શું છે 7 જાન્યુઆરીની HISTORY ? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ

સંકલન:-પોપટભાઇ પટેલ, ઘેલડા

આમ તો દરેક દિવસ ખાસ હોય છે પણ ઘણી તારીખો કેલેન્ડરના પાના સાથે ઇતિહાસના પાને પણ અંકાય છે, જાણો આજના દિવસના ઇતિહાસમાં નોંધાયેલા મહત્ત્વના બનાવો ઘટનાઓ અને આજની તારીખે જન્મેલા મહાનુભાવો અને વીરલ વ્યક્તિત્ત્વની પુણ્યતિથિ. જાણો આજની તારીખ સાથે જોડાયેલી કેટલીક ખાસ વાતો. કેવી રીતે આજનો દિવસ ઇતિહાસના પાને અંકાયેલ છે.

૧૬૧૦ – ગૅલિલિયો ગૅલિલિએ ચાર ગૅલિલિન ઉપગ્રહોનું પ્રથમ નિરીક્ષણ કર્યું.

ગેલિલિયન ચંદ્રો, અથવા ગેલિલિયન ઉપગ્રહો, ગુરુના ચાર સૌથી મોટા ચંદ્ર છે: Io, યુરોપા, ગેનીમીડ અને કેલિસ્ટો. તેઓ બિનસહાયિત દૃશ્યમાન શનિ પછી સૌથી સહેલાઈથી દેખાતા સૌરમંડળના પદાર્થો છે, જે શાસ્ત્રીય ગ્રહોમાં સૌથી ઝાંખા છે, જે સામાન્ય દૂરબીન વડે અવલોકન કરવા દે છે, ઉચ્ચ પ્રકાશ પ્રદૂષણની રાત્રિના આકાશમાં પણ. ટેલિસ્કોપની શોધથી ૧૬૧૦ માં ચંદ્રની શોધ થઈ. આ દ્વારા તેઓ સૌરમંડળના સૌપ્રથમ પૃથ્વી સિવાયના ગ્રહની ભ્રમણકક્ષામાં શોધાયેલ પ્રથમ પદાર્થો ઓબ્જેક્ટ્સ બન્યા, જ્યારે માનવીએ શાસ્ત્રીય ગ્રહોને ટ્રેક કરવાનું શરૂ કર્યું.

૧૭૩૮ – ભોપાલના યુદ્ધમાં મરાઠા વિજય બાદ પેશવા બાજીરાવ અને જયસિંહ દ્વિતીય વચ્ચે શાંતિ સંધિ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા.

✓ભોપાલનું યુદ્ધ ૨૪ ડિસેમ્બર ૧૭૩૭ના રોજ ભોપાલમાં મરાઠા સામ્રાજ્ય અને નિઝામની સંયુક્ત સેના અને કેટલાક મુઘલ સેનાપતિઓ વચ્ચે લડવામાં આવ્યું હતું.

ડિસેમ્બર ૧૭૩૭ માં ભારતમાં ભોપાલ નજીક હૈદરાબાદના નિઝામની આગેવાની હેઠળના મરાઠા સામ્રાજ્ય અને મુઘલ દળો વચ્ચે લડાઈ થઈ હતી. મરાઠાઓએ ઘેરાયેલા મુઘલ દળોના પાણી અને પુરવઠાના પુરવઠાને ઝેરી બનાવ્યો હતો. ચીમાજીને ૧૦,૦૦૦ માણસોની સૈન્ય સાથે મોકલવામાં આવ્યા હતા જેથી કોઈ પણ મજબૂતીકરણને રોકવામાં ન આવે જ્યારે બાજીરાવે નિઝામ પર સીધો હુમલો કરવાને બદલે શહેરની નાકાબંધી કરી. નિઝામે શાંતિ માટે દાવો માંડ્યો હતો જ્યારે તેને દિલ્હીથી મજબૂતીકરણનો ઇનકાર કરવામાં આવ્યો હતો.
૭ જાન્યુઆરી ૧૭૩૮ ના રોજ ભોપાલ નજીકના દોરાહામાં શાંતિ સંધિ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. મરાઠાઓને માલવાનો પ્રદેશ આપવામાં આવ્યો.

૧૭૮૨ – બેંક ઓફ નોર્થ અમેરિકા પ્રથમ અમેરિકન વાણિજ્યિક બેંક શરૂ થઈ.

બેંક ઓફ નોર્થ અમેરિકા યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં પ્રથમ ચાર્ટર્ડ બેંક હતી અને તેણે દેશની પ્રથમ ડી ફેક્ટો સેન્ટ્રલ બેંક તરીકે સેવા આપી હતી. ૨૬ મે, ૧૭૮૧ના રોજ કોંગ્રેસ ઓફ ધ કોન્ફેડરેશન દ્વારા ચાર્ટર્ડ અને ૭ જાન્યુઆરી, ૧૭૮૨ ના રોજ ફિલાડેલ્ફિયામાં ખોલવામાં આવી હતી.

બેંકની સ્થાપના ૧૭ મે, ૧૭૮૧ ના રોજ સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ ઓફ ફાયનાન્સ રોબર્ટ મોરિસ દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલી યોજના પર આધારિત હતી, જેમાં રિવોલ્યુશનરી યુગના સ્થાપક પિતા એલેક્ઝાન્ડર હેમિલ્ટનની ભલામણોનો સમાવેશ થાય છે, જેમને જ્યોર્જ વોશિંગ્ટન દ્વારા પ્રથમ યુ.એસ. ટ્રેઝરીના સેક્રેટરી તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. જોકે હેમિલ્ટને પાછળથી અમેરિકન ક્રાંતિકારી યુદ્ધમાં બેંકના "આવશ્યક" યોગદાનની નોંધ લીધી હતી, પેન્સિલવેનિયા સરકારે તેના વિશેષાધિકારો સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો અને તેને રાજ્યના કાયદા હેઠળ પુનઃસ્થાપિત કરી હતી, જે તેને યુએસ બંધારણ હેઠળ રાષ્ટ્રીય બેંક તરીકે અયોગ્ય બનાવી હતી.

૧૮૫૯ - સિપાહી વિદ્રોહમાં સંડોવણીના કેસમાં મુઘલ સમ્રાટ બહાદુર શાહ ઝફર (II) સામે સુનાવણી શરૂ થઈ.

૧૮૫૭ નો ભારતીય બળવો, જેને પ્રથમ ભારતીય સ્વતંત્રતા યુદ્ધ, સિપાહી વિદ્રોહ અને ભારતીય વિદ્રોહ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે બ્રિટિશ શાસન સામે સશસ્ત્ર બળવો હતો. આ બળવો ભારતના જુદા જુદા વિસ્તારોમાં બે વર્ષ સુધી ચાલ્યો. આ બળવો કેન્ટોનમેન્ટ વિસ્તારોમાં નાની અથડામણો અને આગચંપીથી શરૂ થયો હતો પરંતુ જાન્યુઆરી મહિના સુધીમાં તેણે મોટું સ્વરૂપ લીધું હતું. ભારતમાં ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીના શાસનના અંત અને સમગ્ર ભારત પર બ્રિટિશ તાજના સીધા શાસનની શરૂઆત સાથે બળવોનો અંત આવ્યો, જે આગામી ૯૦ વર્ષ સુધી ચાલ્યો.

બહાદુર શાહ ઝફર ભારતમાં મુઘલ સામ્રાજ્યના છેલ્લા સમ્રાટ અને પ્રખ્યાત ઉર્દૂ કવિ હતા. તેમણે ૧૮૫૭ માં પ્રથમ ભારતીય સ્વતંત્રતા યુદ્ધમાં ભારતીય સૈનિકોનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. યુદ્ધમાં હાર પછી, અંગ્રેજોએ તેમને બર્મા (હાલ મ્યાનમાર) મોકલ્યા જ્યાં તેમનું મૃત્યુ થયું હતું.
ભારતની પ્રથમ સ્વતંત્રતા ચળવળમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવવા બદલ ઝફરને ભારે કિંમત પણ ચૂકવવી પડી હતી. તેમના પુત્રો અને પૌત્રોને બ્રિટિશ અધિકારીઓ દ્વારા જાહેરમાં ગોળી મારીને મારી નાખવામાં આવ્યા હતા. એટલું જ નહીં, તેમને રંગૂન લઈ જવામાં આવ્યા, જ્યાં ૭ નવેમ્બર, ૧૮૬૨ ના રોજ કેદી તરીકે તેમનું અવસાન થયું. તેમને રંગૂનમાં શ્વેડાગન પેગોડા પાસે દફનાવવામાં આવ્યા હતા. તેમની દફન સ્થળ હવે બહાદુર શાહ ઝફર દરગાહ તરીકે ઓળખાય છે. આજે પણ જ્યારે કોઈ પણ દેશભક્ત વ્યક્તિ તત્કાલીન બર્મા (મ્યાનમાર)ની યાત્રા કરે છે ત્યારે તે ઝફરની કબર પર જઈને તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપવાનું ભૂલતો નથી.

૧૯૨૭ – પ્રથમ ટ્રાન્સએટલાન્ટિક વ્યાપારી ટેલિફોન સેવા ન્યૂ યોર્ક સિટીથી લંડન સુધી સ્થાપિત કરવામાં આવી.

ટેલિફોનનો આ ઈતિહાસ વિદ્યુત ટેલિફોનના વિકાસનો ઈતિહાસ દર્શાવે છે અને તેમાં તેના પુરોગામીઓની સંક્ષિપ્ત ઝાંખીનો સમાવેશ થાય છે. પ્રથમ ટેલિફોન પેટન્ટ એલેક્ઝાન્ડર ગ્રેહામ બેલને ૧૮૬૯ માં આપવામાં આવી હતી.
ત્યાર પછી અનેક પ્રકારના શોધ સુધારાને અંતે ૧૯૨૭મા આજનાં દિવસે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સથી યુનાઇટેડ કિંગડમ સુધી પ્રથમ ટ્રાન્સએટલાન્ટિક ફોન કોલ કરવામાં આવ્યો.

૧૯૯૦- ઇટાલીમાં પીસાના લીનિંગ ટાવરને સામાન્ય લોકો માટે જોખમી ગણીને બંધ કરવામાં આવ્યો હતો. લગભગ ૮૦૦ વર્ષના ઈતિહાસમાં આવું પહેલીવાર બન્યું.

પીઝાનો ઢળતો મિનારો અથવા તો માત્ર પીઝાનો મિનારો એ એક સ્વબળે ઉભો રહેલ અર્થાત કેમ્પ લાઇન કે ફ્રી સ્ટેન્ડીંગ ઘંટમિનાર છે. એ ઇટાલીના એક શહેર પિસાના મહત્વપૂર્ણ દેવળ (ચર્ચ)ના પરિસરમાં આવેલો છે. તે દેવળની પાછળના ભાગમાં સ્થિત છે. પીઝાના કેથેડ્રલ સ્ક્વેર (દેવળ ચોગન)ની તે કેથેડ્રલ અને બાપ્ટીસ્ટ્રી પછી ત્રીજી સૌથી જૂની ઈમારત છે.

આમ તો તે સીધો ઊભો રહેવા જ બનાવાયેલ હતો પણ બાંધકામ પછી તરત જ ૧૧૭૩માં નબળી રીતે બંધાયેલ પાયો અને ઢીલાશ પડતી પાયા નીચેની મૃદાને કારણે, મિનારો ઈશાન ખૂણે ઢળવા લાગ્યો. ઢીલાશ પડતી પાયા નીચેની મૃદાને કારણે પાયાએ પોતાની દિશા પણ બદલવા માંડી. અત્યારે આ મિનારો વાયવ્ય તરફ ઢળેલો છે. જ્યારે મિનારને બંધ કરાયો ત્યારે તેમાંના ઘંટને હટાવી દેવાયા જેથી ભાર મુકત થતાં ઢોળાવને અટકાવવામાં રાહત મળે.

૧૯૯૯ – અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ બિલ ક્લિન્ટનના મહાભિયોગમાં સેનેટની સુનાવણી શરૂ થઈ.

યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના ,૪૨મા પ્રમુખ બિલ ક્લિન્ટનને "ઉચ્ચ ગુનાઓ અને દુષ્કર્મ" માટે ૧૮ ડિસેમ્બર, ૧૯૯૮ના રોજ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના ૧૦૫ મી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ કોંગ્રેસના પ્રતિનિધિ સભા દ્વારા મહાભિયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. ગૃહે ક્લિન્ટન સામે મહાભિયોગના બે લેખો અપનાવ્યા હતા, જેમાં ક્લિન્ટન સામેના ચોક્કસ આરોપો શપથ હેઠળ બોલ્યા હતા અને ન્યાયમાં અવરોધ હતા. અન્ય બે લેખો પર વિચાર કરવામાં આવ્યો હતો પરંતુ ગૃહના મત દ્વારા તેને નકારી કાઢવામાં આવ્યો હતો.

✅ અવતરણ:-

૧૮૮૩ – સોહનલાલ પાઠક, પંજાબના ભારતીય ક્રાંતિકારી અને ગદર પક્ષના સભ્ય..

સોહનલાલ પાઠક પંજાબના ભારતીય બર્મામાં ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના વિચારો અને આદર્શોને ફેલાવવા માટે મુખ્યત્વે તેમની શહાદત માટે જાણીતા છે.તેમનો જન્મ તા.૭ જાન્યુઆરી ૧૮૮૩ના રોજ પટ્ટી, લાહોર જિલ્લો, પંજાબ, બ્રિટિશ ભારત (હવે અમૃતસર, પંજાબ, ભારતમાં)થયો હતો.

ઓગસ્ટ ૧૯૧૫ માં, બર્મામાં બળવો ગોઠવતી વખતે તેમની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. સરકાર વિરુદ્ધ ષડયંત્ર અને રાજદ્રોહ માટે તેમની પર ટ્રાયલ કરવામાં આવી હતી અને મૃત્યુદંડની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. તેમને ૧૦ ફેબ્રુઆરી ૧૯૧૬ના રોજ બર્માની મંડલય જેલમાં ફાંસી આપવામાં આવી હતી.

✅ પૂણ્યતિથિ:-

૨૦૧૪ – દીપચંદભાઇ ગાર્ડી, જાણીતા દાનવીર..

તેમનો જન્મ રાજકોટ જિલ્લાનાં પડધરી ગામમાં થયો હતો. એમણે ત્રણ વર્ષની વયે પિતાની છત્રછાયા ગુમાવી દીધી હતી.

ભાવનગરમાં ફઇના ઘરે રહીને પ્રાથમિક શિક્ષણ મેળવ્યા બાદ એમણે માધ્યમિક શિક્ષણ સુરેન્દ્રનગરમાં મેળવ્યું હતું. અભ્યાસમાં તેજસ્વી હોવાના કારણે એમને સ્કોલરશીપ મળતી. ઇંગ્લેંડ જઇને બેરીસ્ટર થયા પછી એમણે મુંબઈને પોતાની કર્મભૂમિ બનાવ્યું હતું.
દીપચંદભાઈ ગાર્ડીને માંડવરાયજી અપાર શ્રધ્ધા હોવાથી વારંવાર મૂળી માંડવરાયજીએ દર્શન માટે આવતા હતાં. શહેર અને સમગ્ર જિલ્લામાં સામાજીક, જીવદયા અને દાનવીર તરીકે પોતાનું આગવુ સ્થાન મેળવનાર દીપચંદભાઇ ગાર્ડી‍નું સોમવારના રોજ મોડી સાંજે અવસાન થયું છે. આથી મૂળી તાલુકાએ સજ્જડ બંધ રાખીને શોકની લાગણી વ્યક્ત કરી છે. મંગળવારે આખો દિવસ મૂળી શહેરની દુકાનો બંધ રહી હતી. સાંજે માંડવરાયજી મંદિર ખાતે શોકસભા યોજાતા અનેક લોકો જોડાયા હતા. સમગ્ર ઝાલાવાડમાં શોકનું મોજુ ફરી વળ્યું હતું

રાજકોટ જિલ્લાના પડધરી ગામના વતની એવા દીપચંદભાઇ સવરાજભાઇ ગાર્ડીએ મોસાળ વાંકાનેરમાં પ્રાથમિક શિક્ષણ મેળવ્યુ હતુ. પહેલેથી જ સેવાની વૃતિવાળા દીપચંદભાઇને વકીલાતમાં ન ફાવતા તેમણે અન્ય ધંધામાં પોતાનું કૌવત દાખવ્યુ હતુ.તેમનો દેહાંત ૯૯ વર્ષની વયે મુંબઈ ખાતે થયો હતો. ગુજરાત વિશ્વકોષના ખંડ ૪ જેની પ્રથમ આવૃત્તિ ૧૯૯૨માં પ્રકાશીત થઈ હતી તે દીપચંદભાઇ ગાર્ડીને સમર્પિત છે.

✅ વાચક મિત્રો, 

આ લેખ ખૂબ જ કાળજીપૂર્વક લખાયો છે, પરંતુ કદાચ ક્યાંક ભૂલો થઈ હોઈ શકે, જો તમને અમારા લેખનમાં કોઈ ભૂલ ,લાગે, તો મને જણાવો, જેથી તે સુધારી શકાય. આ લેખ વાંચવા કે સાભળવા માટે કિંમતી સમય આપ્યો તે માટે સર્વનો આભાર..

✅ આપનો દિવસ શુભદાયી હો...