સુરત પૂર્વની બેઠકની તસવીર અને તાસીર શું છે, જાણો આ અહેવાલમાં

ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણી (Gujarat Assembly Election 2022) યોજાવા જઇ રહી છે ત્યારે દરેક બેઠક પર જાતિ અને જ્ઞાતિ શું સમીકરણો છે અને ક્યા મતદારોનું પ્રભુત્વ છે તે જાણવું પણ ઉત્સુક્તા ભરેલું છે. દરેક રાજકીય પક્ષ પોતાનો ઉમેદવાર જાહેર કરતા પહેલા આ તમામ પાસાનો હંમેશા વિચાર કરે છે. 'ગુજરાત ફર્સ્ટ'ની આ વિશેષ શ્રેણીમાં આપ જાણી શકશો કે તમામ વિધાનસભા બેઠકની તસવીર અને તાસીર શું છે, બેઠકના રાજકીય અને સામાજીક લેખા જોખાં શું છે

ગુજરાત વિધાનસભા ચૂંટણી (Gujarat Assembly election 2022) નજીક છે ત્યારે સુરતની બેઠકોને નજરઅંદાજ કરી શકાય નહી.સુરતમાં કુલ 7 વિધાનસભા મતક્ષેત્રો આવેલા છે. જેમાં સુરત પૂર્વ (Surat Purv assembly constituency) એક મહત્વની બેઠક માનવામાં આવે છે. સૂરત પૂર્વ ગુજરાતની 182 વિધાનસભા બેઠકમાંની 159 નંબરની બેઠક છે. આ વિધાનસભા બેઠક અંતર્ગત સુરત શહેર તાલુકાના સુરત મહાનગરપાલિકાના વોર્ડ નંબર 1, 2, 3, 5, 8, 9, 10, 11, 12 અને 30 નો સમાવેશ થાય છે. આ વિધાનસભા મતવિસ્તારમાં કુલ 200916 મતદારો છે, જેમાંથી 102071 પુરૂષ, 98836 મહિલા અને 9 અન્ય મતદારોનો સમાવેશ થાય છે.

ઉલ્લેખનિય છે કે, સુરત, દક્ષિણ ગુજરાતનું દરિયા કિનારાથી 14 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું શહેર તથા સુરત જિલ્લાનું વડું મથક છે. તે તાપી નદીનાં દક્ષિણ તટ પર વસેલું શહેર છે અને તાપીના મુખ પ્રદેશથી 14 કિલોમીટર અંતરે આવેલું છે. સુરત ગુજરાતનું બીજા ક્રમનું અને ભારતનું નવમા ક્રમનું મોટું શહેર છે. વસ્તી તેમજ ઔદ્યોગીક ઉત્પાદન પ્રમાણે ગુજરાતમાં અમદાવાદ પછી સુરતનો ક્રમાંક આવે છે. વિશ્વના 90 થી 95 ટકા જેટલા હીરા સુરતમાં ઘસીને તૈયાર કરવામાં આવે છે.

સુરત પૂર્વ સીટનો રાજકીય સમીકરણ (Political equation of Surat East seat)

આમ તો સુરત બેઠક એટલે ભાજપનો ગઢ, આ વાત કોઈને કહેવાની કદાચ જરૂર જ નથી. સુરતની અન્ય 6 બેઠકોની જેમ સુરત પૂર્વ બેઠકમાં પણ ભારતીય જનતા પાર્ટી અડીખમ ઉભી રહે છે અને તેના ઉમેદવારો જીતનો બુલંદ પરચમ લહેરાવે છે. સુરત વિધાનસભા બેઠકનો કોઈ ઓળખની જરૂર નથી. આ બેઠક ભાજપના દિગ્ગજ ગણાતા નેતા કાશીરામ રાણાની હોમપીચ કહી શકાય છે. સુરતની તમામ બેઠક પર તમામ પક્ષોની નજર રહેતી હોય છે તેવામાં સુરત પૂર્વ વિધાનસભા મતવિસ્તાર પણ બાકી રહેતો નથી. આ બેઠક પર સતત 15 વર્ષથી ભાજપ જીતી રહ્યો છે. વર્ષ 1990થી આ બેઠક પર ભાજપ જીતતો આવ્યો છે.

વર્ષ 2017માં ભારતીય જનતા પાર્ટીએ નો રિપીટ થિયરીનો ઉપયોગ કરીને નવા ચહેરાને આ બેઠક પરથી ઉભો કરવાનો નિર્ણય કર્યો હતો, જે અંતર્ગત વર્તમાન ધારાસભ્ય અરવિંગ રાણાને ટિકીટ આપવામાં આવી હતી. રાણા અગાઉની સરખામણીએ વધુ મતોની લીડ સાથે જીત્યા હતા. ભાજપ માટે સુરત જીલ્લો અતિ મહત્વનો રહ્યો છે. આ બેઠકનો રાજકીય ઈતિહાસ પણ રસપ્રદ રહ્યો છે. આ સાથે જ વર્તમાન ભાજપ પ્રમુખ સી આર પાટીલ પણ સુરતના જ છે.

નવા સીમાંકન બાદ આ બેઠક પર ભાજપનો દબદબો રહ્યો છે. જો કે મહારાષ્ટ્રમાંથી અલગ થયા પછી ગુજરાતની રચના બાદ 1962માં યોજાયેલી પ્રથમ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસના ઈશ્વરલાલ દેસાઈ આ પ્રદેશમાંથી ચૂંટણી જીત્યા હતા. ત્યારપછી આ સીટ સતત કોંગ્રેસના કોથળામાં હતી. વર્ષ 1975માં કાશીરામ ભાઈ રાણા ભારતીય જનસંઘની ટિકિટ પરથી ધારાસભ્યની ચૂંટણી જીત્યા હતા. 1980ની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કાશીરામભાઈને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો અને કોંગ્રેસના જસવંત ચૌહાણનો વિજય થયો હતો. 1990ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપના મદનલાલ કાપડિયાએ જીત મેળવી હતી.

આ વિધાનસભા ક્ષેત્રમાંથી ભાજપની આ પ્રથમ જીત હતી. વર્ષ 2002માં કોંગ્રેસના મનીષભાઈ ગિલિટવાલા ફરી આ બેઠક પરથી જીત્યા હતા, પરંતુ 2007 અને 2012ની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપના રણજીતભાઈ ગિલિટવાલા બે વખત અહીંથી ધારાસભ્ય બન્યા હતા. જે બાદ 2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં અરવિંદભાઈ રાણા અહીંથી ધારાસભ્ય બન્યા હતા.

સુરત પૂર્વ સીટના જાતિગત સમીકરણ (Gender equation of Surat East seat)

સુરતની પૂર્વ વિધાનસભા બેઠકની વાત કરીએ તો અહીં સૌથી વધુ મતદારો મુસ્લિમ સમુદાયમાંથી આવે છે, જ્યારે હિન્દુઓમાં રાણા સમાજના મતદારો સૌથી વધુ છે. સમગ્ર પૂર્વ વિધાનસભા ક્ષેત્રમાં 77 હજાર 365 મુસ્લિમ મતદારો છે, જ્યારે હિન્દુઓમાં 35 હજાર 427 રાણા સમાજના, 14 હજાર 286 ખત્રી સમાજના, 6 હજાર 259 ઘાંચી સમાજના, બ્રાહ્મણ સમાજના હજાર લોકો છે.. આ સાથે જ અહીં 48 પ્રકારની જ્ઞાતિના લોકો વસે છે, જેના કારણે મોટાભાગે અહીં પાતળી સરસાઈથી હારજીત થતી જોવા મળે છે. જો કે વર્ષ 2017ને બાદ કરતા અહીં લીડ વધુ જોવા મળતી હતી, પણ 2017માં પાટીદાર આંદોલનની અસરના પગલે પરિણામો પર પણ તેની નજર જોવા મળી હતી.

હાર-જીતના સમીકરણ (Win-loss equation of Surat East seat)

2017 અરવિંદ રાણા બીજેપી

2012 ગીલીટવાલા રણજીતભાઈ બીજેપી

2007 ગીલીટવાલા રણજીતભાઈ બીજેપી

2002 ગીલીટવાલા મનીશભાઈ આઈએનસી

1998 ખાસી ગુલાબદાસ બીજેપી

1995 ખાસી ગુલાબદાસ બીજેપી

1990 કાપડિયા મદનલાલ બીજેપી

1985 મહાશ્વેતા ચૌહાણ આઈએનસી

1980 જસવંતસિંહ ચૌહાણ આઈએનસી

1975 કાશીરામ રાણા બીજેએસ

1972 ગોરધનદાસ ચોખાવાલ આઈએનસી

1967 ગોરધનદાસ ચોખાવાલ આઈએનસી

1962 ઈશ્વરલાલ દેસાઈ આઈએનસી

2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં અરવિંદ ભાઈ રાણાએ કોંગ્રેસના નીતિનભાઈ ભરૂચાને 13,347 મતોથી હરાવીને જીત મેળવી હતી. આ વિધાનસભા મતવિસ્તારમાંથી અરવિંદ ભાઈ રાણાના પૂર્વ રણજીતભાઈ ગિલિટવાલા ધારાસભ્ય હતા અને ગુજરાત સરકારમાં મંત્રી પણ બન્યા હતા.

સુરતની પૂર્વ વિધાનસભા બેઠકની રાજકીય પૃષ્ઠભૂમિની વાત કરીએ તો અહીંનો મતદાર ભાજપ સમર્થક રહ્યો છે. આ જ કારણ છે કે 2012 અને 2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં અહીં ભાજપના ઉમેદવારની જીત થઈ છે.

2012ની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપના રણજીતભાઈ ગિલિટવાલા ધારાસભ્ય બન્યા હતા. ગુજરાત સરકારની કેબિનેટમાં પણ તેમને સ્થાન મળ્યું. રણજીતભાઈ ગિલિટવાલાએ કોંગ્રેસના કદીરભાઈ પીરઝાદાને 15,789 મતોથી હરાવીને બેઠક જીતી હતી. આ વિધાનસભા મતવિસ્તાર મૂળભૂત રીતે સુરતના રહેવાસીઓનો ગણાય છે.