નેતાજી સુભાષચન્દ્ર બોઝ સાથે જોડાયેલા રહસ્યો, જે આજે પણ વણઉકેલ્યા છે

ઇતિહાસમાં ભાગ્યે જ જોવા મળે છે કે કોઈ નેતાનું કોયડું તેના મૃત્યુ પછી 77 વર્ષથી વધુ સમય સુધી ઉકેલાયુ ના હોય.. સુભાષ ચંદ્ર બોઝ (Netaji Subhashandra Bose) ભલે ઓગસ્ટ 1945માં હવાઈ દુર્ઘટનામાં મૃત્યુ પામ્યા હોય, પરંતુ તેઓ તેમનામાં માનનારાઓ માટે 'ગુમનામી બાબા' તરીકે જીવ્યા. ઘણા લોકો માને છે કે ગુમનામી બાબા ખરેખર નેતાજી (બોઝ) હતા જેઓ નૈમિષારણ્ય, બસ્તી, અયોધ્યા અને ફૈઝાબાદમાં વિવિધ સ્થળોએ સાધુના વેશમાં રહેતા હતા. તે મોટાભાગે શહેરની અંદર સ્થાનો બદલતો રહ્યા હતા. નેતાજી સાથે અનેક રહસ્યો (Mysteries) જોડાયેલા છે.

એવું કહેવાય છે કે, બાબા સંપૂર્ણ એકાંતમાં રહ્યા અને માત્ર થોડાક નીકટના સાથે વાતચીત કરતા જેઓ તેમની નિયમિત મુલાકાત લેતા હતા. તે ક્યારેય તેમના ઘરની બહાર નીકળ્યા ન હતા અને મોટાભાગના લોકો દાવો કરે છે કે તેમણે તેમને દૂરથી જોયા છે. તેમના એક મકાનમાલિક, ગુરબક્ષ સિંહ સોઢીએ તેમને કોઈ કામના બહાને ફૈઝાબાદ સિવિલ કોર્ટમાં લઈ જવાનો બે વાર પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ નિષ્ફળ ગયો. ગુમનામી બાબાની ઓળખ કરવા માટે રચાયેલા જસ્ટિસ સહાય પંચ સમક્ષ તેમના પુત્ર મનજીત સિંહે તેમના નિવેદનમાં આ માહિતીની પુષ્ટિ કરી છે. બાદમાં પત્રકાર વીરેન્દ્ર કુમાર મિશ્રાએ પણ પોલીસમાં ફરિયાદ નોંધાવી હતી.

ગુમનામી બાબા આખરે 1983 માં ફૈઝાબાદના રામ ભવનમાં બહારના મકાનમાં સ્થાયી થયા, જ્યાં 16 સપ્ટેમ્બર 1985ના રોજ તેમનું અવસાન થયું અને બે દિવસ પછી 18 સપ્ટેમ્બરના રોજ અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવ્યા. આશ્ચર્યજનક રીતે, ત્યાં કોઈ પુરાવા નથી કે બંને વ્યક્તિ ખરેખર મૃત્યુ પામ્યા છે. ત્યાં ન તો મૃત્યુનું પ્રમાણપત્ર છે, ન તો મૃતદેહનો ફોટો છે, ન અગ્નિસંસ્કાર વખતે હાજર લોકો. અગ્નિસંસ્કારનું પ્રમાણપત્ર પણ નથી.  ગુમનામી બાબાના નિધનની જાણ તેમના કથિત મૃત્યુના 42 દિવસ પછી પણ લોકોને નહોતી થઈ. તેમનું જીવન અને મૃત્યુ બંને રહસ્યમાં ઘેરાયેલા છે અને શા માટે કોઈને ખબર નથી.

એક સ્થાનિક અખબાર જનમોર્ચાએ અગાઉ આ મુદ્દે તપાસ હાથ ધરી હતી. તેઓ ગુમનામી બાબા નેતાજી હોવાનો કોઈ પુરાવો શોધી શક્યા નથી. તેના સંપાદક શીતલા સિંહ નવેમ્બર 1985માં નેતાજીના સહયોગી પવિત્ર મોહન રોયને કોલકાતામાં મળ્યા હતા. રોયે કહ્યું, “અમે સૌલમરીથી લઈને કોહિમા અને પંજાબ સુધી નેતાજીની શોધમાં દરેક સાધુ અને રહસ્યવાદીની મુલાકાત લેતા આવ્યા છીએ. એ જ રીતે અમે બસ્તી, ફૈઝાબાદ અને અયોધ્યામાં પણ બાબાજીને જોયા હતા પરંતુ હું ચોક્કસ કહી શકું છું કે તેઓ નેતાજી સુભાષ ચંદ્ર ન હતા."

ઉત્તર પ્રદેશ સરકારે સત્તાવાર રીતે એ દાવાને નકારી કાઢ્યો છે કે ગુમનામી બાબા વાસ્તવમાં બોઝના વેશમાં હતા, છતાં તેમના અનુયાયીઓ આ દાવો સ્વીકારવાનો ઇનકાર કરે છે. ગુમનામી બાબાના વિશ્વાસુઓએ 2010માં કોર્ટમાં અરજી કરી હતી અને હાઈકોર્ટે ગુમનામી બાબાની ઓળખ સ્થાપિત કરવા માટે યુપી સરકારને નિર્દેશ આપતા તેમની અરજીની તરફેણમાં ચુકાદો મેળવ્યો હતો. સરકારે 28 જૂન, 2016ના રોજ જસ્ટિસ વિષ્ણુ સહાયની અધ્યક્ષતામાં તપાસ પંચની રચના કરી હતી. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ગુમનામી બાબા નેતાજીના નહીં પણ 'નેતાજીના અનુયાયી' હતા.

ગોરખપુરના એક અગ્રણી સર્જન, જેમણે નામ ન જાહેર કર્યું, તે આવા જ એક વિશ્વાસુ હતા. તેમણે કહ્યું, "અમે ભારત સરકારને એ જાહેર કરવા કહેતા રહ્યા કે નેતાજી યુદ્ધ અપરાધી ન હતા, પરંતુ અમારી અરજીઓ કોઇએ સાંભળી નહીં. સરકારે તેમના પર વિશ્વાસ ન કર્યો તેનાથી કોઈ ફરક પડતો નથી. 

આ પણ વાંચો--તેઓ જ્યાં સુધી હતા ત્યાં સુધી અંગ્રેજો શાંતિથી સુઇ શક્યા ન હતા, જાણો 'નેતાજી'ની પરાક્રમ ગાથા