પોખરણમાં ભારતના 5 પરમાણુ બ્લાસ્ટ અને વિશ્વ ચોંકી ઉઠ્યું..વાંચો પોખરણ સાહસની કહાણી...!

આજે 11 મે, 1998ના રોજ પોખરણ પરમાણુ પરીક્ષણના 25 વર્ષ પૂરા થયા. આ દિવસે ભારતે રાજસ્થાનના પોખરણમાં 3 પરમાણુ શસ્ત્રોનું પરીક્ષણ કર્યું હતું. ખેતોલોઈ ગામ નજીક પોખરણ ફિલ્ડ ફાયરિંગ રેન્જ ખાતે કુલ 5 પરીક્ષણો હાથ ધરવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી બે પરીક્ષણો બે દિવસ પછી 13 મેના રોજ કરવામાં આવ્યા હતા. આ સાથે ભારત પણ પરમાણુ હથિયાર ધરાવતા દેશોની યાદીમાં સામેલ થઈ ગયું. તેની વર્ષગાંઠ તરીકે, દર વર્ષે 'રાષ્ટ્રીય ટેકનોલોજી દિવસ' ઉજવવામાં આવે છે.

પરમાણુ પરીક્ષણ બાદ દેશના તત્કાલિન વડાપ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયી પોતે બ્લાસ્ટ સ્થળ પર ગયા હતા. ભારતના મહાન વૈજ્ઞાનિક અને પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ એપીજે અબ્દુલ કલામના નેતૃત્વમાં આ મિશન એવી રીતે પાર પાડવામાં આવ્યું હતું કે અમેરિકા સહિત આખી દુનિયાને તેની ખબર પણ ન પડી. કલામે એક ઈન્ટરવ્યુમાં જણાવ્યું હતું કે તે સમયે ભારત પર ઘણું આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણ હતું પરંતુ વાજપેયીએ નક્કી કર્યું હતું કે તેઓ આગળ વધીને  પરીક્ષણ કરશે. ઈઝરાયેલ સિવાયના તમામ દેશો આ પરીક્ષણની વિરુદ્ધ હતા. અમેરિકા સહિત અનેક દેશોએ ભારત પર આર્થિક પ્રતિબંધો લગાવ્યા હતા.

આ દિવસે ભારતે ત્રણ પરમાણુ પરીક્ષણોની સફળતાની જાહેરાત કરતા જ અમેરિકા સહિત સમગ્ર વિશ્વ સ્તબ્ધ થઈ ગયું હતું. 11 મે, 1998ના રોજ, તત્કાલિન વડાપ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયીએ મીડિયાની સામે આવીને જાહેરાત કરી કે- ભારતે પોખરણ રેન્જમાં આજે ક્વાર્ટરથી ચાર વાગ્યે ત્રણ ભૂગર્ભ પરમાણુ પરીક્ષણો કર્યા. બે દિવસ બાદ ભારતે વધુ બે પરમાણુ પરીક્ષણો કર્યા.

1974ની કસોટીનું કોડ નેમ 'બુદ્ધ સ્માઈલ્સ' હતું.

, ઈન્દિરા ગાંધીના નેતૃત્વમાં 1974માં થયેલા પ્રથમ પરમાણુ પરીક્ષણના 24 વર્ષ બાદ ભારત ફરી એકવાર વિશ્વને કહી રહ્યું હતું કે સત્તા વિના શાંતિ શક્ય નથી. આ પહેલા 18 મે 1974ના રોજ તત્કાલિન વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીના નિર્દેશ પર પોખરણમાં જ પહેલું પરમાણુ પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. ઇન્દિરા ગાંધીએ પરમાણુ પરીક્ષણનું નામ 'બુદ્ધ સ્માઇલ્સ' રાખ્યું હતું, તો અટલ બિહારી વાજપેયીએ તેનું નામ 'શક્તિ' રાખ્યું હતું.

શું તમે જાણો છો કે આ ટેસ્ટમાં 'ડુંગળી'નો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો? હા... સાચી વાત છે. 11 મે 1998 ની સવારે, ભારતે થાર રણમાં પોખરણના ખેતોલાઈ ગામ નજીક તેનું બીજું પરમાણુ પરીક્ષણ કર્યું. ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોએ જે શાફ્ટમાં પરમાણુ બોમ્બ વિસ્ફોટ કર્યો હતો તેનું કોડનેમ વ્હાઇટ હાઉસ હતું. ભારતે 58 કિલોટન ક્ષમતાના પરમાણુ બોમ્બનું પરીક્ષણ કરીને સૌને ચોંકાવી દીધા હતા. તે લિટલ બોય કરતાં ચાર ગણો વધુ શક્તિશાળી હતો. પોખરણમાં કરવામાં આવેલા બંને પરમાણુ પરીક્ષણોમાં ડુંગળીની ભૂમિકા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હતી. આ પરીક્ષણોમાં ડુંગળીનો ઉપયોગ મોટી માત્રામાં કરવામાં આવ્યો હતો. ભારતના બીજા અણુ બોમ્બ પરીક્ષણમાં ચાવીરૂપ ભૂમિકા ભજવનાર વૈજ્ઞાનિક અનિલ કાકોડકરે એકવાર સ્વીકાર્યું હતું કે હા, ડુંગળીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.

વ્હાઇટ હાઉસ નામની પ્રથમ શાફ્ટ પરમાણુ પરીક્ષણ માટે 208 મીટર ઊંડી ખોદવામાં આવી હતી. પહેલા તેમાં થોડી ડુંગળી સ્ટફ કરવામાં આવી હતી. ત્યારપછી બોમ્બને 150 મીટરની ઊંડાઈમાં પ્લાન્ટ કરવામાં આવ્યો હતો. બોમ્બની ઉપર માટી ભરેલી ડુંગળી હતી. આ પછી, શાફ્ટની નજીકની સપાટી પર ડુંગળી નાખવામાં આવી હતી. જોધપુર એક મોટો ડુંગળી ઉત્પાદક જિલ્લો છે અને આ ટ્રાયલ પહેલા આર્મી સહિતની કેટલીક એજન્સીઓએ આયોજનબદ્ધ રીતે મોટી માત્રામાં ડુંગળીની ખરીદી શરૂ કરી હતી. આ ડુંગળી ઘણા દિવસોથી સતત હપ્તે પોખરણ મોકલવામાં આવી રહી હતી, જેથી કોઈને ખબર ન પડે કે એક સાથે આટલી બધી ડુંગળી શા માટે પોખરણ મોકલવામાં આવી રહી છે.

પરમાણુ વિસ્ફોટ પછી આલ્ફા, બીટા અને ગામા કિરણો છોડવામાં આવે છે. તેમાંથી ગામા કિરણો સૌથી ઘાતક માનવામાં આવે છે. ગામા કિરણો શરીરની અંદર પ્રવેશ કરે છે અને પેશીઓનો નાશ કરવાનું શરૂ કરે છે. ભૌતિકશાસ્ત્રીઓ માને છે કે ડુંગળી ગામા કિરણોને સારી રીતે શોષી લે છે, જેના કારણે તે લાંબા અંતર સુધી ફેલાતી નથી. પોખરણ પરમાણુ વિસ્ફોટ દરમિયાન, ડુંગળી સમાન હેતુ માટે પરીક્ષણ શાફ્ટમાં સ્ટફ કરવામાં આવી હતી. ઉપરાંત, તે આ શાફ્ટની આસપાસ મોટી માત્રામાં નાખ્યો હતો.

આ પણ વાંચો---અમૃતસર બ્લાસ્ટ પર પંજાબ પોલીસે કર્યો મોટો ખુલાસો