HISTORY : શું છે 15 જાન્યુઆરીની HISTORY ? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલીક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલ છે.

1559 – એલિઝાબેથ પ્રથમની લંડનના વેસ્ટમિન્સ્ટર એબીમાં ઈંગ્લેન્ડના મહારાણી તરીકે તાજપોશી કરવામાં આવી.

✓ઈંગ્લેન્ડ અને આયર્લેન્ડની રાણી તરીકે એલિઝાબેથ પ્રથમનો રાજ્યાભિષેક ૧૫ જાન્યુઆરી ૧૫૫૯ના રોજ લંડનના વેસ્ટમિન્સ્ટર એબી ખાતે થયો હતો. એલિઝાબેથ I ૧૭ નવેમ્બરના રોજ તેની સાવકી બહેન મેરી પ્રથમના મૃત્યુ પછી ૨૫ વર્ષની ઉંમરે સિંહાસન પર આવી હતી. મેરીએ તેના બે પુરોગામી દ્વારા શરૂ કરાયેલા પ્રોટેસ્ટન્ટ રિફોર્મેશનને ઉલટાવી દીધું હતું, તેથી કેથોલિક ચર્ચની સત્તા હેઠળ હાથ ધરાયેલો ગ્રેટ બ્રિટનમાં આ છેલ્લો રાજ્યાભિષેક હતો.
ઈતિહાસકારો એલિઝાબેથના રાજ્યાભિષેકને ઈંગ્લેન્ડને પ્રોટેસ્ટંટિઝમમાં પુનઃસ્થાપિત કરવાના તેના ઈરાદાના નિવેદન તરીકે જુએ છે, પરંતુ કેટલાક કેથોલિક રિવાજોને ચાલુ રાખવાની મંજૂરી આપવા માટે, જે એલિઝાબેથ સમાધાન તરીકે ઓળખાય છે.

1749 - લંડનમાં મોન્ટેગ્યુ હાઉસ ખાતે બ્રિટીશ મ્યુઝિયમની સ્થાપના કરવામાં આવી.

બ્રિટનની રાજધાની લંડનમાં સ્થિત બ્રિટિશ મ્યુઝિયમને માનવ ઇતિહાસ અને સભ્યતાના વિશ્વના સૌથી મહાન સંગ્રહાલયોમાંનું એક ગણવામાં આવે છે. તેના કાયમી સંગ્રહમાં દરેક ખંડમાંથી લાવવામાં આવેલી ૮ મિલિયનથી વધુ વસ્તુઓનો સમાવેશ થાય છે અને શરૂઆતથી આજ સુધી માનવ સંસ્કૃતિને પ્રતિબિંબિત કરે છે. મ્યુઝિયમની સ્થાપના ૧૭૫૩ માં હંસ સ્લોએનના વ્યક્તિગત સંગ્રહ સાથે કરવામાં આવી હતી. તેના દરવાજા ૧૫ જાન્યુઆરી, ૧૭૫૯ના રોજ જાહેર જનતા માટે ખોલવામાં આવ્યા અને પછીની અઢી સદીમાં, બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય સમગ્ર વિશ્વમાં વિસ્તરતું ગયું તેમ રસપ્રદ વસ્તુઓનો સંગ્રહ ચાલુ રહ્યો. તે સૌપ્રથમ મોન્ટાગુ હાઉસમાં, વર્તમાન બિલ્ડિંગની સાઇટ પર જાહેર જનતા માટે ખુલ્લું મૂકવામાં આવ્યું હતું. નીચેના ૨૫૦ વર્ષોમાં મ્યુઝિયમનું વિસ્તરણ મોટાભાગે બ્રિટિશ વસાહતીકરણનું પરિણામ હતું અને તેના પરિણામે ઘણી શાખા સંસ્થાઓ અથવા સ્વતંત્ર સ્પિન-ઓફની રચના થઈ, જેમાં પ્રથમ ૧૮૮૧ માં નેચરલ હિસ્ટ્રી મ્યુઝિયમ હતું.

મ્યુઝિયમની કેટલીક વસ્તુઓ પર વિવાદ છે, જેમ કે એલ્ગિન માર્બલ કલાકૃતિઓ જેની ગ્રીસ પાછી માંગ કરી રહ્યું છે. ૨૦૨૨ માં મ્યુઝિયમને ૪,૦૯૭,૨૫૩ મુલાકાતીઓ મળ્યા, જે ૨૦૨૧ કરતા ૨૦૯ ટકાનો વધારો છે. તે વિશ્વના સૌથી વધુ મુલાકાત લેવાયેલા આર્ટ મ્યુઝિયમની યાદીમાં ત્રીજા ક્રમે છે

1784 - એશિયાટિક સોસાયટી ઓફ બંગાળની સ્થાપના

એશિયાટિક સોસાયટી એ ભારત સરકારની સંસ્થા છે જેની સ્થાપના ભારતમાં કંપનીના શાસન દરમિયાન "ઓરિએન્ટલ સંશોધન" (આ કિસ્સામાં, ભારત અને આસપાસના પ્રદેશોમાં સંશોધન)ને વધારવા અને આગળ વધારવા માટે કરવામાં આવી હતી. તેની સ્થાપના ફિલોલોજિસ્ટ વિલિયમ જોન્સ દ્વારા ૧૫ જાન્યુઆરી ૧૭૮૪ ના રોજ ફોર્ટ વિલિયમની તત્કાલીન રાજધાની કલકત્તામાં જસ્ટિસ રોબર્ટ ચેમ્બર્સની અધ્યક્ષતામાં યોજાયેલી બેઠકમાં કરવામાં આવી હતી.
તેની સ્થાપના સમયે, આ સોસાયટીનું નામ "એશિયાટિક સોસાયટી" હતું. ૧૮૨૫માં, સોસાયટીનું નામ બદલીને "ધ એશિયાટિક સોસાયટી" રાખવામાં આવ્યું.૧૮૩૨ માં તેનું નામ બદલીને "ધ એશિયાટિક સોસાયટી ઓફ બંગાળ" કરવામાં આવ્યું અને ફરીથી ૧૯૩૬ માં તેનું નામ બદલીને "ધ રોયલ એશિયાટિક સોસાયટી ઓફ બંગાળ" રાખવામાં આવ્યું. છેવટે, ૧ લી જુલાઈ ૧૯૫૧ ના રોજ, સોસાયટીનું નામ બદલીને હાલનું કરવામાં આવ્યું. સોસાયટી કોલકાતા (કલકત્તા)માં પાર્ક સ્ટ્રીટ ખાતેની ઇમારતમાં આવેલી છે.૧૮૦૮ દરમિયાન સોસાયટી આ બિલ્ડિંગમાં આવી હતી. ૧૮૨૩માં, કલકત્તાની મેડિકલ અને ફિઝિકલ સોસાયટીની રચના કરવામાં આવી હતી અને આ સોસાયટીની તમામ સભાઓ એશિયાટિક સોસાયટીમાં યોજાઈ હતી.

1892 – જેમ્સ નાઇસ્મિથે બાસ્કેટબોલના નિયમો પ્રકાશિત કર્યા

જેમ્સ નૈસ્મિથ કેનેડિયન-અમેરિકન શારીરિક શિક્ષક, ચિકિત્સક, ખ્રિસ્તી ધર્મગુરુ અને રમતગમતના કોચ હતા, જેઓ બાસ્કેટબોલની રમતના શોધક તરીકે જાણીતા હતા. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ગયા પછી, તેણે મૂળ બાસ્કેટબોલ નિયમ પુસ્તક લખ્યું અને યુનિવર્સિટી ઓફ કેન્સાસ બાસ્કેટબોલ પ્રોગ્રામની સ્થાપના કરી. નૈસ્મિથ ૧૯૦૪ માં બાસ્કેટબોલને ઓલિમ્પિક પ્રદર્શન રમત તરીકે અપનાવવામાં આવેલ અને બર્લિનમાં ૧૯૩૬ સમર ઓલિમ્પિકમાં સત્તાવાર ઇવેન્ટ તરીકે તેમજ રાષ્ટ્રીય આમંત્રણ ટુર્નામેન્ટ (૧૯૩૮) અને NCAA ટુર્નામેન્ટ (૧૯૩૯)ના જન્મને જોવા માટે જીવ્યા હતા.

નૈસ્મિથે તે વર્ષ પછી સ્પ્રિંગફીલ્ડ, મેસેચ્યુસેટ્સ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં જતા પહેલા ૧૮૯૦ સુધી મોન્ટ્રીયલની મેકગિલ યુનિવર્સિટીમાં શારીરિક શિક્ષણનો અભ્યાસ કર્યો અને શીખવ્યું, જ્યાં ૧૮૯૧ માં તેણે ઇન્ટરનેશનલ સ્કૂલ YM CA માં ભણાવતી વખતે બાસ્કેટબોલની રમત ડિઝાઇન કરી. બાસ્કેટબોલની શોધ કર્યાના સાત વર્ષ પછી, નૈસ્મિથે ૧૮૯૮માં ડેન્વરમાં તેમની મેડિકલ ડિગ્રી મેળવી. તે પછી તે કેન્સાસ યુનિવર્સિટીમાં પહોંચ્યા, બાદમાં કેન્સાસ જેહોક્સના એથ્લેટિક ડિરેક્ટર અને કોચ બન્યા.

2001 – વિકિમીડિયા ફાઉન્ડેશન દ્વારા ઓનલાઈન મુક્ત જ્ઞાનકોશ વિકિપીડિયાની શરૂઆત કરવામાં આવી

વિકિ એ ઑનલાઇન હાઇપરટેક્સ્ટ પ્રકાશનનું એક સ્વરૂપ છે, જે વેબ બ્રાઉઝરનો ઉપયોગ કરીને તેના પોતાના પ્રેક્ષકો દ્વારા સહયોગી રીતે સંપાદિત અને સંચાલિત થાય છે. એક લાક્ષણિક વિકિમાં પ્રોજેક્ટના વિષયો અથવા અવકાશ માટે બહુવિધ પૃષ્ઠો હોય છે, અને તે કાં તો જાહેર જનતા માટે ખુલ્લું હોઈ શકે છે અથવા તેના આંતરિક જ્ઞાન આધારને જાળવી રાખવા માટે સંસ્થામાં ઉપયોગ કરવા માટે મર્યાદિત હોઈ શકે છે.
તેમના ૨૦૦૧ ના પુસ્તક ધ વિકી વે: ક્વિક કોલાબોરેશન ઓન ધ વેબમાં, વોર્ડ કનિંગહામ અને સહ-લેખક બો લ્યુફે વિકી ખ્યાલના સારનું વર્ણન કર્યું છે.

2010 - સદીનું સૌથી લાંબુ સૂર્યગ્રહણ, ત્રણ કલાકથી વધુ ચાલ્યું, થયું. ભારતમાં તે સવારે ૧૧.૦૬ વાગ્યે શરૂ થઈ અને બપોરે ૩.૦૫ વાગ્યે સમાપ્ત થઈ. બપોરે ૧.૧૫ કલાકે સૂર્યગ્રહણ તેની ટોચ પર હતું. આ એક વલયાકાર સૂર્યગ્રહણ હતું. ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ ઉપલા વાતાવરણ અને પૃથ્વીના વાતાવરણ પર તેની અસરોનો અભ્યાસ કરવા માટે છ રોકેટ લોન્ચ કર્યા.

અવતરણ:-

1929-ડૉ. માર્ટિન લ્યૂથર કિંગ

ડૉ. માર્ટિન લ્યૂથર કિંગ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ અમેરિકાના સામાજીક કાર્યકર અને ચળવળકાર હતા.
તેમનો જન્મ ૧૫ જાન્યુઆરી ૧૯૨૯ના રોજ થયો હતો. નાનપણથી જ તેમણે કાળાગોરાના ભેદ જોયા હતાં આગળ જતાં તેમણે દાર્શનિક થોરોનો નિબંધ વાંચ્યો અને ગાંધીજીના જીવન વિશેના વિચારો સાંભળીને તેઓ એટલા પ્રભાવિત થયા કે એમના જ માર્ગે આગળ વધવાનું નક્કી કર્યું. તેમણે અમેરિકામાં રહેતા કાળા લોકો (હબસીઓ)ના હક્કો માટે લડત ચલાવી. ગાંધીજીની દાંડીયાત્રામાંથી પ્રેરણા લઈને તેમણે 'વોશિંગ્ટન કૂચ' અને 'મોંટગોમરી કૂચ' કરી. તેમણે કરેલા કાર્યોને કારણે તેમને ‘અમેરિકાના ગાંધી’નું બિરુદ મળ્યું. ઇ.સ.૧૯૬૪માં તેમને શાંતિ માટેનું નોબેલ પારિતોષિક પણ મળ્યું.

ઇસ. ૧૯૬૮માં ૩૯ વર્ષની વર્ષની ઉંમરે એક ગોરાએ એમની હત્યા કરી.

પૂણ્યતિથિ:-

1998 - ગુલઝારીલાલ નંદા - ભારતના ભૂતપૂર્વ કાર્યકારી વડા પ્રધાન..

ગુલઝારીલાલ નંદા એક ભારતીય રાજકારણી હતા. તેમનો જન્મ પાકિસ્તાનના પંજાબના સિયાલકોટમાં થયો હતો. પ્રથમ ભારતીય વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુના અવસાન બાદ તેઓ ૧૯૬૪ માં ભારતના વડાપ્રધાન બન્યા હતા. તેઓ કોંગ્રેસ પાર્ટીને સમર્પિત નેતા હતા.
૧૯૬૬માં લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીના અવસાન બાદ તેઓ બીજી વખત કાર્યવાહક વડાપ્રધાન બન્યા હતા. કોંગ્રેસ પાર્ટીએ તેના નવા નેતાની પસંદગી ન કરી ત્યાં સુધી તેમનો કાર્યકાળ બંને વખત સમાન સમયગાળા સુધી મર્યાદિત હતો.
ગુલઝારી લાલ નંદા, નંદાજી તરીકે ઓળખાય છે, તેમનો જન્મ ૪ જુલાઈ ૧૮૯૮ ના રોજ સિયાલકોટમાં થયો હતો, અને તે હવે પશ્ચિમ પાકિસ્તાનનો ભાગ છે તેવા સેન પરિવાર સાથે સંબંધ ધરાવે છે. તેમના પિતાનું નામ બુલકી રામ નંદા અને માતાનું નામ શ્રીમતી ઈશ્વર દેવી નંદા હતું. નંદાનું પ્રાથમિક શિક્ષણ સિયાલકોટમાં જ પૂર્ણ થયું હતું. આ પછી તેણે 'ફોરમેન ક્રિશ્ચિયન કોલેજ', લાહોર અને અલ્હાબાદ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કર્યો. ગુલઝારી લાલ નંદાએ આર્ટ્સમાં માસ્ટર ડિગ્રી અને કાયદામાં સ્નાતકની ડિગ્રી મેળવી. તેમના લગ્ન ૧૯૧૬માં ૧૮ વર્ષની ઉંમરે લક્ષ્મી દેવી સાથે થયા હતા. તેમના પરિવારમાં બે પુત્રો અને એક પુત્રીનો સમાવેશ થાય છે.

ગુલઝારી લાલ નંદાએ ભારતના સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં યોગદાન આપ્યું હતું. નંદાનું જીવન શરૂઆતથી જ રાષ્ટ્રને સમર્પિત હતું. ૧૯૨૧માં તેમણે અસહકાર ચળવળમાં ભાગ લીધો હતો. નંદા બહુમુખી પ્રતિભાથી સમૃદ્ધ હતી. તેમણે નેશનલ કોલેજ, મુંબઈમાં અર્થશાસ્ત્રના લેક્ચરર તરીકે સેવા આપી હતી. તેઓ અમદાવાદના કાપડ ઉદ્યોગમાં લેબર એસોસિએશનના સેક્રેટરી પણ હતા અને ૧૯૨૨ થી ૧૯૪૬ સુધી આ પદ પર લાંબો સમય વિતાવ્યો હતો. ૧૯૩૨માં સત્યાગ્રહ ચળવળ દરમિયાન અને ૧૯૪૨-૪૪ માં ભારત છોડો આંદોલન દરમિયાન તેમને જેલમાં પણ જવું પડ્યું હતું.

નંદા ૧૯૩૭ થી ૧૯૩૯ અને ૧૯૪૭ થી ૧૯૫૦ સુધી બોમ્બે વિધાનસભામાં ધારાસભ્ય હતા. આ સમયગાળા દરમિયાન, તેમણે મુંબઈ સરકારમાં શ્રમ અને આવાસ મંત્રાલયનો હવાલો સંભાળ્યો. 'ઇન્ડિયન નેશનલ ટ્રેડ યુનિયન કોંગ્રેસ'ની સ્થાપના ૧૯૪૭માં થઈ હતી અને આનો શ્રેય નંદાજીને જાય છે. મુંબઈ સરકારમાં તેમના રોકાણ દરમિયાન ગુલઝારી લાલ નંદાની પ્રતિભાને ઉજાગર કર્યા પછી, કોંગ્રેસ હાઈકમાન્ડે તેમને દિલ્હી બોલાવ્યા. તેમણે ૧૯૫૦-૫૧,૧૯૫૨-૫૩ અને ૧૯૬૦-૬૩માં ભારતના આયોજન પંચના ઉપાધ્યક્ષનું પદ સંભાળ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં પંડિત જવાહરલાલ નેહરુને ભારતની પંચવર્ષીય યોજનાઓમાં ઘણો સહયોગ મળ્યો.

ગુલઝારી લાલ નંદા કેન્દ્રીય કેબિનેટમાં કેબિનેટ મંત્રી હતા અને સ્વતંત્ર મંત્રાલયોનો હવાલો સંભાળતા હતા. નંદાજીએ સપ્ટેમ્બર ૧૯૫૧ થી મે ૧૯૫૨ સુધી આયોજન મંત્રાલયનો હવાલો નિષ્ઠાપૂર્વક સંભાળ્યો. નંદાજી મે ૧૯૫૨ થી જૂન ૧૯૫૫ સુધી આયોજન પંચ અને નદી ખીણના પ્રોજેક્ટના કામની દેખરેખ રાખતા હતા. નંદાજી એપ્રિલ ૧૯૫૭ થી ૧૯૬૭ સુધી આયોજન, સિંચાઈ અને ઉર્જા મંત્રાલયના કાર્યોની દેખરેખ રાખતા હતા. નંદાજીએ માર્ચ ૧૯૬૩ થી જાન્યુઆરી ૧૯૬૪ સુધી શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલયનું કામ સફળતાપૂર્વક સંભાળ્યું.
મંત્રીમંડળમાં સૌથી વરિષ્ઠ સાથીદાર હોવાને કારણે, નંદાજીએ બે વખત કાર્યકારી વડા પ્રધાનની જવાબદારી નિભાવી હતી. તેમનો પ્રથમ કાર્યકાળ ૨૭ મે ૧૯૬૪ થી ૯ જૂન ૧૯૬૪ સુધીનો હતો, જ્યારે પંડિત જવાહર લાલ નેહરુનું અવસાન થયું હતું. બીજો કાર્યકાળ ૧૧ જાન્યુઆરી ૧૯૬૬ થી ૨૪ જાન્યુઆરી ૧૯૬૬ સુધી ચાલ્યો, જ્યારે લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીનું તાશ્કંદમાં અવસાન થયું. પ્રથમ પાંચ સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં નંદાજી લોકસભાના સભ્ય તરીકે ચૂંટાયા હતા.

ગુલઝારીલાલ નંદાને દેશના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન, ભારત રત્ન (૧૯૯૭) અને બીજા સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન, પદ્મ વિભૂષણથી નવાજવામાં આવ્યા હતા. નંદા લાંબુ જીવન જીવ્યા અને ૧૫ જાન્યુઆરી ૧૯૯૮ના રોજ ૧૦૦ વર્ષની વયે અવસાન પામ્યા. સ્વચ્છ છબી ધરાવતા ગાંધીવાદી રાજકારણી તરીકે તેઓ હંમેશા યાદ રહેશે.

વાચક મિત્રો,

આ લેખ ખૂબ જ કાળજીપૂર્વક લખાયો છે, પરંતુ કદાચ ક્યાંક ભૂલો થઈ હોઈ શકે, જો તમને અમારા લેખનમાં કોઈ ભૂલ ,લાગેે, તો મને જણાવો જેથી તે સુધારી શકાય. આ લેખ વાંચવા કે સાભળવા માટે કિંમતી સમય આપ્યો તે માટે સર્વનો આભાર..

આપનો દિવસ શુભદાયી હો

અહેવાલ : પોપટભાઇ પટેલ, ઘેલડા

આ પણ વાંચો –  History : શું છે 14 જાન્યુઆરીની HISTORY ? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ

ગુજરાત ફર્સ્ટ તમને સમાચારોથી હંમેશા અવગત રાખશે

ગુજરાતની નંબર 1 ગુજરાતી ન્યૂઝ ચેનલ એટલે ગુજરાત ફર્સ્ટ (Gujarat First) – જે ગુજરાતીઓને દરેક સમાચારમાં રાખે છે આગળ. ગુજરાત, રાષ્ટ્રીય, આંતરરાષ્ટ્રીય, ઇલેક્શન, બિઝનેસ, સ્પોર્ટ્સ, મનોરંજન સહિતના દરેક સમાચાર વાંચો ગુજરાત ફર્સ્ટ પર. હવે દરેક સમાચાર આંગળીના ટેરવે આપના મોબાઈલમા, ડાઉનલોડ કરો અમારી લેટેસ્ટ Android અને iOS એપ. લેટેસ્ટ ન્યૂઝથી અપડેટ રહેવા માટે સોશ્યિલ મીડિયામાં અમારી સાથે જોડાઓ