Ranchordas Pagi-પગલાંની લિપિનો જાણતલ

ચિહ્નો વાંચવામાં પારંગત

માણેકશા એવી વ્યક્તિની શોધમાં હતા કે જે તેની આસપાસની સ્થિતિનો તાગ મેળવીને સરહદ પારથી દુશ્મન દળોની ઘૂસણખોરી કે હિલચાલનો અંદાજ લગાવી શકે અને તેના વિશે એકદમ સચોટ સમાચાર આપી શકે. આવી સ્થિતિમાં રRanchordas Pagi આવ્યા. પાકિસ્તાન સામે 1965ના યુદ્ધમાં, તેમણે કચ્છના રણમાં ભારતીય સેનાને મોટી સફળતા અપાવી હતી. તેના ઈશારે સેંકડો પાકિસ્તાની સૈનિકો માર્યા ગયા હતા. ક્યાંક ઝાડની વાંકી ડાળી છે, ક્યાંક રેતી પર બૂટના ઝાંખા નિશાન છે, ક્યારેક બળેલા લાકડા કે સિગારેટની રાખ છે, તો ક્યારેક ઝાડીઓના કાંટામાં અટવાયેલા કપડાના દોરા છે, બસ આટલું જોવું. નાના નિશાન રણછોડ પગી કહી શકતા હતા કે દુશ્મન સેના ક્યાં અને કઈ દિશામાં આગળ વધી રહી છે. રેતી પર ઊંટના પગના નિશાન જોવા અને તેની પીઠ પર કેટલા લોકો સવાર હતા તે બરાબર કહી શકવું એ તેના ડાબા હાથની રમત હતી.

દુશ્મનનો શિકાર

1971ના યુદ્ધમાં સેમ માણેકશાએ Ranchordas Pagi ગુજરાતનો એક સપૂત જેણે ભારત-પાક યુધ્ધમાં સૈન્યને ગજબની મદદલીધેલી. . એ પગી  હતાની મદદથી પાકિસ્તાનને સાવ અલગ રીતે જવાબ આપવાનું શરૂ કર્યું હતું. જેમ એક શિકારી અને તેના માર્ગદર્શક તેમના શિકારને ટ્રેક કરે છે, તેમ રણછોડને દુશ્મન સેનાનું સ્થાન શોધવાનું કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું. માણેકશા તેમના કામથી એટલા પ્રભાવિત થયા કે તેમણે સેનામાં 'પગી'ની નવી પોસ્ટ બનાવી. રણછોડ જેવા અનેક લોકોને આ પોસ્ટ પર મૂકવામાં આવ્યા હતા.

બાળપણની રમત

Ranchordas Pagiનો જન્મ ગુજરાતના બનાસકાંઠા જિલ્લાના લીંબાળા ગામમાં થયો હતો. તેઓ રબારી સમાજના હતા. રબારી સદીઓથી પેઢી દર પેઢી ગાય, ઘેટાં, બકરાં અને ઊંટનું ઉછેર કરે છે. દરેક વ્યક્તિ જંગલી પ્રાણીઓ, પક્ષીઓ, સાપ વગેરેને પકડવામાં અને તેમને પાળવામાં તેમની કુશળતાથી વાકેફ છે. તેઓ તેમના પગના નિશાન અને તેમની ગંધ વિશે ખૂબ જ જાગૃત છે. આ ગુણને કારણે રબારી સમાજના લોકો આર્મી અને સીમા સુરક્ષા દળના ખાસ સાથી બન્યા.

યુધ્ધમાં વિજયમાં સિંહફાળો 

રણછોડ પગીએ ભારતીય સૈનિકોને ઓછામાં ઓછા 1200 પાકિસ્તાની સૈનિકો તરફ દોરી ગયા જેઓ 1965ના યુદ્ધ દરમિયાન કચ્છના રણમાં ગુપ્ત રીતે પ્રવેશ્યા હતા. તે વિસ્તારમાં ભારતીય સેનાની જીતમાં તેની મોટી ભૂમિકા હતી. બાદમાં, 1971ના યુદ્ધ દરમિયાન, તેમણે પાલીનગર સરહદમાં ઘૂસી ગયેલી પાકિસ્તાની સેનાને બહાર કાઢવા માટે ભારતીય સેના સાથે ખભે ખભા મિલાવીને કામ કર્યું હતું.

માણેકશા સાથે બપોરનું ભોજન

એવું કહેવાય છે કે 1971ના યુદ્ધમાં વિજય પછી માણેકશાએ રણછોડ પગીને 300 રૂપિયાનું રોકડ ઈનામ આપ્યું અને તેમને ભોજન માટે આમંત્રણ આપ્યું. રણછોડ ત્યાં પહોંચ્યો એટલે પોટલું ખોલીને બેસી ગયો. એમાં થોડી રોટલી અને કાંદા હતા. માણેકશાએ તેમની સાથે બ્રેડ અને ડુંગળી વહેંચી અને ખાધી.

આ પણ વાંચો- અગ્નિકાંડ અંગે ગુજરાત ફર્સ્ટ પર સૌથી મોટા સમાચાર, SITએ કર્યા 3 મહત્વના અવલોકન