યૂનિફોર્મ સિવિલ કોડ...! વાંચો,આ કાયદાની તરફેણ અને વિરોધની દલીલો..!

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ભોપાલમાં યૂનિફોર્મ સિવિલ કોડ (યુસીસી)ની હિમાયત કરીને દેશમાં ફરી એકવાર આ મુદ્દે ચર્ચા જગાવી છે. ભોપાલમાં પાર્ટીના બૂથ કાર્યકર્તાઓની બેઠકને સંબોધતા પીએમ મોદીએ કહ્યું કે, બેવડી વ્યવસ્થા સાથે દેશ કેવી રીતે ચાલશે. પીએમના આ નિવેદન બાદ રાજકારણ શરૂ થઈ ગયું છે. કોંગ્રેસ સહિત અનેક પક્ષોએ તેના પર સવાલ ઉઠાવ્યા છે. સાથે જ કેન્દ્ર સરકારના મંત્રીઓએ સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો છે.

યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ દેશમાં ચર્ચાનો વિષય છે. બે અઠવાડિયા પહેલા કાયદા પંચે આ મુદ્દે જાહેર અને ધાર્મિક સંગઠનો પાસેથી અભિપ્રાય માંગ્યો હતો. આ માટે 30 દિવસનો સમય આપવામાં આવ્યો છે. આ દરમિયાન વડાપ્રધાન મોદીના નિવેદનથી આ મુદ્દો ચર્ચામાં આવ્યો હતો. આખરે, વડાપ્રધાને UCC પર શું કહ્યું? યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ શું છે? તેની તરફેણમાં અને વિરુદ્ધમાં શું ચર્ચા ચાલી રહી છે? આવો જાણીએ...

મંગળવારે ભોપાલમાં એક કાર્યક્રમને સંબોધતા પીએમ મોદીએ કહ્યું કે વિપક્ષી પાર્ટીઓ યુસીસી પર લોકોને ભડકાવી રહી છે. એક જ ઘરમાં બે કાયદા કેવી રીતે હોઈ શકે. સુપ્રીમ કોર્ટે પણ વારંવાર UCC લાવવાનું કહ્યું છે, પરંતુ વિપક્ષી પાર્ટીઓ વોટ બેંક માટે તેનો વિરોધ કરી રહી છે. બંધારણમાં પણ UCC નો ઉલ્લેખ છે.

યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ એટલે કે UCC નો અર્થ છે ભારતમાં રહેતા દરેક નાગરિક માટે એક સમાન કાયદો હોવો જોઈએ, પછી ભલે તે કોઈપણ ધર્મ અથવા જાતિના હોય. યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ લાગુ થવાથી તમામ ધર્મો માટે એક જ કાયદો હશે. લગ્ન, છૂટાછેડા, દત્તક લેવા અને મિલકતની વહેંચણીની બાબતોમાં સમાન કાયદો તમામ ધર્મોને લાગુ પડશે.

આ મુદ્દો ઘણા દાયકાઓથી રાજકીય ચર્ચાના કેન્દ્રમાં છે. જનસંઘના સમયથી સત્તાધારી ભાજપ માટે UCC એ પ્રાથમિકતાનો એજન્ડા રહ્યો છે. જો ભાજપ સત્તામાં આવે તો UCC લાગુ કરવાનું વચન આપી રહ્યું છે અને આ મુદ્દો તેના 2019ની લોકસભા ચૂંટણી ઢંઢેરામાં પણ હતો.

UCC, જ્યારે અમલમાં આવશે, ત્યારે હિંદુ કોડ બિલ, શરિયત કાયદો, સ્પેશિયલ મેરેજ એક્ટ જેવા કાયદાઓનું સ્થાન લેશે. સમાન નાગરિક કાયદો પછી તમામ નાગરિકોને તેમના ધર્મને ધ્યાનમાં લીધા વિના લાગુ થશે. તેના સમર્થકો દલીલ કરે છે કે તે લિંગ સમાનતાને પ્રોત્સાહન આપવામાં, ધર્મ પર આધારિત ભેદભાવ ઘટાડવામાં અને કાનૂની વ્યવસ્થાને સરળ બનાવવામાં મદદ કરશે. બીજી તરફ વિરોધીઓ કહે છે કે તે ધાર્મિક સ્વતંત્રતાનું ઉલ્લંઘન કરશે અને વ્યક્તિગત કાયદા દરેક ધાર્મિક સમુદાયના વિવેકબુદ્ધિ પર છોડવા જોઈએ.

ઘણા રાજકીય, સામાજિક અને ધાર્મિક સંગઠનો UCCના અમલનો વિરોધ કરી રહ્યા છે. કોંગ્રેસના મહાસચિવ કેસી વેણુગોપાલે એક નિવેદનમાં કહ્યું કે પીએમ મોદીએ દેશમાં ગરીબી, મોંઘવારી અને બેરોજગારી અંગે પહેલા જવાબ આપવો જોઈએ. તેઓ મણિપુર મુદ્દે ક્યારેય બોલતા નથી. આખું રાજ્ય સળગી રહ્યું છે. તે આ બધા મુદ્દાઓ પરથી લોકોનું ધ્યાન હટાવી રહ્યા છે. અન્ય વિપક્ષી પાર્ટી ડીએમકેએ કહ્યું કે તમામ જાતિના લોકોને મંદિરોમાં પૂજા કરવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ. અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિ સહિત દેશના દરેક વ્યક્તિને દેશના કોઈપણ મંદિરમાં પૂજા કરવાની છૂટ હોવી જોઈએ. ડીએમકેના ટીકેએસ એલાંગોવને કહ્યું કે અમને યુસીસી નથી જોઈતું કારણ કે બંધારણે દરેક ધર્મને રક્ષણ આપ્યું છે. પીએમ મોદીના નિવેદન પર કટાક્ષ કરતા AIMIMના વડા અસદુદ્દીન ઓવૈસીએ કહ્યું કે ભારતના વડાપ્રધાન ભારતની વિવિધતા અને તેના બહુલવાદને સમસ્યા માને છે.

મંગળવારે મોડી રાત્રે ઓલ ઈન્ડિયા મુસ્લિમ પર્સનલ લો બોર્ડની બેઠક યોજાઈ હતી જે લગભગ ત્રણ કલાક સુધી ચાલી હતી. ઓનલાઈન મીટિંગમાં, સંસ્થાના પદાધિકારીઓ, અન્ય બાબતોની સાથે, કાયદા પંચ સમક્ષ તેમના મંતવ્યો વધુ મજબૂત રીતે રજૂ કરવા સંમત થયા હતા. આ બેઠકમાં કાયદા પંચને સોંપવામાં આવનાર દસ્તાવેજોને પણ આખરી ઓપ આપવામાં આવ્યો હતો. બોર્ડ સાથે સંકળાયેલા મૌલાના ખાલિદ રશીદ ફરંગી મહાલીએ કહ્યું કે, "બોર્ડ યુનિફોર્મ સિવિલ કોડનો સખત વિરોધ કરશે." અમે લો કમિશન સમક્ષ અમારી વાતને વધુ મજબૂત રીતે મૂકીને સરકારના પ્રસ્તાવિત પગલાનો સામનો કરવાની રણનીતિ બનાવી રહ્યા છીએ. છેલ્લા ઘણા સમયથી રાજકારણીઓ ચૂંટણી પહેલા સમાન નાગરિક સંહિતાનો મુદ્દો ઉઠાવી રહ્યા છે. આ વખતે પણ આ મુદ્દો 2024ની ચૂંટણી પહેલા સામે આવ્યો છે.

અગાઉ રવિવારે, 30 થી વધુ આદિવાસી સંગઠનોના પ્રતિનિધિઓ ઝારખંડમાં સમાન નાગરિક સંહિતા (UCC) પર ચર્ચા કરવા માટે એકઠા થયા હતા. બેઠકમાં નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે તેઓ કાયદા પંચને યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ (UCC) ના વિચારને પાછો ખેંચવા વિનંતી કરશે. આદિવાસી સમન્વય સમિતિ (એએસએસ) ના બેનર હેઠળ એકત્ર થયેલા આદિવાસી સંગઠનોએ ઊંડી આશંકા વ્યક્ત કરી હતી કે યુસીસી ઘણા આદિવાસી રૂઢિગત કાયદાઓ અને અધિકારોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. ભારતના 22મા કાયદા પંચે 14 જૂને UCC પર જાહેર અને ધાર્મિક સંગઠનો સહિત વિવિધ હિતધારકો પાસેથી નવા સૂચનો આમંત્રિત કર્યા હતા. બેઠકમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે તેઓ આદિવાસીઓ પાસેથી જમીન છીનવી લે તેવા કોઈ પણ કાયદાને મંજૂરી આપશે નહીં. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે આપણા પરંપરાગત કાયદાઓ અનુસાર, લગ્ન પછી મહિલાઓને પૈતૃક જમીનનો અધિકાર આપવામાં આવતો નથી. UCC પછી, આ કાયદો નબળો પડી શકે છે.

કેન્દ્રીય મંત્રી મીનાક્ષી લેખીએ મંગળવારે કહ્યું હતું કે દેશમાં સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ થવી જોઈએ જેથી મહિલાઓને ઘરોમાં તે સ્થાન મળે જે તેઓને લાયક છે. તેમણે કહ્યું, 'એક દેશમાં બે કાયદા ન હોઈ શકે.'

અગાઉ, કેન્દ્રએ ગયા વર્ષે યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ પર સુપ્રીમ કોર્ટમાં તેના સોગંદનામામાં કહ્યું હતું કે વિવિધ ધર્મો અને સંપ્રદાયોના લોકો અલગ-અલગ મિલકત અને લગ્ન સંબંધી કાયદાઓનું પાલન કરે છે જે "દેશની એકતાની વિરુદ્ધ" છે. ઓક્ટોબર 2022 માં એક અરજીના જવાબમાં દાખલ કરવામાં આવેલી એફિડેવિટમાં, કેન્દ્રીય કાયદા અને ન્યાય મંત્રાલયે કહ્યું હતું કે કલમ 44 (UCC) બંધારણની પ્રસ્તાવનામાં સમાવિષ્ટ બિનસાંપ્રદાયિક લોકશાહી પ્રજાસત્તાકના ઉદ્દેશ્યને મજબૂત બનાવે છે. મંત્રાલયે સર્વોચ્ચ અદાલતને જણાવ્યું હતું કે વિષયના મહત્વ અને તેમાં સામેલ સંવેદનશીલતાને ધ્યાનમાં રાખીને, વિવિધ સમુદાયોને સંચાલિત કરતા વિવિધ વ્યક્તિગત કાયદાઓની જોગવાઈઓનો સંપૂર્ણ અભ્યાસ જરૂરી છે. તેની સાથે જ કેન્દ્રએ ભારતના કાયદા પંચને UCC સંબંધિત મુદ્દાની તપાસ કરવા અને ભલામણો કરવા વિનંતી કરી હતી.

આ પણ વાંચો---શું છે ટોક ઓફ ધ નેશન બનેલો UNIFORM CIVIL CODE, હાલ કયા કયા દેશોમાં છે લાગુ ?