન સંવેદનશીલ, તાજી અને સુંદર" કવિતાના લેખક, તેઓ 1913 માં પ્રથમ બિન-યુરોપિયન અને સાહિત્યમાં નોબેલ પારિતોષિક જીતનાર પ્રથમ ગીતકાર બન્યા. ટાગોરના કાવ્યાત્મક ગીતોને આધ્યાત્મિક અને મર્ક્યુરીયલ તરીકે જોવામાં આવતા હતા; જો કે, તેમની "ભવ્ય ગદ્ય અને જાદુઈ કવિતા" બંગાળની બહાર મોટે ભાગે અજાણ છે. તેઓ રોયલ એશિયાટિક સોસાયટીના સાથી હતા. "બંગાળના બાર્ડ" તરીકે ઓળખાતા, ટાગોર ગુરુદેવ, કોબીગુરુ, બિસ્વકોબી. સોબ્રિકેટ્સ દ્વારા જાણીતા હતા
બંગાળ પુનરુજ્જીવનના ઉદ્દેશક તરીકે, તેમણે એક વિશાળ સિદ્ધાંતને આગળ વધાર્યો
કલકત્તાના બંગાળી બ્રાહ્મણ, બર્દવાન જિલ્લા અને જેસોરમાં પૂર્વજોના સૌમ્ય મૂળ સાથે, ટાગોરે આઠ વર્ષની ઉંમરે કવિતા લખી હતી. સોળ વર્ષની ઉંમરે, તેમણે ભાનુસિંહ ("સૂર્ય સિંહ") ઉપનામ હેઠળ તેમની પ્રથમ નોંધપાત્ર કવિતાઓ રજૂ કરી, જેને સાહિત્યિક સત્તાવાળાઓ દ્વારા લાંબા સમયથી ખોવાયેલી ક્લાસિક તરીકે જપ્ત કરવામાં આવી હતી. 1877 સુધીમાં તેમણે તેમની પ્રથમ ટૂંકી વાર્તાઓ અને નાટકોમાં સ્નાતક થયા, જે તેમના વાસ્તવિક નામથી પ્રકાશિત થયા. માનવતાવાદી, સાર્વત્રિકવાદી, આંતરરાષ્ટ્રીયવાદી અને રાષ્ટ્રવાદના પ્રખર ટીકાકાર તરીકે, તેમણે બ્રિટિશ રાજની નિંદા કરી અને બ્રિટનથી સ્વતંત્રતાની હિમાયત કરી. બંગાળ પુનરુજ્જીવનના ઉદ્દેશક તરીકે, તેમણે એક વિશાળ સિદ્ધાંતને આગળ વધાર્યો જેમાં ચિત્રો, સ્કેચ અને ડૂડલ્સ, સેંકડો ગ્રંથો અને લગભગ બે હજાર ગીતો હતા; તેમનો વારસો વિશ્વભારતી યુનિવર્સિટીની તેમની સ્થાપનામાં પણ ટકી રહ્યો છે.
ગીતાંજલિ માટે સાહિત્યમાં નોબેલ પુરસ્કાર
ટાગોરે કઠોર શાસ્ત્રીય સ્વરૂપોને ત્યજીને અને ભાષાકીય કડકનો પ્રતિકાર કરીને બંગાળી કળાને આધુનિક બનાવ્યું. તેમની નવલકથાઓ, વાર્તાઓ, ગીતો, નૃત્ય-નાટકો અને નિબંધો રાજકીય અને વ્યક્તિગત વિષયો પર વાત કરે છે. ગીતાંજલિ (સોંગ ઑફરિંગ્સ), ગોરા (ફેર-ફેસ્ડ) અને ઘરે-બૈરે (ધ હોમ એન્ડ ધ વર્લ્ડ) તેમની સૌથી જાણીતી કૃતિઓ છે, અને તેમની શ્લોક, ટૂંકી વાર્તાઓ અને નવલકથાઓ તેમના ગીતવાદ, બોલચાલ માટે વખાણવામાં આવી હતી-અથવા પેન કરવામાં આવી હતી, પ્રાકૃતિકતા અને અકુદરતી ચિંતન. તેમની રચનાઓ બે રાષ્ટ્રો દ્વારા રાષ્ટ્રગીત તરીકે પસંદ કરવામાં આવી હતી: ભારતનું "જન ગણ મન" અને બાંગ્લાદેશનું "અમર શોનાર બાંગ્લા". શ્રીલંકન રાષ્ટ્રગીત તેમના કામથી પ્રેરિત હતું.
૧૯૧૩ માં, રવીન્દ્રનાથ ટાગોરને તેમની કવિતા રચના ગીતાંજલિ માટે સાહિત્યમાં નોબેલ પુરસ્કાર મળ્યો હતો. ૧૯૧૫ એડી માં, તેમને રાજા જ્યોર્જ પંચમ દ્વારા નાઈટહૂડનું બિરુદ આપવામાં આવ્યું હતું. ૧૯૧૯માં, તેમણે જલિયાવાલા બાગ હત્યાકાંડના વિરોધમાં આ પદવી પરત કરી.
બે વર્ષ તો તેઓ બીમાર
ટાગોરના છેલ્લા ચાર વર્ષે ભારે દુઃખમાં વિત્યા હતા. છેલ્લા બે વર્ષ તો તેઓ સખ્ત બિમાર હતા. ૧૯૩૭માં પહેલો બેશુદ્ધ થવા લાગ્યા હતા. તેઓ જીવનના અંત સમયે પણ બેશુદ્ધ અવસ્થામાં જ હતા. ૧૯૪૦બાદ બીજા ત્રણ વર્ષો દરમિયાન બેશુદ્ધીની બિમારી જોર કરી ગઈ. આ બિમારીથી તેઓ કોઈ દિવસ બહાર આવી શક્યા નહીં. આ વર્ષોમાં તેમણે લખેલી કવિતાઓ તેમની શ્રેષ્ઠ રચનાઓ છે. ગંભીર બિમારી બાદ ટાગોર ૭ ઓગસ્ટ ૧૯૪૧ના રોજ (૨૨શ્રવણ ૧૩૪૮) જ્યાં તેઓ મોટા થયા હતા ત્યાં તેઓ જોરાસાંકોમાં મૃત્યુ પામ્યા.
Advertisement