One Nation One Election ને લઈને મોદી સરકારને પડી શકે છે આ મુશ્કેલીઓ, આ પડકારોનો કરવો પડશે સામનો...
વિધાનસભા અને લોકસભાની ચૂંટણી પહેલા દેશમાં એક રાષ્ટ્ર, એક ચૂંટણીને લઈને વાતાવરણ ગરમાયું છે. કેન્દ્રની નરેન્દ્ર મોદી સરકારે આ માટે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદના નેતૃત્વમાં એક ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિની પણ રચના કરી છે. પરંતુ આ મુદ્દે વિપક્ષી નેતાનું વલણ કઠોર છે. કોંગ્રેસ નેતા અધીર રંજન ચૌધરીનું નામ પણ ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિમાં છે. પરંતુ તેણે તેનો ભાગ બનવાની ના પાડી દીધી છે. શાસક ભાજપ અને વિરોધ પક્ષોના જોડાણ, ભારતીય રાષ્ટ્રીય વિકાસલક્ષી જોડાણ એટલે કે ઈન્ડિયા એલાયન્સ, એક દેશ, એક ચૂંટણીને લઈને પોતપોતાની દલીલો ધરાવે છે. કેન્દ્ર સરકારે સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવ્યું છે જે 18 થી 22 સપ્ટેમ્બર સુધી ચાલશે. માનવામાં આવે છે કે આમાં સરકાર વન નેશન વન ઈલેક્શન બિલ લાવશે.
એક દેશ, એક ચૂંટણી માટે બંધારણમાં સુધારો કરવાની જરૂર પડશે. જ્યારે બંધારણની કલમ 83, 172 અને 356 ની જોગવાઈઓમાં સુધારો કરવામાં આવે ત્યારે જ લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એક સાથે થઈ શકે છે. સંસદે બંધારણના અનુચ્છેદ 83 અને 172માં સુધારો કરવો પડશે, જેની જોગવાઈઓમાં એવું લખવામાં આવ્યું છે કે ગૃહનો કાર્યકાળ 5 વર્ષનો રહેશે. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે નિર્ધારિત સમયગાળા પહેલા તેનું વિસર્જન કરવું પડશે.
કાયદા પંચનો રિપોર્ટ 2018 માં આવ્યો હતો
વર્ષ 2018માં કાયદા પંચે વન નેશન, વન ઈલેક્શનને લઈને રિપોર્ટ સોંપ્યો હતો. આ રિપોર્ટમાં કાયદા પંચે કહ્યું હતું કે જો આખા દેશમાં એકસાથે ચૂંટણી કરાવવામાં આવે તો માત્ર બંધારણીય સુધારો જ નહીં પરંતુ લોકપ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ 1952 અને લોકસભા અને વિધાનસભાને સંચાલિત કરતા નિયમોમાં પણ ફેરફાર કરવામાં આવશે. લો કમિશનના રિપોર્ટ અનુસાર લગભગ 50 ટકા એસેમ્બલીઓએ આવા બંધારણીય સુધારાને મંજૂરી આપવી પડશે. એટલું જ નહીં, સરકારને સંસદમાં વિશેષ બહુમતની પણ જરૂર પડશે. સંસદના બંને ગૃહોમાં આ બિલ પસાર કરવા માટે કેન્દ્રને ત્રણ-ચતુર્થાંશ બહુમતની જરૂર છે. લોકસભામાં ભાજપ સરકાર પાસે બહુમતી હોવા છતાં તેનો રસ્તો સરળ નથી.
લોકસભા-રાજ્યસભાનું ગણિત શું છે?
ત્રણ-ચતુર્થાંશ બહુમતી સાથે, ચર્ચા પ્રથમ લોકસભામાં જાય છે, જેમાં હાલમાં 539 સભ્યો છે. પરંતુ બંધારણમાં જરૂરી સુધારા માટે 404 સભ્યોના સમર્થનની જરૂર પડશે. જ્યારે રાજ્યસભામાં 238 સભ્યો છે. ઉપલા ગૃહમાં ત્રણ-ચોથા સભ્યોની સંખ્યા 178 હશે. એનડીએના લોકસભામાં 333 અને રાજ્યસભામાં 111 સભ્યો છે. જ્યારે વિરોધ પક્ષો પાસે લોકસભામાં 140 અને રાજ્યસભામાં 100 બેઠકો છે. જ્યારે દિલ્હી સેવા બિલ પર મતદાન થયું, ત્યારે રાજ્યસભામાં વિરોધમાં 102 અને તરફેણમાં 132 મત પડ્યા.
જે પક્ષોને સમર્થન આપી શકે છે
વન નેશન વન ઇલેક્શન બિલ લાવવા માટે કેન્દ્ર સરકારને કેટલાક પક્ષોના સમર્થનની જરૂર પડશે. કેટલીક પાર્ટીઓ એવી છે જે કોઈ પાર્ટીનો હિસ્સો નથી પરંતુ સમય-સમય પર આ પાર્ટીઓ કેન્દ્ર સરકારને સમર્થન કરતી રહી છે. જેમાં બસપા, બીજુ જનતા દળ, વાયએસઆર કોંગ્રેસ અને ભારત રાષ્ટ્ર સમિતિ જેવા પક્ષોનો સમાવેશ થાય છે. આ સિવાય ઓવૈસીના AIMIM, TDP, SAD, AIUDF, JDS અને અન્ય પક્ષો (જે કોઈપણ ગઠબંધનનો ભાગ નથી) લોકસભામાં 62 સાંસદો ધરાવે છે. જો આ પક્ષો કેન્દ્ર સરકારને સમર્થન આપે અથવા વોકઆઉટ કરે તો સરકારને રાહત મળી શકે છે.
આ પણ વાંચો : Passport Rule : તો શું પાસપોર્ટ વિના વિદેશ પ્રવાસ શક્ય છે?, જાણો ભારતના શું છે નિયમ…