BOLLYWOOD - સૌથી સુંદર અને બોલ્ડ અભિનેત્રી નલિની જયવંત

BOLLYWOOD ના ઇતિહાસમાં જો સુંદર અભિનેત્રીઓની વાત કરીએ તો અનેક સુંદર ચહેરાઓ આપણી નજર સમક્ષ આવી જાય છે અને જો આપણે વીતેલા જમાનાની વાત કરીએ તો આ યાદી વધુ ખાસ બની જાય છે જેમાં અનેક નામો લખી શકાય છે. એ જમાનામાં જ્યાં એક તરફ પરંપરાગત ભારતીય સુંદરતા ધરાવતી અભિનેત્રીઓની ભરમાર હતી તો બીજી તરફ બોલ્ડ અને ગ્લેમરસ અભિનેત્રીઓની કમી નહોતી. અને એવી ઘણી અભિનેત્રીઓ હતી જેઓ આ બધા લક્ષણોનું મિશ્રણ હતું.

સુંદર અભિનેત્રીનું નામ છે નલિની જયવંત

BOLLYWOOD માં 50 ના દાયકામાં, આવી જ એક ખૂબ જ સફળ અભિનેત્રી હતી, જેની પરંપરાગત ભારતીય સુંદરતા અને તેની બોલ્ડનેસની લોકો દ્વારા પ્રશંસા કરવામાં આવતી હતી. એ સુંદર અભિનેત્રીનું નામ છે નલિની જયવંત. જો એ જમાનાની સૌથી સુંદર અભિનેત્રીની વાત કરીએ તો સૌથી પહેલો ચહેરો મનમાં આવે છે તે અભિનેત્રી મધુબાલાનો છે, જેને આજે પણ સુંદરતાનું ઉદાહરણ માનવામાં આવે છે. પરંતુ જ્યારે પણ નલિની જયવંત વિશે વાત કરવામાં આવે છે ત્યારે મધુબાલાની સુંદરતા પણ તેની સરખામણીમાં નિસ્તેજ થઈ જાય છે.

નલિની જયવંતજીનો જન્મ 18 ફેબ્રુઆરી 1926ના રોજ બોમ્બે એટલે કે મુંબઈના એક પરંપરાગત મધ્યમ વર્ગના મરાઠી પરિવારમાં થયો હતો. મુંબઈના ગિરગાંવ વિસ્તારમાં જન્મેલી અને ઉછરેલી નલિની બે ભાઈઓમાં એકમાત્ર બહેન હતી. તેના પિતા કસ્ટમ ઓફિસર હતા. નલિની જયવંતને નાનપણથી જ નૃત્ય અને ગાવાનો શોખ હતો, તેણે મોહન કલ્યાણપુર પાસેથી કથકના પાઠ અને હીરાબાઈ ઝવેરી પાસેથી ગાયનના પાઠ લીધા હતા.

નુતન અને તનુજાની માતા શોભના સમર્થ સગામાં

લેખક શિશિર કૃષ્ણ શર્માના પુસ્તક ‘બીતે હુએ દિન’ અનુસાર, એક ઈન્ટરવ્યુ દરમિયાન, નલિનીજીએ પોતે કહ્યું હતું, “સ્વસ્તિક, ડ્રીમલેન્ડ અને ઈમ્પીરિયલ સિનેમા હોલ મારા ઘરની નજીક હતા, તેથી મારા મનમાં ફિલ્મો તરફ ખેંચાણ હતું. પરંતુ તે સમયના વાતાવરણને જોતા હું કલ્પના પણ કરી શકતી ન હતી કે હું ક્યારેય ફિલ્મોમાં કામ કરીશ. જો કે, શોભના સમર્થ મારી કાકીની દીકરી હતી જેણે ત્યાં સુધીમાં ફિલ્મોમાં સારું સ્થાન હાંસલ કરી લીધું હતું."

નલિનીના પિતા અને અભિનેત્રી શોભના સમર્થની માતા રતનબાઈ ભાઈ-બહેન હતા, તેથી નલિની શોભના સમર્થની પિતરાઈ બહેન હતી. તમને અહીં યાદ અપાવી દઈએ કે અભિનેત્રી નૂતન અને તનુજાની માતાનું નામ શોભના સમર્થ છે.

ચીમનલાલ દેસાઈએ ફિલ્મ 'રાધિકા'માં મુખ્ય ભૂમિકા આપી

નલિનીના કહેવા પ્રમાણે, એક દિવસ નૂતનના જન્મદિવસ નિમિત્તે શોભના સમર્થના ઘરે તે ચીમનલાલ દેસાઈને મળી, જેઓ 'નેશનલ સ્ટુડિયો'ના બેનર હેઠળ બનેલી ફિલ્મ 'રાધિકા'ની તૈયારીમાં વ્યસ્ત હતા. નલિનીને જોઈને તેમને લાગ્યું કે રાધિકાનું પાત્ર નલિની માટે જ બનાવવામાં આવ્યું છે અને જ્યારે ચીમનલાલ દેસાઈએ તેને ફિલ્મ 'રાધિકા'માં મુખ્ય ભૂમિકામાં લેવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી ત્યારે નલિનીના પિતાએ સ્પષ્ટ ના પાડી દીધી કારણ કે નલિની જયવંત તે સમયની હતી માત્ર 14 વર્ષ. પણ ચીમનલાલે હાર ન માની અને આખરે નલિનીના પિતાને ચીમનલાલની જીદ સામે ઝુકવું પડ્યું.

નિર્માતા ચીમનલાલ દેસાઈએ 75 ફિલ્મોનું નિર્માણ કર્યું હતું

BOLLYWOOD માં નિર્માતા ચીમનલાલ દેસાઈએ સમયે 'સાગર મૂવીટોન', 'નેશનલ સ્ટુડિયો' અને 'અમર પિક્ચર્સ'ના બેનરો માટે લગભગ 75 ફિલ્મોનું નિર્માણ કર્યું હતું. વર્ષ 1941માં રિલીઝ થયેલી ફિલ્મ 'રાધિકા'નું નિર્દેશન વીરેન્દ્ર દેસાઈએ કર્યું હતું, જેઓ નિર્માતા ચીમનલાલ દેસાઈના પુત્ર પણ હતા. નલિનીએ ફિલ્મ 'રાધિકા'ના ગીતો પણ ગાયા હતા. તે પછી તેને નેશનલ સ્ટુડિયો અને અમર પિક્ચર્સની 4 વધુ ફિલ્મોમાં સહાયક અભિનેત્રી તરીકેની ભૂમિકા મળી - 'બેહેન', 'નિર્દોષ', 'આંખ મિચોલી' અને 'આદબ આરઝ'.

દિગ્દર્શક વીરેન્દ્ર દેસાઈ સાથે લગ્ન

નલિનીની ફિલ્મોમાં કારકિર્દી હજી સંપૂર્ણ રીતે શરૂ થઈ ન હતી જ્યારે તેણે દિગ્દર્શક વીરેન્દ્ર દેસાઈ સાથે લગ્ન કર્યા, જેઓ તેમના કરતા ઘણા મોટા હતા અને પહેલેથી જ પરિણીત હતા.

પ્રખ્યાત હિન્દી વાર્તા લેખક ઉપેન્દ્રનાથ 'અશ્ક' તેમના પુસ્તક 'ફિલ્મી દુનિયા કી ઝલકિયાં' માં લખે છે કે વીરેન્દ્ર દેસાઈને તેમના ઘર અને વ્યવસાયમાંથી કાઢી મૂકવામાં આવ્યા હતા કારણ કે તેમણે પત્ની અને બાળકો હોવા છતાં બીજી વાર લગ્ન કર્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં નલિની જયવંત માટે 'નેશનલ સ્ટુડિયો' અને 'અમર પિક્ચર્સ' સાથેનો સંબંધ તોડવો સ્વાભાવિક હતો. વીરેન્દ્ર દેસાઈ અને નલિનીને 'ફિલ્મિસ્તાન ફિલ્મ કંપની' સાથે કરાર કરવાની ફરજ પડી હતી. પરંતુ તે દરમિયાન ન તો નલિનીને અભિનયની તક આપવામાં આવી કે ન તો વીરેન્દ્ર દેસાઈને ફિલ્મીસ્તાનના બેનર હેઠળ બનેલી ફિલ્મોમાં દિગ્દર્શનની તક આપવામાં આવી. બંનેને કોઈપણ કામ કર્યા વગર દર મહિને બે હજાર રૂપિયાનો પગાર આપવામાં આવતો હતો.

અશ્કના કહેવા પ્રમાણે, નલિનીને કામ ન મળવાના બે કારણો હતા, એક તો વીરેન્દ્ર દેસાઈ અને નલિનીની શરત હતી કે નલિની વીરેન્દ્ર દેસાઈના નિર્દેશનમાં જ કામ કરશે. અને બીજું, નલિનીની સફળતા જોઈને નલિનીને 'ફિલ્મસ્તાન'ની પહેલી હીરોઈન નસીમ માટે માર્ગ મોકળો કરવા માટે નસીમને બે વર્ષનો કોન્ટ્રાક્ટ આપવામાં આવ્યો હશે.

જો કે, વર્ષ 1946 માં, તેમની માત્ર એક જ ફિલ્મ, વિનસ પિક્ચર્સની “ફિર ભી અપના સપના હૈ’ (1946) રિલીઝ થઈ, જે લાંબા સમયથી નિર્માણમાં હતી. દરમિયાન, 'ફિલ્મીસ્તાન'ના કરારના અંત સાથે નલીનીનો રસ્તો મોકળો થયો. બીજી બાજુ તેના લગ્ન પણ વર્ષ 1948માં માત્ર 3 વર્ષમાં તૂટી ગયા અને આઝાદ નલિનીની કારકિર્દીએ ફરી એકવાર વેગ પકડ્યો.

જોકે, નલિનીએ 1950માં પાછળથી રિલીઝ થયેલી 'ફિલ્મસ્તાન'ની ફિલ્મ 'સમાધિ' સાથે BOLLYWOOD માં  સ્ટારનો દરજ્જો પ્રાપ્ત કર્યો હતો. અને તે જ વર્ષે 'બોમ્બે ટોકીઝ'ના બેનર હેઠળ બનેલી તેમની ફિલ્મ 'સંગ્રામ' પણ સફળ રહી. આ બંને ફિલ્મોના હીરો અશોક કુમાર હતા અને સંગીતકાર સી.રામચંદ્ર હતા. એ પછી નલિનીએ ક્યારેય પાછું વળીને જોયું નથી.

નલિની જયવંત સ્ટાર બની ગઈ

તેણે 'હમ સબ ચોર હૈં', 'સેનાપતિ', 'નીલમણિ', 'ગર્લ્સ હોસ્ટેલ', 'મિલન', 'દુર્ગેશ નંદિની', 'રાહી', 'દો રાહ', 'આંખે', 'કાલા પાની'માં કામ કર્યું છે. , 'કાફિલા', 'નૌજવાન', 'અનોખા પ્યાર' વગેરે ઘણી ફિલ્મોમાં ઉત્તમ કામ કર્યું હતું. ફિલ્મ 'કાલા પાની'નું ગીત 'નઝર લગી રાજા તોરે બંગલા પર' હોય, ગીતમાં નલિનીનો અભિનય હોય કે પછી 'શિકાસ્ત' અને 'રેલ્વે પ્લેટફોર્મ' જેવી ફિલ્મોમાં તેની ભૂમિકાઓ હોય, નલિની જયવંત યાદ આવે છે. દિલીપ કુમાર, અશોક કુમાર, દેવ આનંદ અને અજિત સાથેની તેમની જોડીને ખૂબ પસંદ કરવામાં આવી હતી, આ બધાની સાથે નલિનીએ ઘણી સફળ ફિલ્મોમાં કામ કર્યું હતું.

મરાઠી અને ગુજરાતી ફિલ્મોમાં પણ કામ કર્યું

BOLLYWOOD ઉપરાંત  નલિનીએ મરાઠી અને ગુજરાતી ફિલ્મોમાં પણ કામ કર્યું છે અને લગભગ 39 ગીતો પણ ગાયા છે. વર્ષ 1956માં રિલીઝ થયેલી રાજ ખોસલા દ્વારા નિર્દેશિત ફિલ્મ 'કાલા પાની' નલિનીની છેલ્લી સફળ ફિલ્મ હતી. આ માટે તેને 'ફિલ્મફેર' તરફથી શ્રેષ્ઠ સહાયક અભિનેત્રીનો એવોર્ડ પણ મળ્યો હતો.

ફિલ્મ 'કાલા પાની' પછી તેણે ફિલ્મોમાં કામ કરવાનું બંધ કરી દીધું અને અંગત જીવનમાં વ્યસ્ત થઈ ગઈ. જો કે તે ફરી એકવાર વર્ષ 1965માં આવેલી ફિલ્મ 'બોમ્બે રેસ કોર્સ'માં જોવા મળી હતી, પરંતુ આ ફિલ્મની નિષ્ફળતાને કારણે તેની ચર્ચા થઈ ન હતી.

ફિલ્મ’નાસ્તિક’માં અમિતાભની માનો રોલ

મિત્રો, નલિનીજી છેલ્લે 1983માં ફિલ્મ 'નાસ્તિક'માં સ્ક્રીન પર જોવા મળી હતી. આ ફિલ્મમાં તેણે અમિતાભ બચ્ચનની માતાની ભૂમિકા ભજવી હતી. જોકે, એક ચરિત્ર અભિનેત્રી તરીકે આ ફિલ્મમાં કામ કર્યા બાદ તેને ઘણા પસ્તાવો થયા હતા. તેણે કહ્યું કે તે ફિલ્મ સ્વીકારવી તેની સૌથી મોટી ભૂલ હતી. ફિલ્મનો રોલ તેમને જે સંભળાવ્યો હતો તેના જેવો નહોતો. આ તેના માટે આંચકાથી ઓછું ન હતું, તેથી તેણે ફિલ્મી દુનિયાથી હંમેશ માટે દૂર રહેવાનું જ સારું માન્યું.

ફાળકે એકેડમી' દ્વારા લાઈફટાઈમ અચીવમેન્ટ એવોર્ડથી સન્માનિત

લગભગ 22 વર્ષનું ગુમનામ જીવન જીવ્યા પછી, નલિની જયવંતજીનું નામ BOLLYWOOD માં ફરી એક વખત ચર્ચામાં આવ્યું જ્યારે 30 એપ્રિલ, 2005ના રોજ તેમને 'દાદાસાહેબ ફાળકે એકેડમી' દ્વારા લાઈફટાઈમ અચીવમેન્ટ એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા. આ પછી નલિની ફરી ક્યારેય કોઈ સાર્વજનિક સ્થળે જોવા મળી ન હતી.

અશોકકુમાર સાથે દસ વરસનું  પ્રણયજીવન  

નલિનીએ બે વાર લગ્ન કર્યાં હતાં. તેના પહેલા પતિ દિગ્દર્શક વીરેન્દ્ર દેસાઈથી અલગ થયા બાદ તે ફિલ્મોમાં વ્યસ્ત થવા લાગી. કહેવાય છે કે 1953માં રિલીઝ થયેલી ફિલ્મ 'સમાધિ'ના શૂટિંગ દરમિયાન અશોક કુમાર અને નલિની એકબીજાને પસંદ કરવા લાગ્યા હતા. આ પછી બંનેએ 'સંગ્રામ' ફિલ્મમાં પણ સાથે કામ કર્યું હતું. આ ફિલ્મના શૂટિંગ દરમિયાન બંને એકબીજાના પ્રેમમાં પડ્યા હતા. એવું કહેવાય છે કે તેમનો સંબંધ લગભગ 10 વર્ષ સુધી ચાલ્યો. અશોક કુમાર સાથે તેની જોડી ખૂબ જ લોકપ્રિય બની હતી અને સાથે મળીને 'જલપરી', 'સલોની', 'કાફિલા', 'નાઝ', 'લકેરીં', 'નૌ બહાર', 'તુફાન મેં પ્યાર કહાં', 'શેરુ' જેવી ફિલ્મો કરી હતી. 'અને' મિસ્ટર જેવી સુપરહિટ ફિલ્મો કરી. પરંતુ આટલા લાંબા સમય સુધી સાથે હોવા છતાં એક દિવસ બંનેએ અલગ થવાનો નિર્ણય લીધો.

અભિનેતા પ્રભુ દયાલ સાથે બીજા લગ્ન

આ પછી, વર્ષ 1960 માં, તેણે અભિનેતા પ્રભુ દયાલ સાથે બીજા લગ્ન કર્યા. પ્રભુ દયાલ સાથે નલિનીએ 'હાઉસ નંબર 44', 'મુનિમજી', 'C.I.D', નવી દિલ્હી', 'દુશ્મન', 'લાજવંતી', 'કાલા બજાર' અને 'એક કે બાદ એક' જેવી ફિલ્મોમાં સાથે કામ કર્યું હતું ઘણી ફિલ્મોમાં. આ સિવાય પ્રભુદયાલ 'ફરાર' અને 'કાલાપાની' જેવી ફિલ્મોમાં સહ-નિર્દેશક રહી ચૂકેલા.  બંનેએ ફિલ્મ 'અમર રહે યે પ્યાર' દરમિયાન લગ્ન કર્યા હતા.

જ્યાં એક તરફ આ ફિલ્મે નલિનીને તેના જીવન સાથી સાથે પરિચય કરાવ્યો, તો બીજી તરફ આ ફિલ્મની નિષ્ફળતા સાથે જોડાયેલી એક ખૂબ જ દુઃખદ કહાની પણ છે. થયું એવું કે આ ફિલ્મની નિષ્ફળતાને કારણે આ ફિલ્મના નિર્માતા રાધાકિશન મહેરા કે જેઓ તેમના સમયના પ્રખ્યાત ચરિત્ર અભિનેતા હતા, તેમને આ ફિલ્મથી એટલું આર્થિક નુકસાન થયું કે આ આઘાતને કારણે તેમણે આત્મહત્યા કરી લીધી.

પછીથી, BOLLYWOOD માં 'હમ દોનો' અને 'દુનિયા' જેવી ફિલ્મોમાં અભિનય સિવાય, પ્રભુદયાલે 'હમ દોનો', 'તેરે ઘર કે સામને' અને 'ગેમ્બલર'માં સહ-નિર્દેશક તરીકે કામ કર્યું. પ્રભુદયાલનું 2001માં અવસાન થયું હતું.

નલિનીના મૃત્યુને 'રહસ્યમય મૃત્યુ'ની અફવા

પ્રભુદયાલના નિધન પછી નલિની જયવંત એકલા રહેતા હતા. જો કે, તેના ભાઈનો દીકરો અને તેનો પરિવાર નજીકમાં રહેતા હતા જેમણે નલિનીની સંભાળ લીધી હતી. નલિની જયવંતજીનું 22 ડિસેમ્બર 2010ના રોજ 85 વર્ષની વયે અવસાન થયું હતું. નલિનીના મૃત્યુ પછી તરત જ, તેના બંગલાને લટકતું તાળું જોઈને મીડિયામાં હલચલ મચી ગઈ હતી અને સત્ય જાણ્યા વિના, નલિનીના મૃત્યુને 'રહસ્યમય મૃત્યુ' તરીકે ઓળખવામાં આવ્યું હતું. એવું કહેવામાં આવ્યું કે જ્યારે તે મૃત્યુ પામી ત્યારે કોઈને ખબર ન પડી, પડોશીઓને પણ નહીં. જીવનના અંતે તેમનું પોતાનું કોઈ તેમની પાસે નહોતું. તેમની પાસે પોતાનો ખર્ચ કાઢવાના પણ પૈસા નહોતા. તેમના અંતિમ સંસ્કાર અને તેમના મૃત્યુ પછીની તમામ પરંપરાગત વિધિ તેમના ભત્રીજા દ્વારા કરવામાં આવી હતી.

નલિની જયવંત ખૂબ જ સુંદર અભિનેત્રી હતી. તેની સુંદરતાનો અંદાજ તમે એ વાત પરથી લગાવી શકો છો કે જ્યારે 1952માં પ્રખ્યાત મેગેઝિન 'ફિલ્મફેર'એ બ્યુટી પોલ કરાવ્યો ત્યારે નલિની આ પોલમાં નંબર 1 પર હતી. તેની સ્પર્ધા તે સમયની પ્રખ્યાત અને ખૂબ જ સુંદર અભિનેત્રી મધુબાલા સાથે હતી.

તમને આશ્ચર્ય થશે કે આ BOLLYWOOD માં બંને સુંદર અભિનેત્રીઓએ ફિલ્મ ‘કાલા પાની’માં સાથે કામ કર્યું હતું અને આ ફિલ્મમાં મધુબાલા કરતાં નલિનીને દર્શકોએ વધુ પસંદ કરી હતી.

આ પણ વાંચો- Sobhita Dhulipalaએ કર્યો મોટો ઘટસ્ફોટ