22 ડિસેમ્બર એટલે કે આજે વર્ષનો સૌથી ટૂંકો દિવસ, જાણો કેમ થાય છે આવી ઘટના

દિવસ અને રાત એક સામાન્ય પ્રક્રિયા છે, ક્યારેક દિવસ લાંબો હોય છે તો ક્યારેક રાત લાંબી હોય છે. આજે 22 મી ડિસેમ્બર 2023 છે. આજનો દિવસ વર્ષની લાંબી રાત્રિ બનવાની છે, આ દિવસ છે- 22 ડિસેમ્બર, જેને ‘‘વિન્ટર અયન’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ડિસેમ્બર અયનકાળ શું છે ? ચાલો આપણે સમજીએ

ડિસેમ્બર અયનકાળ

શિયાળુ અયનકાળને દક્ષિણ અયન અથવા ડિસેમ્બર અયન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે પૃથ્વીના ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં શિયાળાની સત્તાવાર શરૂઆત પણ દર્શાવે છે. હકીકતમાં, પૃથ્વીનો અક્ષીય ઝુકાવ સૂર્યથી સૌથી દૂર હોવાને કારણે, આ દિવસનો પ્રકાશ સૌથી ઓછો માનવામાં આવે છે. આ પણ વર્ષની સૌથી લાંબી રાતમાં પરિણમે છે.

અયનનો અર્થ શું છે?

solstice શબ્દ લેટિન સોલ (સૂર્ય) અને સિસ્ટર (રોટેટ ન કરવો) પરથી આવ્યો છે. અયનકાળ દરમિયાન, પૃથ્વીના બંને ધ્રુવો સૂર્યથી દૂર ખસી જાય છે જ્યારે સૂર્ય સ્થિર રહે છે. ઉનાળામાં, દક્ષિણ ધ્રુવ સૂર્યથી તેના મહત્તમ અંતરે હોય છે, જ્યારે શિયાળામાં, ઉત્તર ધ્રુવ તેના મહત્તમ અંતરે હોય છે.

સૂર્યની આસપાસ પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં થોડો ફેરફાર

શિયાળાના અયનકાળ દરમિયાન સૂર્ય તેની દિશા ઉલટાવી દે છે. તે પછી ધીમે ધીમે આકાશમાં જતા પહેલા તે થોડા સમય માટે આકાશમાં સ્થિર હોય તેવું લાગે છે. જોકે આ માત્ર થોડીક ક્ષણો માટે જ થાય છે. આ ખગોળીય ઘટનાને કારણે પૃથ્વીની સૂર્યની આસપાસની ભ્રમણકક્ષામાં પણ થોડો ફેરફાર જોવા મળે છે. જેના કારણે દર વર્ષે શિયાળુ અયનકાળના સમયમાં ફેરફાર થાય છે. જો કે, તેની ઝલક વિશ્વના મોટાભાગના ભાગોમાં 21 કે 22 ડિસેમ્બરે જ જોવા મળે છે.

શા માટે મોટા અને નાના દિવસ અને રાત ?

આ સમજવું સરળ છે, પૃથ્વીના ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં શિયાળાની ઋતુ દરમિયાન, ઉત્તર ધ્રુવ સૂર્યથી દૂર જાય છે જ્યારે દક્ષિણ ધ્રુવ નજીક આવે છે. તેથી, ઉત્તરીય ગોળાર્ધમાં દિવસ ટૂંકો અને રાત લાંબી હોય છે, જ્યારે તેનાથી વિપરીત, દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં દિવસ લાંબો અને રાત ટૂંકી હોય છે. ઓસ્ટ્રેલિયા, દક્ષિણ આફ્રિકા, દક્ષિણ અમેરિકા જેવા દક્ષિણ ગોળાર્ધના દેશોમાં ઉનાળો શરૂ થશે.

એવું માનવામાં આવે છે કે આ સમયગાળા દરમિયાન દિવસનો પ્રકાશ ફક્ત 7 કલાક અને 14 મિનિટ માટે જ દેખાશે. વર્ષનો સૌથી ટૂંકો દિવસ પણ જોવા મળશે.

અન્ય દિવસોની સરખામણીમાં પ્રકાશ ઓછો પડે છે

પૃથ્વીના અક્ષીય ઝુકાવને કારણે, આ દિવસે દિવસનો પ્રકાશ અન્ય દિવસોની તુલનામાં ઓછો થાય છે. વિજ્ઞાનની ભાષામાં વાત કરીએ તો, શિયાળાના અયનકાળ દરમિયાન ઉત્તર ગોળાર્ધ સૂર્યથી સૌથી વધુ દૂર નમેલું હોય છે. આ કારણોસર, વિશ્વના આ ભાગમાં ખૂબ ઓછો સીધો સૂર્યપ્રકાશ પહોંચે છે. તેની અસર દિવસો ટૂંકા અને રાત લાંબી થવામાં જોવા મળે છે.

આ પણ વાંચો -- શું છે 22 ડિસેમ્બરની HISTORY ? જાણો આજનું જ્ઞાન પરબ અને ઈતિહાસ