India : ઈરાનમાં જયશંકર, પુતિનને PM મોદીનો ફોન, જાણો ભારતની કૂટનીતિ શું કહે છે?

India : આ નવું ભારત છે. ભારત આજે ઝડપથી બદલાતી વિશ્વ વ્યવસ્થામાં 'વિશ્વ મિત્ર'ની ભૂમિકામાં આગળ વધી રહ્યું છે... જ્યારે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી આ કહે છે, ત્યારે તેનો પોતાનો અર્થ છે. તે ભારત (India)નું વધતું કદ છે કે સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં વીટો પાવર ન હોવા છતાં, વૈશ્વિક સંકટના ઉકેલ માટે વિશ્વ પણ ભારત તરફ જુએ છે. રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ હોય, તેલ સંકટ હોય, ઈઝરાયેલ-હમાસ સંઘર્ષ હોય કે તાજેતરનો લાલ સમુદ્રનો તણાવ હોય. છેલ્લા 24 કલાકની ઘટનાઓ પર નજર કરીએ તો સમજી શકાય છે કે ભારતની વૈશ્વિક કૂટનીતિ કેટલી સક્રિય છે.

દરિયામાં સનસની

હાલમાં, લાલ સમુદ્રમાંથી પસાર થતા વ્યવસાયિક જહાજો પર હુથી વિદ્રોહીઓ દ્વારા હુમલાનો ભય છે. આ બળવાખોરો યમનના છે જેમને ઈરાનનું સમર્થન છે. ગાઝા પર ઇઝરાયેલના હુમલાના વિરોધમાં, હુથિઓ લાલ સમુદ્રમાં ઇઝરાયેલ અને તેના સાથી દેશોને નિશાન બનાવી રહ્યા છે. તેના જવાબમાં અમેરિકા અને યુકેએ પણ યમનમાં હુતીની જગ્યાઓ પર હુમલો કર્યો છે. ભારત (India)ને અડીને આવેલા અરબી સમુદ્રમાં તણાવની અસર જોવા મળે તે અનિવાર્ય છે. આવી સ્થિતિમાં છેલ્લા 24 કલાકમાં દિલ્હીમાં બેઠેલા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ રશિયાના રાષ્ટ્રપતિને ફોન કર્યો હતો. બીજી તરફ, તેહરાનમાં તેમના 'મિસાઈલ મિનિસ્ટર' વિદેશ મંત્રી જયશંકર ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ અને તેમના સમકક્ષ સાથે મુલાકાત કરી રહ્યા હતા.

જયશંકરે ઈરાનમાં કટાક્ષ કર્યો

તેહરાન જઈને જયશંકરે સ્પષ્ટ કહ્યું કે લાલ સમુદ્રની સુરક્ષા મહત્વપૂર્ણ છે અને વર્તમાન દરિયાઈ ખતરાનો ઝડપથી સામનો કરવો જોઈએ. લાલ સમુદ્ર-સુએઝ કેનાલ માર્ગ વિશ્વના સૌથી વ્યસ્ત વેપાર માર્ગો પૈકીનો એક છે. ભારતે જહાજોના રૂટ પણ બદલવા પડ્યા છે અને 95 ટકા જહાજો કેપ ઓફ ગુડ હોપ દ્વારા મોકલવામાં આવી રહ્યા છે. જેના કારણે માલસામાનના ભાડામાં વધારાની સાથે મુસાફરીનો સમય પણ વધ્યો છે. બીજી તરફ, કતારે લાલ સમુદ્ર દ્વારા એલએનજી ટેન્કરો મોકલવાનો ઇનકાર કર્યો છે. એવી આશંકા છે કે આ નિર્ણયથી એલએનજી લાવવાની કિંમત વધી શકે છે.

અમેરિકા, ભારત, ઈરાન સક્રિય

જયશંકરે ઈરાનના નેતૃત્વને કહ્યું કે ભારત (India)ની આસપાસના જહાજો પર હુમલાઓ આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય માટે ગંભીર ચિંતાનો વિષય છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે આવી ધમકીઓની સીધી અસર ભારત (India)ની ઉર્જા જરૂરિયાતો અને આર્થિક હિતો પર પડે છે. તેઓ એવા સમયે તેહરાન ગયા છે જ્યારે માત્ર ચાર દિવસ પહેલા જ તેમણે અમેરિકાના વિદેશ મંત્રી એન્ટની બ્લિંકન સાથે ફોન પર લાલ સમુદ્રના સંકટ અંગે ચર્ચા કરી હતી. ઈરાનમાં જયશંકરે યુક્રેન, અફઘાનિસ્તાન અને ગાઝાની સ્થિતિ વિશે પણ વાત કરી. ચાબહાર પોર્ટ પર દ્વિપક્ષીય ચર્ચા થઈ છે. તેઓ ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ ડૉ.ઈબ્રાહિમ રાયસીને મળ્યા છે. બંને નેતાઓના હસતા ચહેરા બંને દેશો વચ્ચેના મજબૂત સંબંધોની સાક્ષી આપે છે. જયશંકરે પીએમ મોદી વતી રાયસીને શુભકામનાઓ પાઠવી હતી. વિશ્વના દેશો સાથે ઈરાનના સંબંધો ભલે ગમે તેટલા હોય, ભારતે હંમેશા આ શિયા પ્રભુત્વ ધરાવતા દેશ સાથે સંપર્ક જાળવી રાખ્યો અને તેના સંબંધો વધુ મજબૂત બન્યા.

મોદી પુતિન સાથે વાતચીત કરી

આ વર્ષે ભારત (India) અને રશિયા બંનેમાં ચૂંટણી યોજાવાની છે. થોડા દિવસો પહેલા વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકર મોસ્કો ગયા હતા. તેઓ ત્યાં પુતિનને પણ મળ્યા હતા. હવે રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ અને વડાપ્રધાન મોદી વચ્ચે ફોન પર વાતચીત થઈ છે. બંને નેતાઓ ભવિષ્યમાં વ્યક્તિગત સંપર્કો જાળવી રાખવા સંમત થયા હતા અને પોતપોતાના દેશોમાં આગામી રાષ્ટ્રપતિ અને સંસદીય ચૂંટણીઓમાં એકબીજાને સફળતાની શુભેચ્છા પાઠવી હતી. જયશંકરની મુલાકાત દરમિયાન, બંને દેશોએ આધુનિક હથિયારોના ઉત્પાદન સહિત સૈન્ય અને તકનીકી સહયોગ વધારવાનો નિર્ણય લીધો હતો. અગાઉ જ્યારે રશિયન ટેન્ક અને જહાજો યુક્રેન પર બોમ્બમારો કરી રહ્યા હતા ત્યારે પીએમ મોદીના અનુરોધ પર રશિયાએ થોડા સમય માટે બોમ્બમારો અટકાવી દીધો હતો અને ભારતીય વિદ્યાર્થીઓને સુરક્ષિત રીતે ભાગી જવાનો રસ્તો આપ્યો હતો. જ્યારે તેલના ભાવ વધવા લાગ્યા અને પશ્ચિમી દેશોએ રશિયન તેલ પર પ્રતિબંધ લાદ્યો ત્યારે ભારતે પોતાના સ્વાર્થને ધ્યાનમાં રાખીને રશિયા પાસેથી સસ્તું તેલ ખરીદ્યું. જ્યારે અમેરિકા સહિત ઘણા દેશો ઈચ્છે છે કે ભારત રશિયન હુમલાની નિંદા કરે અને તેલ ખરીદવાનું બંધ કરે. ભારતે આવું કર્યું નથી.

આ ઘટનાક્રમોને જોતા સ્પષ્ટ થાય છે કે આજના સમયમાં ભારત (India)નું નેતૃત્વ રાષ્ટ્રીય હિતમાં એક સાથે અનેક દેશો સાથે કામ કરી રહ્યું છે. જો લાલ સમુદ્રમાં હુતીના હુમલા જલ્દી બંધ થઈ જાય તો કોઈને આશ્ચર્ય ન થવું જોઈએ.

આ પણ વાંચો : Indian Government : વિજય માલ્યા, નીરવ મોદી, સંજય ભંડારી પર સકંજો, ED, CBI, NIAની સંયુક્ત ટીમ જશે ઈંગ્લેન્ડ